Tưởng là một chính sách nguy hiểm và tinh tế. Ông ta hiểu rõ rằng việc giải quyết các vấn đề Viễn Đông không chỉ phụ thuộc vào Trùng Khánh, Diên An và Washington, và ông đã quyết định cử một phái đoàn đặc biệt sang Mát-xcơ-va.
Vợ chồng Tưởng Giới Thạch.
1 tháng 11
Hòa ước giữa Liên Xô và Bungary đã được ký kết ở Mát-xcơ-va.
Ngày 27 tháng 10, quân Nhật bắt đầu mở một cuộc tấn công mãnh liệt mới. Nhiệm vụ rõ ràng là chiếm đường sắt, thủ tiêu các căn cứ không quân của tướng Sê-nô, không cho các lực lượng thống nhất của Đồng minh vào các khu vực giáp bờ biển Trung Quốc, phá chính quyền của Chính phủ trung ương.
Tưởng Giới Thạch bổ nhiệm thiếu tướng Mỹ Uây-đơ-mây-ơ phụ trách cơ quan tham mưu của mình. Thiếu tướng Uây-đơ-mây-ơ chỉ huy quân đội ở Miến Điện.
Tổng tư lệnh quân đội viễn chinh Nhật ở Trung Quốc là tướng Ha-ta. Bộ tham mưu của hắn đóng tại Nam Kinh.
Ở Trung Quốc, quân Nhật có 3 mặt trận:
Mặt trận phía Bắc: Bộ tham mưu đóng tại Bắc Bình, tướng Ô-ca-be chỉ huy mặt trận.
Mặt trận phía Nam: Bộ tham mưu ở Quảng Châu, trung tướng Xa-cai chỉ huy mặt trận.
Mặt trận trung tâm, Bộ tham mưu ở Nam Kinh, Tướng Ha ta kiêm nhiệm chỉ huy mặt trận.
Bộ tham mưu tập đoàn quân Quan Đông ở Tân Kim, Tư lệnh tập đoàn quân: tướng I-a-ma-đa.
Quân đội Quan Đông có hai ban tham mưu mặt trận và 5 tập đoàn quân.
Tưởng Giới Thạch quyết định cử một phái đoàn đặc biệt sang Mát-xcơ-va. Tưởng Kinh Quốc, con trai của người đứng đầu Nhà nước sẽ cầm đầu phái đoàn ấy.
Tưởng là một chính sách nguy hiểm và tinh tế. Ông ta hiểu rõ rằng việc giải quyết các vấn đề Viễn Đông không chỉ phụ thuộc vào Trùng Khánh, Diên An và Washington, và ông đã tổ chức một chuyến đi hợp lý…
Việc lựa chọn Tưởng Kinh Quốc không phải chỉ là do tình cha con quyết định. Ngay từ năm 1924, khi Quốc dân đảng hợp tác với Đảng cộng sản Trung Quốc, con trai Tưởng Giới Thạch đã đi học ở Liên Xô. Ở Mát-xcơ-va, Tưởng Kinh Quốc đã học xong trung học và Học viện quân sự Pho-run-de.
Ngày 12-4-1927, ở Thượng Hải, Tưởng Giới Thạch đã chuyển hẳn sang phản cách mạng.
Bước chuyển biến được đánh dấu bằng việc Quốc dân đảng hoàn toàn rời bỏ các nguyên tắc của Tôn Dật Tiên và nó đã dẫn đến cuộc đấu tranh lâu dài giữa Quốc dân đảng và Đảng cộng sản Trung Quốc.
Cũng năm 1927 đó, Tưởng Kinh Quốc lên án các hành động phản cách mạng của bố và ly khai với bố.
Năm 1937, nội chiến kết thúc bằng sự thành lập Mặt trận thống nhất kháng Nhật (sự biến Tây An). Tưởng Kinh Quốc viết thư cho bố.
Trong bức thư trả lời con trai, Tưởng Giới Thạch viết rằng bây giờ không phải lúc phân tích các sự kiện đã dẫn tới những xích mích trong gia đình, bây giờ, một vấn đề khác căn bản là hãy quyết định trở về Tổ quốc; còn tương lai sẽ như thế nào, ta cũng sẽ không dự đoán, chúng ta hãy sống và sẽ thấy; thanh niên vốn có sẵn một căn bệnh ấu trĩ, đó là bệnh mơ mộng hão huyền…
Tưởng Giới Thạch tỏ ra là đúng. Con ông dần dần thay đổi lý tưởng chính trị và trở thành người trợ thủ trung thành của bố.
