Các chuyên gia an ninh Mỹ và quốc tế bày tỏ lo ngại rằng, việc TQ thiết lập một vùng nhận diện phòng không ở Biển Đông chỉ còn là vấn đề thời gian.
100 tàu TQ tập trận bắn đạn thật ở Biển Đông
TQ đã nhanh chóng tiến hành việc cải tạo trái phép các bãi ngầm và làm đảo nhân tạo ở Biển Đông trong năm qua gây nên phản ứng mạnh từ Mỹ và các nước trong khu vực. TNS John McCain, Chủ tịch Ủy ban Vũ trang Thượng viện Mỹ nói rằng, việc xây dựng đảo mới chỉ bắt đầu.
Ông McCain nhấn mạnh, bước tiếp theo, TQ sẽ quân sự hóa các đảo này và tuyên bố một vùng nhận diện phòng không (ADIZ) ở Biển Đông để khẳng định yêu sách chủ quyền.
“Họ xây đường băng và sẽ đưa vũ khí đến đó, điều tiếp theo bạn chứng kiến người TQ làm là khi máy bay Mỹ dù là máy bay thương mại hoạt động ở đây, họ sẽ nói ‘phải nhận diện’ – một ADIZ đồng nghĩa với khẳng định chủ quyền lãnh thổ”, ông McCain nói tuần trước tại Học viện Hudson ở Washington.
Một ADIZ là vùng không phận phía trên mặt đất hoặc mặt biển nơi một nước lập ra để kiểm soát đường bay vì lợi ích an ninh quốc gia và yêu cầu các máy bay đi qua phải nhận diện, thông báo. ADIZ cho phép một nước có nhiều thời gian hơn để ứng phó với máy bay đối thủ.
TQ cũng đã lập ADIZ ở Hoa Đông năm 2013.
Đi ngược luật pháp quốc tế
Peter Jennings, giám đốc điều hành Viện Chính sách chiến lược Australia tin rằng, TQ có thể thiết lập một ADIZ tương tự ở Biển Đông cho dù có thể ra quyết định sau khi Chủ tịch Tập Cận Bình tới thăm Mỹ vào tháng 9.
Nhiều học giả cũng chia sẻ quan ngại của TNS McCain và ông Peter Jennings.
Tại một buổi điều trần của tiểu ban Hạ viện về vai trò an ninh của Mỹ ở Biển Đông, Andrew Erickson, giáo sư trường Hải quân Mỹ cho biết, ông tin là TQ sẽ tuyên bố lập ADIZ trong vòng 2 năm.
Theo ông, những cơ sở mà TQ đang xây dựng trong khu vực bao gồm đường băng dài 3.000m trên Đá Chữ Thập ở quần đảo Trường Sa của VN sẽ hỗ trợ cho một ADIZ mà TQ lập ra trong tương lai gần.
Washington tuyên bố, việc đơn phương lập ADIZ ở Biển Đông là hành động cản trở tự do hàng hải và cảnh báo Bắc Kinh không nên làm việc này. Mỹ đã từng phản ứng mạnh mẽ việc TQ tuyên bố lập ADIZ ở Hoa Đông và vẫn điều động các máy bay quân sự hoạt động trong khu vực.
Wu Shicun, Chủ tịch Viện nghiên cứu Biển Đông tại TQ nói rằng, Bắc Kinh nên tránh đơn phương tuyên bố lập ADIZ ở Biển Đông vì sẽ làm leo thang căng thẳng khu vực và gây ra bế tắc cho hợp tác quân sự Mỹ-Trung.