BienDong.Net: Tờ Straits Times (Singapore) trong số ra gần đây trích lời ông Chu Phương Ngân (Zhou Fangyin), Giám đốc Viện chiến lược Ngoại vi và Toàn cầu thuộc Viện hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc, nói rằng ý tưởng về việc thiết lập khu vực nhận diện phòng không ADIZ đã được đưa ra tại hội nghị về ngoại giao của Bắc Kinh ngày 24-25.10 vừa qua.
Trong bài viết đăng trên báo này ngày 6.12, tác giả Ching Cheong người Hồng Kong tiết lộ: Tại hội nghị này, Chủ tịch Tập Cận Bình đã đưa ra kế hoạch chiến lược dài hạn về đối ngoại, đó là hình thành nên một “Cộng đồng chung vận mệnh” (CSD) với Trung Quốc.
Các chiến hạm Trung Quốc tập trận ở Biển Đông
Theo kế hoạch đó, Trung Quốc muốn các quốc gia láng giềng phải nhìn nhận sự trỗi dậy mạnh mẽ của nước này, và thấy rằng “vận mệnh của nước họ gắn với Trung Quốc, chứ không phải với Mỹ, đơn giản là do sự gần gũi về địa lý”.
Ông Tập được nói là đã chỉ đạo hội nghị rằng một trong những đường hướng ngoại giao trong 10 năm tới của Trung Quốc là phải làm cho ý tưởng CSD “mọc rễ ở các nước láng giềng”.
Tập hợp nhận định của các chuyên gia quân sự, nhà báo Ching Cheong viết rằng việc Trung Quốc đơn phương thông báo lập ra ADIZ ở biển Hoa Đông hôm 23.11 là động thái “mang tính chiến lược lẫn chiến thuật”.
Về mặt chiến thuật, ADIZ nhằm phá vỡ “chuỗi đảo phòng vệ số 1”, gồm một loạt quần đảo lớn dọc theo bờ biền phía đông Trung Quốc mà Mỹ và các đồng minh Châu Á kết nối để kìm tỏa sự phát triển của hải quân Trung Quốc ra Thái Bình Dương.
Chuỗi đảo này bao gồm quần đảo Nhật Bản, Đài Loan và các đảo phía bắc Philippines.
Mỹ và Nhật Bản thường xuyên tiến hành tập trận chung ở eo biển Miyako, một trong số ít cửa ngõ quốc tế mà hải quân Trung Quốc có thể tiến ra Thái Bình Dương.
Vậy nên, việc Trung Quốc đơn phương lập ra ADIZ, bắt đầu từ bờ biển đại lục kéo rộng ra tới eo Miyako nằm về phía nam Nhật Bản, là tự cho mình quyền kiểm soát vùng này, nhằm giúp các chiến hạm Trung Quốc tiến ra Thái Bình Dương dễ dàng, an toàn hơn.
Về mặt chiến lược, hành động đơn phương tuyên bố ADIZ của Trung Quốc là nhằm “khẳng định vị thế một tay chơi lớn trong địa hạt an ninh ở khu vực, song hành với vị thế kinh tế đang lên của mình”.
Biển Đông nhìn từ đảo Lý Sơn (ảnh BienDong.Net)
Trên thực tế, về phương diện an ninh, Mỹ vẫn là siêu cường số 1 trong khu vực. Điều đó, Trung Quốc hiểu rõ hơn ai hết nên không có ý định thách thức sự hiện diện của Mỹ ở Tây Thái Bình Dương.
“Trung Quốc muốn có vai trò riêng. Đó là có thể thu hút được sự chú ý của các nước láng giềng”. Và bằng việc tự lập ra ADIZ, “Trung Quốc muốn tiếng nói và quyền hạn về an ninh của mình được tôn trọng”, bài báo nhận định.
Nhật Bản và Hàn Quốc đã phản đối mạnh mẽ ADIZ. Mỹ cũng tuyên bố “không thừa nhận” ADIZ.
Trung Quốc, theo các nhà quan sát, đã thành công với ý đồ lập ADIZ của mình, ít nhất là trong ngắn hạn.
Nhưng, khi cả thế giới và các nước láng giềng của nước này bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về hành động này cũng như khả năng về các hành động tương tự trong thời gian tới, thì “đây là một cách làm lạ lùng nếu nó nằm trong mục tiêu thiết lập một ‘Cộng đồng chung vận mệnh’ của chủ tịch Tập”, bài báo nhận định.
“ADIZ chắc chắn sẽ tạo ra một tác dụng ngược, bởi nó buộc các láng giềng Trung Quốc phải tìm đến mối quan hệ gần gũi hơn với Mỹ”, bài báo viết.
“Trong địa hạt an ninh, càng tỏ ra cứng rắn, Trung Quốc sẽ càng đẩy các láng giềng ra xa mình”, bài báo cảnh báo.
Trong khi đó, các diễn biến gần đây cho thấy Trung Quốc vẫn muốn tiếp tục mở rộng khu vực nhận diện phòng không sang cả vùng Biển Đông.
Ngày 22.2, tờ South China Morning Post dẫn lời đại tá Lý Kiệt từ Học viện Quân sự thuộc hải quân Trung Quốc khẳng định: “Việc thiết lập một ADIZ khác ở Nam Hải (cách Trung Quốc gọi Biển Đông) là cần thiết cho lợi ích quốc gia lâu dài của Trung Quốc”, mặc dù ông nói thêm rằng còn quá sớm để dự đoán thời điểm Trung Quốc sẽ lập ADIZ ở vùng biển này.
Phát biểu của ông Lý đã củng cố thông tin trên một bài báo được tờ Asahi Shimbun (Nhật) đăng trước đó nhưng bị Bộ Ngoại giao Trung Quốc bác bỏ. Trích dẫn một số nguồn tin xin giấu tên, trong đó có các quan chức Trung Quốc, bản tin của tờ Asahi, nhật báo rất có uy tín tại Nhật Bản, nêu rõ: Các chuyên viên thuộc không quân Trung Quốc đã soạn xong bản dự thảo về Vùng phòng không trên Biển Đông, lấy quần đảo Hoàng Sa làm trung tâm, từ đó mở rộng ra để bao phủ hầu như toàn bộ Biển Đông.
Bản dự thảo đã được trình lên giới chức quân sự cấp cao của Trung Quốc để xem xét kể từ tháng 05/2013. Theo báo Asahi, chính quyền Bắc Kinh hiện chỉ cân nhắc quy mô lớn nhỏ của khu vực này, và thời điểm công bố quyết định.
Bắc Kinh đã tuyên bố chủ quyền trên hầu như toàn bộ Biển Đông, kể cả tại những vùng rất xa bờ biển Trung Quốc, trực tiếp tranh chấp với Đài Loan và 4 nước Đông Nam Á xung quanh Biển Đông: Việt Nam, Philippines, Malaysia và Brunei.
BDN (Nguồn: TN và RFI)