Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr mới đây cho biết, bốn căn cứ quân sự mới mà quân đội Mỹ có thể tiếp cận theo thỏa thuận quốc phòng mở rộng mà hai nước mới ký kết gần đây sẽ được đặt ở nhiều nơi khác nhau trên khắp đất nước Philippines trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng quyết liệt trong các hành động tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải ở Biển Đông với các nước láng giềng.
“Nước cờ mới”
Tháng trước, Tổng thống Marcos đã cấp cho Mỹ quyền tiếp cận 4 địa điểm, ngoài 5 địa điểm hiện có theo Thỏa thuận Hợp tác Quốc phòng Nâng cao (EDCA) năm 2014. Nước đi này của Philippines diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng quyết đoán ở Biển Đông và đối với Đài Loan.
“Có 4 địa điểm bổ sung nằm rải rác khắp Philippines – có một số ở phía bắc, có một số xung quanh Palawan, có một số xa hơn về phía nam”, Tổng thống Marcos nói với các phóng viên bên lề lễ kỷ niệm thành lập quân đội Philippines.
EDCA cho phép Hoa Kỳ tiếp cận các căn cứ của Philippines để huấn luyện chung, bố trí trước thiết bị và xây dựng các cơ sở như đường băng, kho chứa nhiên liệu và nhà ở quân sự, nhưng đó không phải là sự hiện diện lâu dài.
Ông Marcos cho biết Philippines và Mỹ sẽ sớm công bố địa điểm của các căn cứ, đồng thời cho biết thêm các địa điểm này sẽ tăng cường khả năng bảo vệ “phía đông” của hòn đảo lớn nhất của họ, Luzon. Đây là hòn đảo chính của Philippines gần Đài Loan tự trị nhất mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm 22/3 nhắc lại lập trường rằng phía Mỹ đang làm gia tăng căng thẳng bằng cách tăng cường triển khai quân sự trong khu vực, đồng thời nói thêm các nước nên “cảnh giác” và tránh bị Mỹ lợi dụng.
“Chúng tôi tin rằng hợp tác quốc phòng giữa các quốc gia nên có lợi cho hòa bình và ổn định khu vực, và không nên nhằm vào bên thứ ba hoặc làm tổn hại đến lợi ích của bên thứ ba”, Uông Văn Bân, Phó Vụ trưởng Vụ Thông tin Bộ Ngoại giao Trung Quốc, nói với các phóng viên tại một cuộc họp báo thường kỳ.
Một cựu chỉ huy quân đội Philippines đã công khai nói rằng Hoa Kỳ đã yêu cầu tiếp cận các căn cứ ở Isabela, Zambales và Cagayan, tất cả đều nằm trên đảo Luzon, hướng về phía bắc về phía Đài Loan và trên Palawan ở phía tây nam, gần quần đảo Trường Sa đang tranh chấp ở Biển Đông.
Mối đe doạ mới nổi
Một số nhà lãnh đạo của chính quyền địa phương tại các địa điểm EDCA tiềm năng đã phản đối quyết định của ông Marcos, lo lắng rằng họ sẽ bị kéo vào một cuộc xung đột nếu nảy sinh xung đột giữa Mỹ và Trung Quốc về Đài Loan.
Tuy nhiên, ông Marcos cho biết chính phủ của ông đã thảo luận với họ về tầm quan trọng của việc mở rộng quyền tiếp cận của Hoa Kỳ và giải thích tại sao quyết định này lại thực sự tốt cho các tỉnh của Philippines.
Cụ thể, Washington đã cam kết đầu tư cơ sở hạ tầng trị giá 80 triệu đô la Mỹ (120 triệu đô la Mỹ) tại năm địa điểm hiện có – Căn cứ không quân Antonio Bautista ở Palawan, Căn cứ không quân Basa ở Pampanga, Căn cứ không quân Magsaysay ở Nueva Ecija, Căn cứ không quân Benito Ebuen ở Cebu và Căn cứ không quân Lumbia ở Mindanao.
Ngoài ra, ông Marcos cho biết ông nhận thức được “mối đe dọa mới nổi” đối với lãnh thổ của đất nước mình, điều mà ông nói sẽ yêu cầu “những điều chỉnh trong chiến lược của chúng ta”.
Phát biểu trước quân đội Philippines, ông Marcos yêu cầu họ cảnh giác vì mối đe dọa từ bên ngoài đối với an ninh ngày càng trở nên “phức tạp” và “không thể đoán trước”.
T.P