“Chúng ta nói nhiều về tinh thần yêu nước mà hình như ít nói về lòng thương dân”, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố Đà Nẵng, đại biểu Huỳnh Nghĩa nói tại phiên thảo luận chiều 2/11 của Quốc hội.
Cần đánh giá hàng năm qua phiếu tín nhiệm
Nhìn lại như cả nhiệm kỳ, đại biểu Nghĩa bày tỏ trăn trở về những điều lẽ ra phải làm tốt hơn.
Bởi theo ông, Việt Nam có những thuận lợi rất cơ bản: nhân dân năng động, cần cù, tin và ủng hộ đường lối của Đảng, Nhà nước, có nguồn tài nguyên dồi dào, môi trường xã hội ổn định, quan hệ quốc tế thuận lợi.
“Nhưng sau 40 năm thống nhất đất nước, nhìn nhận một cách nghiêm túc thì chúng ta vẫn chưa thoát khỏi một cách vững chắc tình trạng nước nghèo. Đời sống nhân dân nhiều nơi vẫn cơ cực, người làm công ăn lương còn khó khăn, nguồn lực đất nước chưa được khai thác và sử dụng hiệu quả, tình trạng suy thoái đạo đức xã hội có xu hướng gia tăng, cơ chế quản lý đất nước còn nhiều bất cập”, ông Nghĩa nói.
Trước thực tế này, đại biểu Nghĩa đề nghị việc đề ra mục tiêu, chiến lược phát triển kinh tế – xã hội đất nước cần có cách tiếp cận mới.
Theo ông, các chỉ tiêu tăng trưởng GDP là cần thiết nhưng sẽ vô nghĩa nếu dựa trên cách tổng hợp số liệu không sát thực tế. “Qua nhiều năm theo dõi, tôi thấy việc đề ra các chỉ tiêu và xác định mức tăng GDP hằng năm chưa thật sự khoa học. Có thể con số tăng trưởng từng năm đều đạt, song xét kết quả chung của nền kinh tế đòi hỏi phải xem lại”, ông nói.
Bàn về mục tiêu đến năm 2020, Việt Nam sẽ cơ bản trở thành một nước công nghiệp hóa, đại biểu Nghĩa khẳng định đó là mục tiêu đúng, thể hiện nguyện vọng của nhân dân và quyết tâm chính trị của lãnh đạo, nhưng không có nội dung cụ thể của một nước công nghiệp hóa.
Vì vậy, ngoài tình trạng về yêu cầu nội dung chiến lược và mục tiêu chung chưa có chiến lược và chỉ tiêu cho từng ngành, lĩnh vực.
Đại biểu Nghĩa phân tích, một nước công nghiệp hóa trước hết phải thể hiện ở năng lực sản xuất dựa trên nền tảng sản xuất máy móc công nghiệp và tỷ trọng của sản phẩm công nghiệp tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu. Nhưng đến nay thử hỏi mặt hàng nào của Việt Nam là sản phẩm điển hình thể hiện năng lực kinh tế trên thị trường thế giới?
“Thời gian để hoàn thành mục tiêu công nghiệp hóa chỉ còn 5 năm nữa, nhưng có lẽ khó đạt được. Vậy ai sẽ chịu trách nhiệm của việc không đạt này?”, đại biểu Nghĩa đặt vấn đề.
Theo ông thì Quốc hội cần giám sát chất lượng tăng trưởng và đánh giá người đứng đầu các ngành hàng năm thông qua phiếu tín nhiệm.
Lợi ích nhóm ngày càng thao túng
Vấn đề được vị trưởng đoàn đại biểu Quốc hội Đà Nẵng nhấn mạnh là đổi mới cách xây dựng kế hoạch và xác định mục tiêu chiến lược, cần lưu ý nhân tố trung tâm là con người.
“Hiện nay, một trong những yếu điểm của nền kinh tế là tình trạng khuynh đảo của các nhóm lợi ích. Sự cấu kết giữa những người làm chính sách với các “đại gia” đang là mối nguy tiềm tàng và lớn nhất trong việc khai thác tối ưu nguồn tài nguyên. Điều đáng lo không chỉ là tình trạng lợi ích nhóm đang ngày càng thao túng, mà nghiêm trọng hơn ở chỗ chúng ta vẫn chưa có một hệ thống luật pháp và cơ chế quản lý đủ mạnh để ngăn chặn nó”, ông Nghĩa phát biểu.
Cho rằng cần quan tâm đúng mức tình trạng phân hóa giàu nghèo ngày càng lớn, vì đây không chỉ là vấn đề có ý nghĩa chính trị mà còn tạo sự kìm hãm phát triển, đại biểu Nghĩa lo ngại sự giàu có của doanh nghiệp không xuất phát từ hoạt động bình thường, năng động của môi trường kinh doanh lành mạnh thì tình trạng bất bình đẳng sẽ xuất hiện. Trong khi đó, số người nghèo tuyệt đối và tương đối sẽ càng tăng, xã hội xuất hiện các mâu thuẫn tiềm ẩn không thể coi thường.
Nhìn nhận hiện nay đang ở thời điểm mà yêu cầu phát triển cần có suy nghĩ mới, ông Nghĩa tâm tư: “Chúng ta nói nhiều về tinh thần yêu nước, nhưng hình như ít nói về lòng thương dân. Quốc hội đại diện cho nhân dân, đòi hỏi khi quyết định và giám sát phải thể hiện sự thương dân”.
Trước việc chỉ còn mấy tháng nữa sẽ bầu cử Quốc hội và hội đồng nhân dân khóa mới, ông Nghĩa đề nghị hai việc quan trọng nhất phải chuẩn bị ngay từ bây giờ là sắp xếp bộ máy, tinh giản và sàng lọc biên chế, có cơ chế tuyển chọn phù hợp, nhằm xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân; đồng thời, phải dân chủ thật sự trong ứng cử, bầu cử.
“Qua thực tiễn nhiều năm hoạt động Quốc hội, tôi càng thấm thía tầm quan trọng của yêu cầu dân chủ trong việc lựa chọn những người đại diện cho nhân dân. Sẽ không có sự thay đổi về hiệu quả hoạt động nghị trường nếu thiếu những đại biểu tâm huyết, có năng lực và gắn bó máu thịt với nhân dân”, đại biểu Nghĩa kết thúc 7 phút phát biểu.