Không dễ hiện thực hóa “đường lưỡi bò”

BienDong.Net: Khi vấn đề Biển
Đông ngày càng nóng trên thực địa, trở thành đề tài được thảo luận sôi nổi trên
mặt báo, xuất hiện ngày càng nhiều các ý kiến tâm huyết của các học giả hoặc cựu
quan chức nhằm "hiến kế" bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của Tổ Quốc.
Tiếp sau ông Dương Danh Huy, sau đây BDN giới thiệu tới bạn đọc bài viết về ý kiến
của ông Chu Hảo, cựu Thứ trưởng Bộ Khoa học – Công nghệ, đương kim Giám đốc Nhà
xuất bản Tri Thức.

GS-TS Chu Hảo cho rằng Trung Quốc không dễ
hiện thực hóa “đường lưỡi bò” nếu Việt Nam và các nước ASEAN đồng tâm nhất trí,
phản ứng thích đáng yêu sách phi lý này.

 * Phóng viên: Giáo sư nhìn nhận thế nào về việc tàu hải giám Trung Quốc ngang
ngược xâm phạm sâu vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam?

– GS-TS Chu Hảo: Tôi cho rằng đó là một
bước leo thang nguy hiểm nhưng đã được chuẩn bị kỹ của phía Trung Quốc nhằm biến
yêu sách “đường lưỡi bò” trên biển Đông thành hiện thực. Đó hoàn toàn không phải
là một hành động gây hấn bộc phát mà được lên kịch bản từ trước với những toan
tính sâu xa.

Thứ nhất, Trung Quốc muốn lập lờ, đánh tráo giá trị
khi xâm phạm sâu vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của ta. Yêu sách không
chỉ “ngoạm” những vùng biển đảo rộng lớn thuộc chủ quyền của Việt Nam mà
còn của nhiều quốc gia và khu vực ở biển Đông.

Thứ hai, Trung Quốc muốn đo lường phản ứng của Việt
Nam
cũng như khu vực và quốc tế. Thứ ba,để dọn đường cho những bước đi
tiếp theo trong tham vọng hiện thực hóa yêu sách “đường lưỡi bò”.

* Căn cứ nào để giáo sư nhận định hành động của Trung Quốc với tàu
Bình Minh 02 ngày 26-5 vừa qua là một kịch bản được dàn dựng trước?

– Nhiều năm qua, Trung Quốc đã đầu tư rất mạnh
cho hạm đội Nam Hải cũng như lực lượng mà họ dựa vào để đòi chủ quyền trên biển
Đông như tàu hải giám và tuần ngư. Sau khi chính thức công khai yêu sách “đường
lưỡi bò” tháng 5-2009, Trung Quốc cũng đồng thời gia tăng các hành động đòi hỏi
chủ quyền trên biển Đông.

Đó là các hành động cản trở, xua đuổi, uy hiếp,
thậm chí bắt giữ tàu đánh cá Việt Nam trong vùng biển thuộc chủ quyền của mình;
ra các lệnh cấm đánh bắt cá; tăng cường tàu hải giám, tuần ngư, tàu quân sự…
Ngoài Việt Nam,
Trung Quốc cũng gia tăng các hành động tương tự với các nước khác trên biển
Đông.

* Theo ông, bước tiếp theo của Trung Quốc sẽ là gì?

– Những hành động trên của Trung Quốc có thể nhằm
“dọn đường” cho bước leo thang tiếp theo là đưa giàn khoan dầu khổng lồ mà nước
này vừa chế tạo vào hoạt động ở các vùng tranh chấp trên biển Đông, thậm chí
không loại trừ cả vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của các nước trong khu
vực.

Hiện các nước trong khu vực biển Đông đều đang
theo dõi sát động thái này với mối quan tâm và lo ngại sâu sắc.

Trường hợp Trung Quốc đơn phương tiến hành các
hoạt động thăm dò, khai thác dầu ở khu vực còn tranh chấp sẽ đi ngược lại Tuyên
bố về cách ứng xử của các bên trên biển Đông (DOC) mà họ đã ký với ASEAN.     
       Giàn khoan khổng lồ CNOOC 981 đang được Trung Quốc đưa ra Biển Đông

* Nói như ông thì dù phi lý và ngang ngược nhưng
Trung Quốc vẫn bất chấp để hiện thực hóa bằng được yêu sách của mình?

– Trung Quốc tham vọng và có sức mạnh song không
dễ hiện thực hóa “đường lưỡi bò”. Cứ nhìn vào phản ứng quyết liệt và mạnh mẽ của
Philippines, một quốc gia tiềm lực yếu hơn Trung Quốc rất nhiều, cũng có thể thấy
điều đó.

Khi tàu quân sự Trung Quốc cản trở tàu thăm dò của
Philippines,
họ lập tức cho máy bay chiến đấu ra răn đe, xua đuổi.

Trung Quốc có những hoạt động bất thường ở vùng
biển mà Philippines
tuyên bố chủ quyền khiến đích thân tổng thống nước này tuyên bố kiện lên Liên
Hiệp Quốc… trong khi dư luận trong nước lên tiếng phẫn nộ.

* Song những phản ứng như vậy đã đủ ngăn cản hành động của Trung
Quốc?

– Trung Quốc có thể không ngại một quốc gia
ASEAN tiềm lực thua xa mình nhưng “bó đũa” 10 nước ASEAN lại là chuyện khác.

Ở đây không chỉ là vấn đề tiềm lực và sức mạnh
mà quan trọng nhất là chính nghĩa, là lẽ phải. Một cường quốc mà để cả 10 nước
láng giềng cùng phản ứng thì cường quốc đó không chỉ khiến khu vực mà cả thế giới
phải dè chừng với con mắt đầy cảnh giác.

* Vậy còn phản ứng của chúng ta?

– Chúng ta cần phản ứng thích đáng trên cả 3 cấp
độ: song phương, khu vực và quốc tế. Chúng ta nhất quán tuân thủ DOC, Công ước
về Luật Biển năm 1982 của Liên Hiệp Quốc cũng như thỏa thuận cấp cao hai nước
Việt Nam – Trung Quốc nhưng cần dứt khoát và kiên quyết trong việc khẳng định
và bảo vệ chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.

Điều cần làm trước mắt là kiên trì và đẩy nhanh
tiến trình DOC thành Bộ Quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC) để ràng buộc trách
nhiệm pháp lý của Trung Quốc trong vấn đề biển Đông.

Với những vụ việc ngang ngược và rõ ràng
như vụ xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của ta để cắt cáp thăm
dò địa chấn tàu Bình Minh 02 vừa qua, rất nên hoàn chỉnh hồ sơ, thủ tục để đưa
lên Liên Hiệp Quốc và kiện ra tòa án quốc tế. Thực tế tòa án quốc tế đã thụ lý
và phán quyết về những vụ việc tương tự vụ tàu Bình Minh 02.

Kết hợp tốt phản ứng cả 3 cấp độ, tôi tin
Trung Quốc sẽ luôn phải nghĩ kỹ trước mỗi hành động tiếp theo trên biển Đông.

* Xin cảm ơn ông.

Phạm Dương thực hiện

http://nld.com.vn