Sau khi gây quan ngại cho nước láng giềng Nhật
Bản bằng các cuộc tập trận gần tỉnh đảo Okinawa,
mới đây Trung Quốc lại gia tăng tuần tra ở Biển Đông. Các hành động của Trung
Quốc trong tháng qua cho thấy nước này đã có một kế hoạch rõ ràng đối với vùng
biển đang tranh chấp với các nước láng giềng.
Chỉ ngư dân
Trung Quốc mới được đánh cá?
Từ lâu, Trung Quốc không còn giấu giếm ý định
muốn chiếm Biển Đông làm cái ao nhà của họ. Qua các tuyên bố gần đây của Trung
Quốc trong việc đòi chủ quyền trên Biển Đông được lặp đi lặp lại cùng với các
hành động như: thường xuyên tập trận trong khu vực, đưa các tàu ngư chính xuống
tuần tra ở quần đảo Trường Sa, bất chấp sự phản đối của các nước khác, điều đó
cho thấy thái độ của Trung Quốc ngày càng trở nên hiếu chiến hơn trong việc giải
quyết tranh chấp Biển Đông.
Đầu tháng 4 vừa qua, Trung Quốc đã điều hai
tàu Ngư chính 311 và 202 từ vịnh Tam Á, thuộc tỉnh Hải Nam, đến tuần tra trong
khu vực Trường Sa. Các giới chức Trung Quốc cho biết, hai tàu này được điều đi
với mục đích tuần tra và hộ tống các tàu đánh cá Trung Quốc, trong khoảng thời
gian một tháng ở quần đảo Trường Sa, cách đảo Hải Nam của Trung Quốc gần 1,200
km.
Cuối tháng 4 vừa qua, Cục Quản lý Nghề cá
Trung Quốc cho biết, hai tàu khác đã được điều đến thay thế hai tàu Ngư chính
311 và 202. Ông Ngô Tráng, Giám đốc Cục Quản lý Nghề cá ở Biển Đông thuộc Bộ
Nông nghiệp Trung Quốc, cho biết: "Tàu Ngư chính 301 và 302 của Trung Quốc
sẽ thay tàu Ngư chính 311 và 202, đang tuần tra trên vùng biển thuộc quần đảo
Nam Sa (tức Trường Sa) từ ngày 1 tháng 4".
Ông Ngô Tráng cũng nói thêm rằng, các tàu ngư
chính này tuần tra với mục đích hộ tống các tàu đánh cá của Trung Quốc ở Biển
Đông và củng cố quyền đánh cá của nước này ở quần đảo Trường Sa.
Hành động này cho thấy, Trung Quốc đưa các
tàu ngư chính tuần tra không phải để bảo vệ các tàu đánh cá bị sách nhiễu bởi
tàu của các nước khác trong khu vực, mà các con tàu này được sử dụng nhằm “củng
cố” quyền đánh cá của Trung Quốc ở Biển Đông. Nghĩa là, những con tàu trên được
sử dụng với mục đích ngăn chặn quyền đánh bắt cá của những tàu không phải là
Trung Quốc.
Malaysia phản đối mạnh mẽ
Malaysia là nước phản đối mạnh mẽ việc
Trung Quốc đưa tàu đến tuần tra trong khu vực này. Theo tin từ báo Trung Quốc,
các tàu ngư chính của họ đã gặp phải sự đối đầu với tàu chiến và máy bay chiến
đấu của Malaysia
ở khu vực Trường Sa.
Tàu ngư chính của Trung Quốc đã bị tàu
Malaysia bám theo sát trong khoảng thời gian 17 tiếng đồng hồ, từ 10 giờ sáng
ngày 29 tháng 4 đến 3 giờ sáng ngày 30 tháng 4. Báo chí cũng mô tả, có lúc tàu Malaysia
đuổi theo, chỉ cách tàu Trung Quốc khoảng 300 mét.
Thời điểm gay cấn nhất phải kể đến là lúc khẩu
pháo hạm trên tàu chiến Malaysia, chĩa thẳng vào tàu Ngư chính 311 của Trung Quốc
vào lúc 10 giờ sáng ngày 29 tháng 4. Sau đó, phía Malaysia dùng loa phóng thanh
hướng vào tàu Trung Quốc, thông báo với họ rằng, đội tàu của họ đã đi vào vùng
đặc quyền kinh tế thuộc lãnh hải Malaysia.
Phía Trung Quốc đáp lại rằng tàu của họ đang
thi hành nhiệm vụ quản lý định kỳ ở lãnh hải mà Trung Quốc cho rằng đã thuộc về
họ. Khoảng nửa tiếng sau, chiếc loa trên tàu Malaysia
phát ra bằng tiếng Trung rằng: “Đội tàu Ngư chính Trung Quốc, chúng tôi là quân
hạm Malaysia,
mong các ông hãy rời khỏi nơi này”.
Báo chí Trung Quốc mô tả, nòng pháo của con
tàu 3503 Malaysia nặng khoảng 300 tấn, đã chĩa thẳng vào tàu Ngư chính 311, và
tàu Malaysia càng ngày càng tiến vào tàu đối phương. Thủy thủ đoàn Trung Quốc
còn nhìn thấy tàu Malaysia có trang bị 2 tên lửa đạn đạo, và các binh sĩ trên
tàu đầu đội mũ sắt với tư thế sẵn sàng chiến đấu, trong đó có 4 binh sĩ tiến
vào các khẩu pháo ở phía sau boong tàu. Phía trái tàu chiến Malaysia cũng có một nòng pháo khác
chĩa thẳng vào tàu ngư chính của Trung Quốc, điều này đã làm cho thủy thủ đoàn
Trung Quốc vô cùng căng thẳng.
Đến 11 giờ 50 phút cùng ngày, một phi cơ chiến
đấu của Malaysia xuất hiện trên bầu trời mà phía bên dưới là tàu Trung Quốc,
phi cơ này bay lượn liên tục khoảng 15 phút. Vào buổi chiều cùng ngày, vẫn phi
cơ của Malaysia
một lần nữa xuất hiện, bay một vòng trên không với mục đích cảnh cáo Trung Quốc
xâm phạm vùng lãnh hải của nước họ.
Trên biển, các tàu chiến Malaysia vẫn tiếp tục đuổi theo các
tàu Ngư chính 301 và 302 của Trung Quốc. Khoảng 3 giờ chiều ngày 29 tháng 4, một
trong các tàu ngư chính của Trung Quốc hướng về bãi ngầm James Shoal (Trung Quốc
gọi là bãi ngầm Tằng Mẫu), đây là bãi ngầm nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của
Malaysia, cách thành phố biển Bintulu của nước này khoảng 80 km về phía Tây Bắc.
Có thể có nhiều tàu Malaysia đã đuổi theo các tàu Trung
Quốc. Theo báo chí Trung Quốc mô tả, những người trên tàu của họ vẫn còn thấy
các tàu Malaysia
đuổi theo các tàu ngư chính cho tới 3 giờ sáng ngày 30 tháng 4.
Tôn trọng “lợi
ích cốt lõi” của Trung Quốc?
Một hành động khác được cho là mới nhất của
Trung Quốc ở vùng Biển Đông đó là cuối tháng qua, Trung Quốc đã đặt Biển Đông
vào “lợi ích cốt lõi” của họ. Giới chuyên gia cho rằng, đây là cụm từ lần đầu
tiên Trung Quốc sử dụng đối với Biển Đông, nâng tầm quan trọng của khu vực này
lên ngang hàng với Đài Loan và Tây Tạng. Điều này cho thấy, Trung Quốc đã thể
hiện một hành động hung hăng mới đối với khu vực đang tranh chấp.
Cũng xin nhắc thêm, đầu tháng trước, Trung Quốc
đã loan tin rằng họ sẽ điều chỉnh chính sách tiền tệ theo lợi ích của Washington nếu Mỹ tôn trọng
“lợi ích cốt lõi” của Trung Quốc đối với vấn đề Đài Loan và Tây Tạng.
Ông Lý Đạo Quỳ, cố vấn cao cấp Ngân hàng
Trung ương Trung Quốc đã nói: “Bắc Kinh có thể điều chỉnh tỉ giá đồng Nhân dân
tệ. Khi Mỹ tôn trọng ‘lợi ích cốt lõi’ của Trung Quốc thì vấn đề bất đồng về
chính sách tiền tệ có thể được giải quyết một cách dễ dàng”.
Theo tin từ Reuters, trong một cuộc điện đàm
ngày 2 tháng 4 vừa qua giữa Tổng thống Obama, với ông Hồ Cẩm Đào, rằng hai nước
đã đạt một sự đồng thuận rất quan trọng, đó là hai nước đồng ý “tôn trọng lợi
ích cốt lõi của nhau”.
Báo chí Trung Quốc đưa tin, trong lần gặp gỡ
riêng giữa lãnh đạo hai nước Mỹ – Trung tại Hội nghị Thượng đỉnh Hạt nhân ở
Washington hồi tháng 4 vừa qua, Tổng thống Obama một lần nữa tái khẳng định: Mỹ
tôn trọng “lợi ích cốt lõi” của Trung Quốc, và rằng Washington sẽ thận trọng xử
lý một số vấn đề nhạy cảm trong quan hệ song phương.
Tuy nhiên, vào thời điểm đó, Trung Quốc chưa
đặt Biển Đông vào “lợi ích cốt lõi”, mà chỉ có hai vấn đề chính là Đài Loan và
Tây Tạng.
Câu hỏi được đặt ra là, không rõ liệu có văn
bản thỏa thuận chi tiết nào đó giữa Mỹ và Trung Quốc, nêu rõ lợi ích cốt lõi của
Trung Quốc mà Mỹ phải tôn trọng là gì, hay là Mỹ phải tôn trọng bất kỳ lợi ích
nào mà Trung Quốc cho là “cốt lõi”?
Giả sử Trung Quốc đặt Biển Đông vào “lợi ích
cốt lõi” và buộc Mỹ phải tôn trọng lợi ích này, liệu phản ứng của Mỹ sẽ như thế
nào?