Báo cáo mới nhất của Quốc hội Mỹ cho thấy Mỹ đứng đầu về xuất khẩu vũ khí năm 2014. Khách hàng chính là Hàn Quốc và Iraq, những quốc gia luôn trong tình trạng hoặc trước nguy cơ chiến tranh.
Năm 2014, Mỹ bán vũ khí được 36,2 tỷ USD
Ngày 27/12, một cơ quan nghiên cứu thuộc Quốc hội Mỹ công bố báo cáo cho biết Mỹ lãi to với doanh thu xuất khẩu vũ khí trong năm 2014, tăng 35% so với năm trước. Mức gia tăng này ước tính khoảng 10 tỷ USD.
Cụ thể, trong năm 2014, Mỹ thu được 36,2 tỷ USD từ thị trường vũ khí. Nga chiếm vị trí thứ hai một cách vững chắc trên thị trường với 10,2 tỷ USD, tiếp theo là Thụy Điển (5,5 tỷ USD). Trong Top 5 có Pháp và Trung Quốc với 4,4 và 2,2 tỷ USD tương ứng.
Đáng chú ý là những khách hàng mua vũ khí của Mỹ. Hợp đồng nhiều tỷ USD giữa Mỹ với Hàn Quốc, Qatar, Arập Xê út cho phép Washington kiểm soát hơn 50% thị trường vũ khí thế giới. Đồng thời Mỹ đã lợi dụng sự căng thẳng gia tăng trên bán đảo Triều Tiên, từ hậu quả đó Seoul trở thành khách hàng chính mua vũ khí của Mỹ với hơn 7 tỷ USD.
Iraq chiếm vị trí thứ hai trong bảng xếp hạng các quốc gia nhập khẩu vũ khí, chi trả 7,3 tỷ USD cho các nhà sản xuất vũ khí để xây dựng lực lượng vũ trang của mình sau khi quân đội Mỹ rút về nước.
Tổng cộng trong năm 2014, trên thế giới đã thực hiện các giao dịch hợp pháp lý với 71,8 tỷ USD.
Việc Mỹ thống lĩnh thị trường vũ khí thế giới được các nhà phân tích giải thích bằng những lý do sau đây.
Mỹ rất khéo léo sử dụng bản đồ địa chính trị để giải quyết các vấn đề của nền kinh tế Mỹ và làm thay đổi cán cân lực lượng quân sự ở các bộ phận khác nhau của thế giới. Chẳng hạn, Mỹ thường lớn tiếng về nguy cơ hạt nhân của Iran, để từ đó gia tăng xuất khẩu vũ khí vào khu vực Vịnh Pecsic với lý do “giúp” khu vực này củng cố hệ thống phòng thủ trước sự tấn công của Iran.
V. Yevseyev, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính trị xã hội của Nga, nêu ví dụ về việc Mỹ kiếm lợi nhờ “đục nước béo cò” như thế nào. Ông nói: “Mỹ đang mở rộng phạm vi xuất khẩu vũ khí trong bối cảnh một số quốc gia hết sức lo ngại về an ninh của nước mình. Chẳng hạn, trước nguy cơ bùng nổ xung đột giữa các chế độ quân chủ Arập và Cộng hòa Hồi giáo Iran, các quốc vương Arập đã thông qua quyết định mua thêm khối lượng đáng kể vũ khí từ Mỹ, trong đó chủ yếu là vũ khí phòng thủ tên lửa”.
Đó cũng là lý do giải thích vì sao các nước như Arập Xê út, Tiểu vương quốc Arập thống nhất, Qatar, Oman… sẵn sàng bỏ ra hàng chục tỷ USD để mua hệ thống tên lửa hiện đại và máy bay thế hệ mới của Mỹ, giúp Mỹ trở thành quốc gia xuất khẩu vũ khí nhiều nhất thế giới và kiểm soát đến 54,4% thị trường vũ khí thế giới. Có thể kể ra đây thương vụ bán vũ khí trị giá 11 tỷ USD hồi tháng 7/2015 của Mỹ với Qatar, bao gồm 10 khẩu đội tên lửa Patriot, 24 máy bay trực thăng Apache và 500 tên lửa chống tăng Javelin.
Trên quy mô toàn cầu, Mỹ đang là nhà cung cấp vũ khí chính cho châu Âu, Trung Đông và Đông Nam Á. Khi các điểm nóng trên thế giới chẳng những không hạ nhiệt mà còn xuất hiện nhiều thêm, Mỹ sẽ còn có thêm nhiều cơ hội kiếm lời từ bán vũ khí.
Trong khi đó, giữa tháng 12/2015, các nhà phân tích của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI) kết luận rằng, ngành công nghiệp quốc phòng Nga đang gia tăng việc bán vũ khí của mình. Trong bảng xếp hạng 100 công ty quốc phòng lớn nhất thế giới năm 2014 có 11 công ty của nước Nga.
Trợ lý của tổng thống về hợp tác quân sự-kỹ thuật Vladimir Kozhin cũng ghi nhận sự gia tăng đáng kể sự quan tâm đối với vũ khí của Nga, cũng như gia tăng số đơn đặt hàng mua các loại vũ khí đó. Sự quan tâm đến các sản phẩm của tổ hợp công nghiệp quốc phòng Nga “đang tăng lên theo cấp số nhân”.
Đáng chú ý là hầu hết khách hàng tiềm năng đều quan tâm đến các loại vũ khí Nga đang được sử dụng ở Syria. Tức là, bất chấp vụ máy bay ném bom Su-24 của Nga bị Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ, thành công trong hoạt động của Nga chống khủng bố IS tại Syria đã trở thành một kiểu quảng cáo cho vũ khí Nga. Các đoạn ghi hình không kích và tấn công tên lửa của Nga chống chiến binh khủng bố IS được đăng trên YouTube đã trở thành video clip quảng cáo phổ biến cho vũ khí Nga.
Với “tin vui” từ thị trường buôn bán vũ khí như trên thì thử hỏi cuộc chiến chống IS bao giờ mới chấm dứt, quan hệ Triều Tiên-Hàn Quốc bao giờ mới hạ nhiệt, ai sẽ được lợi nếu Nga và Thổ trở nên căng thẳng, xung đột ở Syria kéo dài 4 năm rồi khi nào mới kết thúc, vân vân và vân vân…
Câu trả lời khả dĩ là thế giới sẽ không bao giờ dứt chiến tranh, chừng nào các nhà buôn vũ khí còn muốn bán hàng.
Nhận định về doanh thu vũ khí của Mỹ năm 2014, trang Sputnik của Nga cho rằng Mỹ là “Chúa tể chiến tranh” đích thực.