Sau vụ không quân Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi máy bay chiến đấu Nga, Tổng thống Nga Vladimir Putin chỉ trích Thổ Nhĩ Kỳ cố tình dung túng cho nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tuồn dầu lậu vào nước này, kiếm lợi lớn.
Ông Putin giải thích IS kiếm lợi hàng trăm triệu USD từ buôn lậu dầu khí qua đường biên giới Thổ Nhĩ Kỳ và chiến đấu cơ Nga chỉ làm nhiệm vụ bắn phá các xe chở dầu của IS chứ không hề đe dọa lãnh thổ Thổ Nhĩ Kỳ. Trên thực tế, đó không phải là cáo buộc vô căn cứ.
Dòng dầu từ lãnh thổ IS tới Thổ Nhĩ Kỳ
Hồi giữa tháng 11, báo New York Times đưa tin tình báo Mỹ ước tính IS kiếm được khoảng 40 triệu USD/tháng từ buôn lậu dầu, dù một số chuyên gia cho rằng con số này đã giảm còn 10 triệu USD/tháng vì giá dầu sụt.
Ngày 19-11, báo Anh Guardian đưa tin IS kiểm soát sáu giếng dầu lớn lớn ở Iraq và Syria.
IS bán dầu cho các thương nhân người Kurd ở Iraq rồi những người này bán lại dầu cho thương nhân Thổ Nhĩ Kỳ và Iran.
Tháng 6-2014, nghị sĩ Thổ Nhĩ Kỳ Ali Edibogluan khẳng định IS đã tuồn 800 triệu USD dầu lậu vào Thổ Nhĩ Kỳ từ Syria và Iraq.
Nghị sĩ Edibogluan cho biết IS kiểm soát các giếng dầu ở Rumaila thuộc miền bắc Syria và các giếng dầu gần Mosul, Iraq.
Ông cáo buộc IS đã lắp đặt các đường ống dẫn dầu tại các làng gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ ở Hatay. Các đường ống tương tự cũng được lắp đặt ở vùng biên giới Kilis, Urfa và Gaziantep thuộc Thổ Nhĩ Kỳ.
“IS chuyển dầu sang Thổ Nhĩ Kỳ và lấy tiền mặt. Chúng vận chuyển dầu tới các khu vực gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ, lọc rồi bán qua đường Thổ Nhĩ Kỳ” – nghị sĩ Edibogluan nói.
Báo cáo của hãng Taraf hồi tháng 8 cũng cho biết mỗi ngày lượng dầu diesel tuồn từ Syria vào Thổ Nhĩ Kỳ lên đến 1.500 tấn, tương đương 3,5% nhu cầu tiêu thụ của Thổ Nhĩ Kỳ.
Mới đây cựu quan chức Cơ quan Tình báo trung ương Mỹ (CIA) John Kiriakou cũng khẳng định phần lớn lượng dầu lậu của IS được tuồn qua Thổ Nhĩ Kỳ và các khu vực của người Kurd.
Ông Kiriakou đánh giá IS cũng học tập phương pháp buôn dầu của chính quyền nhà lãnh đạo Iraq Saddam Hussein khi bị cấm vận.
“Thổ Nhĩ Kỳ là đồng minh của Mỹ, chính quyền Thổ không buôn dầu với IS nhưng có thể có nhiều phần tử tham nhũng trong quân đội hay các quan chức địa phương ở tây nam Thổ Nhĩ Kỳ đã tham gia vào đường dây này” – ông Kiriakou nhận định.
Trong thời gian qua, Nga liên tục bắn phá hạ tầng dầu thô của IS. Mới tuần trước Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố đã phá hủy 500 xe bồn chở dầu của IS. Mới vài ngày trước, quân đội Syria công bố một bức ảnh chụp xe chở dầu của IS gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ.