Theo Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt, cần quan tâm thông tin trên, từ đó có giải pháp nâng cao chất lượng sản phẩm, không thể làm chộp giật như trước.
Nguy cơ mất thị phần ở Trung Quốc
Ngày 28/12, tại Hội nghị bàn các giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ dưa hấu mùa vụ 2015/2016 do Bộ Công thương tổ chức, ông Trần Xuân Định, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) chia sẻ thông tin: người Trung Quốc đã đổ sang Lào, Campuchia thuê đất trồng dưa hấu và tái xuất trở lại.
Chia sẻ thêm với Đất Việt về thông tin này hôm 30/12, ông Trần Xuân Định cho biết, hiện tượng trên đã xảy ra từ năm 2014. Theo đó, mấy năm trở lại đây, việc ùn tắc ở cửa khẩu Lạng Sơn xảy ra vào cuối tháng 3 và tháng 4, đúng mùa thu hoạch dưa hấu vùng Trung Bộ, Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. Năm ngoái, hiện tượng ùn tắc xảy ra nghiêm trọng và nhiều anh em ở ngành nông nghiệp đi triển khai một số chương trình ở bên Lào, đặc biệt một số công ty giống thông tin rằng, sau khi xuống địa phương ở Lào họ thấy những diện tích trồng dưa hấu rất lớn. Qua tìm hiểu thì biết được rằng, các thương gia Trung Quốc sang đó mướn đất và thuê lao động trồng dưa hấu. Tương tự ở Campuchia cũng vậy.
“Khi người Trung Quốc trồng dưa hấu, trình độ chuyên môn của họ cao hơn và tuân thủ phương pháp canh tác dưa hấu nghiêm ngặt, đặc biệt họ thu những quả đảm bảo kích cỡ theo nhu cầu tiêu thụ trong nội địa. Ví dụ, kỹ thuật trồng 1 dây thì người ta chỉ lấy một quả và quả đó phải để cách gốc cây chừng 1m để quả đều nhau. Họ đánh dấu các quả đó đồng loạt rồi thu hoạch, vận chuyển về tiêu thụ ở Trung Quốc. Rõ ràng việc Trung Quốc mướn đất ở Lào, Campuchia trồng dưa hấu và chở về nội địa tiêu thụ sẽ tạo ra một áp lực lớn về thị phần và khả năng tiêu thụ dưa hấu ở Trung Quốc đối với sản phẩm của Việt Nam.
Đó là câu chuyện năm ngoái đã xảy ra. Thời gian từ khi trồng đến khi thu hoạch dưa hấu rất ngắn, khoảng 60 ngày. Năng suất dưa hấu lại rất cao, do đó việc thu hoạch trong thời gian rất ngắn tạo ra khối lượng sản phẩm lớn, dồn dập. Người dân của ta khi nghe thấy khả năng tiêu thụ dưa hấu ở biên giới tốt, giá cao nên thương lái dồn dập mua rồi chở ra.
Chất lượng dưa hấu Việt Nam thực ra không thể bằng dưa hấu Trung Quốc trồng ở Lào, Campuchia được tuyển chọn kỹ càng, thương lái Việt lại thu mua quả non, quả già, có thể có quả rất to nhưng thời gian từ khi ra quả đến lúc chín chưa hẳn đã đủ ngày.
Thông thường nếu mùa nắng dưa hấu từ khi thụ phấn, bầu quả phình lên thì khoảng 25 ngày đến thời vụ thu hoạch, nhiều khi chưa đến 25 ngày – tức còn non về mặt sinh lý, chưa chín thương phẩm nông dân đã thu hoạch rồi. Những quả dưa đó ruột không đỏ và nhạt do chưa tích lũy đủ độ đường.
Do chất lượng dưa hấu Việt Nam không đều nên ảnh hưởng đến thị phần ở Trung Quốc và giá cả. Để vận chuyển lên biên giới, người dân bỏ dưa hấu lên xe, chèn rơm chèn rạ rồi chở ra, thương lái có kinh nghiệm thu non hơn một chút, trong quá trình chuyển từ miền Trung ra cửa khẩu, quả dưa vẫn tiếp tục quá trình chín sinh lý, ra đến cửa khẩu có thể ruột dưa sẽ đỏ nhưng chất lượng và độ ngọt bị giảm”, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt chỉ rõ.
Những vấn đề trên cộng với tình trạng Trung Quốc trồng dưa hấu ở Lào, Campuchia, đặc biệt ở khu vực Nam Lào rồi vận chuyển về Trung Quốc, theo ông Trần Xuân Định, dẫn tới tình trạng thị phần dưa hấu của Việt Nam tại thị trường Trung Quốc bị giảm và tạo ra sự ùn tắc dưa trong nội địa.
Cạnh tranh trên sân nhà?
Trước câu hỏi liệu dưa hấu Việt Nam có lo bị cạnh tranh ở ngay trong thị trường nội địa khi dưa Trung Quốc chất lượng tốt hơn, giá rẻ hơn có thể được nhập vào Việt Nam, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt cho rằng: “Ở một thời vụ nào đó có thể nhu cầu của thị trường Việt Nam cao, giá cao hơn thì có thể có dòng chảy ngược. Trong cơ chế thị trường, phải chấp nhận dòng chảy của hàng hóa, nông sản lúc ngược, lúc xuôi, nhất là lúc giao dịch biên mậu thuận lợi, nơi nào nhu cầu cao, giá cao hơn thì dòng nông sản chảy về đó.
Như với mặt hàng dưa Trung Quốc thì còn tùy thuộc vào mùa vụ. Ví dụ, khoảng tháng 2, tháng 3 trời rét Trung Quốc không thể trồng được dưa hấu mà chỉ có thể trồng được vào tháng 7, tháng 8. Dưa hấu phải được trồng ở khu vực nhiệt đới, nhiệt độ từ 25 đến trên 30 độ C, ánh sáng tràn trề thì dưa mới ngon.