Nếu bà Thái Anh Văn gặp ông McCarthy tại Mỹ, Bắc Kinh quy Washington không chỉ tiếp tục vi phạm quan điểm “một Trung Quốc” mà còn cố tình sử dụng con bài Đài Loan để khiêu khích, thách thức Bắc Kinh một lần nữa.
Chủ tịch Hạ viện Mỹ Kevin McCarthy đang úp mở về việc sẽ gặp “tài nữ” xứ Đài – bà Thái Anh Văn. Thực ra, tin ông McCarthy gặp bà Thái Anh Văn có từ đầu năm. Hồi tháng 1, trang Punchbowl News đã dẫn lời một quan chức (không nêu tên), cho biết: “Lầu Năm Góc đang chuẩn bị để ông McCarthy tới thăm đảo Đài Loan”. Quan chức này còn tiết lộ: quá trình thảo luận mới ở “giai đoạn khởi đầu”; chính quyền Tổng thống Joe Biden kỳ vọng chuyến thăm diễn ra trong mùa xuân.
Cả hai bên liên quan, Mỹ và Đài Loan, không lắc đầu, nhưng cũng chưa gật đầu. Tận tới ngày 6/3 vừa qua, bản tin của hãng Reuters một lần nữa “thò” ra thông tin, nhưng hơi khác trước: thay vì diễn ra tại Đài Loan, cuộc gặp sẽ tổ chức tại Mỹ.
Phía Đài Loan, người đứng đầu Cơ quan Phòng vệ Đài Loan, ông Khâu Quốc Chính, nói rằng ông không hay biết gì về kế hoạch tới Mỹ của nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn, cũng như không thể trả lời câu hỏi về việc liệu bà Thái Anh Văn có gặp Chủ tịch Hạ viện Mỹ hay không.
Nói cho cùng, ông Khâu Quốc Chính nói thế là “chuẩn”. Bởi ông có là người phát ngôn của bà Thái Anh Văn đâu. Nhưng việc này thì ông Khâu có thể, ì thuộc phạm vi thẩm quyền, là tuyên bố: “Chúng tôi sẽ không cho phép các hành động khiêu khích lặp đi lặp lại chống lại chúng tôi. Chúng tôi không thể chấp nhận điều đó”, khi được hỏi về phản ứng của Đài Loan trước các động thái của Bắc Kinh trong trường hợp bà Thái gặp Chủ tịch Hạ viện Mỹ Kevin McCarthy.
Với câu khẳng định này, hẳn ông Khâu cảnh báo Đài Loan sẽ không ngồi yên nếu Bắc Kinh tái diễn việc trả đũa Washington như lần Chủ tịch Hạ viện Mỹ, bà Pelosi thăm Đài Loan hồi tháng 8 nằm ngoái…
Về phía Mỹ, tới nay, Văn phòng của ông McCarthy không đưa ra bất kỳ phản hồi nào trước thông tin của truyền thông về chuyến công du tới Mỹ của bà Thái Anh Văn. Họ cũng từ chối mọi câu hỏi có tính soi mói của cánh báo chí.
Sự im lặng của Mỹ khiến nhiều người lấy làm khó hiểu. Và họ không thể không đặt câu hỏi về địa điểm cuộc gặp (nếu diễn ra): thay vì tại Đài Loan, sẽ tổ chức tại Mỹ.
Diễn ra tại Mỹ thì Mỹ được gì, mất gì?
Theo một số chuyên gia, được trước nhất là tránh việc khiêu khích trực tiếp Bắc Kinh. Bắc Kinh làm um chuyện bà Pelosi tới Đài Loan vì cho rằng: Washington vi phạm quan điểm “một Trung Quốc”. Thậm chí, trước chuyến đi của bà Pelosi, ông Tập Cận Bình còn “dằn mặt” ông Biden bằng cảnh báo: Trung Quốc coi việc Chủ tịch Hạ viện Pelosi tới Đài Loan là “đùa với lửa”.
“Lửa” bùng lên thật. Sau cuộc gặp của người đàn bà thép Pelosi với bà Thái Anh Văn, Trung Quốc đã thị uy Mỹ bằng một cuộc tập trận quy mô lớn.
Đầu năm nay, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh, trước khả năng người kế nhiệm bà Pelosi là ông McCarthy thăm Đài Loan, cũng đã cảnh báo quan chức cấp cao Mỹ không tới thăm Đài Loan để “tránh gây tổn hại đến quan hệ song phương, làm xói mòn hòa bình và ổn định hai bờ eo biển Đài Loan”.
Khiêu khích một lần, Trung Quốc đã cả giận, nhưng vẫn có thể kiềm chế. Khiêu khích lần nữa, biết đâu…Liệu đó có là suy nghĩ của Washington.
Được thứ hai, bà Thái Anh Văn thăm Mỹ một cách chính danh, ngoài biểu thị một lần nữa sự cam kết trách nhiệm bảo vệ Đài Loan của Mỹ, còn là cách Washington tạo điều kiện nâng cao vị thế của nhà lãnh đạo Đài Loan trong mắt thiên hạ. Một chuyến thăm theo lời mời của Chủ tịch Hạ viện, ý nghĩa của nó chắc chắn khác hẳn việc bà Thái Anh Văn, khi quá cảnh bang California (Mỹ) trong chuyến công du Nam Mỹ, được mời nói chuyện tại Thư viện Tổng thống Ronald Reagan.
Tuy nhiên, đó là suy nghĩ của người Mỹ. Còn với Trung Quốc: đường đường là nhân vật đứng đầu nhánh lập pháp của một quốc gia, nhất là quốc gia đó là Mỹ – cường quốc số 1 thế giới hiện nay, chẳng có lý do gì để Chủ tịch Hạ viện Mỹ McCarthy phải làm cái việc “bất đối xứng”, là hạ cố mời và hội kiến với lãnh đạo một “tỉnh lẻ” của Trung Quốc.
Bằng việc làm đó, trong mắt Trung Nam Hải, Washington không chỉ tiếp tục vi phạm quan điểm “một Trung Quốc” mà còn cố tình sử dụng con bài Đài Loan để khiêu khích, thách thức Bắc Kinh một lần nữa.
Thế nên, eo biển Đài Loan và Biển Đông lại có lý do để sôi lên sùng sục cho coi.
T.V