Khi quyết định cử phái đoàn của chàng thanh niên họ Tưởng sang Mát-xcơ-va, trước hết, Tưởng Giới Thạch tính toán đến sự am hiểu của con trai về môi trường Liên Xô, chắc là Tưởng Kinh Quốc có trong tay những sự kiện có sức thuyết phục về tình trạng cuộc kháng chiến thống nhất chống bọn xâm lược Nhật Bản…
3 tháng 11
Ngoài đồng tất cả đã thu hoạch xong: kiều mạch, cao lương, kê. Thu hoạch không để sót một bông lúa nào. Trong tất cả các sân của nông dân, người ta đạp lúa mạnh mẽ. Gió cuốn cả rơm đi. Thu hoạch không tồi. Buổi sáng, sương muối làm đẹp thêm những bụi cây vách đá, những đám cỏ bị cắt cụt. Độ 2,3 tuần lễ nữa có thể đón những đợt tuyết đầu tiên.
Trong thời gian này, Mát-xcơ-va đã có tuyết và bão tuyết…
Không chặn nổi những cuộc hành quân của quân Nhật. Hôm qua, thành phố Quế Xương và một số điểm dân cư đông đúc đã bị chiếm.
Tin tức về phái đoàn đặc biệt của con trai Tưởng Giới Thạch đã làm cho Chủ tịch Ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc hoảng sợ và là nguyên nhân của một số cuộc gặp gỡ với tôi.
Lại một lần nữa tôi tin rằng nếu anh là một người cần thiết đối với ông ta, thì anh sẽ được tiếp đón nồng hậu. Nói chung Mao đối xử với tôi dường như không có gì giữ bí mật, dường như chúng tôi là những người đồng chí và những bạn chiến đấu cũ. Từ lâu rồi, tất cả mọi quy tắc đã được vứt bỏ, và Giang Thanh đối xử với tôi giản dị và tự nhiên. Mao thường thảo luận với tôi về những vấn đề cấp bách, đôi khi ông ta còn tranh thủ ý kiến của tôi nữa. Tôi đã tham gia nhiều lần vào những tối liên hoan hữu nghị.
Song, tôi tin chắc rằng sau sự can thiệp của Mát-xcơ-va vào vụ Vương Minh và nhiều tình hình khác, Mao nhìn thấy ở tôi, nếu không phải là kẻ thù, thì cũng là một trở ngại quan trọng. Toàn bộ sách lược của ông ta là qua những ý kiến của tôi mà làm cho Mát-xcơ-va bị lầm lẫn. Vì vậy, với ý nghĩa đó, đối với ông ta, chẳng những tôi có giá trị mà thậm chí lại còn thuận tiện nữa…
Theo đề nghị của Mao Trạch Đông, tôi gửi điện về Mát-xcơ-va.
Trong bức điện này, Chủ tịch Ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc thông báo rằng khả năng chiến đấu của Bát lộ quân và Tân Tứ quân đã tăng lên rất nhiều. Dựa vào những đạo quân đó, bây giờ đã có nhiều chiến dịch thắng lợi. Hiện nay, đang di chuyển những đơn vị quân đội và cả những cán bộ quân sự, chính trị và cán bộ Đảng về Hồ Nam, Triết Giang và Hà Nam.
Chủ tịch Ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc thông báo về việc tăng cường công tác quân sự và công tác tuyên truyền cổ động tại các trung tâm kinh tế công nghiệp và tại các trung tâm quan trọng khác, cũng như trên các đường giao thông mạch máu ở các vùng hậu phương của bọn phát xít Nhật. Mùa đông sẽ được lợi dụng để huấn luyện dã chiến một cách tích cực và đào tạo những đơn vị thường trực của Bát lộ quân, Tân Tứ quân, những đơn vị dân quân du kích và tự vệ. Do đó, các căn cứ sẽ được củng cố và gây ra những tổn thất cho quân Nhật. Sức mạnh và uy tín của Đảng cộng sản tăng lên một cách thường xuyên và một cách thắng lợi. Chính sách của Đảng không thay đổi. Chính sách đó là tăng cường, hoàn thiện và mở rộng lực lượng của mình, ngoài ra còn tiếp tục hợp tác chính trị với Quốc dân đảng. Trong những tháng gần đây, số lượng của Bát lộ quân và Tân Tứ quân tăng lên mạnh mẽ. Tổng số quân của hai đơn vị này tại các căn cứ và ở hậu phương bọn Nhật bây giờ là gần 570 nghìn chiến sĩ, chứ không phải 470 nghìn; dân quân du kích bây giờ cũng có 2 triệu 20 vạn người, chứ không phải 2 triệu như trước.
Sau đó, Chủ tịch Ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc viết về tính chất phản động, thối nát và nhất định phải diệt vong của Quốc dân đảng, song tất cả những điều đó không ảnh hưởng gì đến chính sách của Đảng cộng sản; cũng như trước kia, trong suốt thời kỳ kháng Nhật, chính sách đó sẽ không thay đổi.
Mao Trạch Đông phàn nàn rằng mọi cố gắng hiệp thương với Tưởng Giới Thạch đều thất bại. Các lực lượng vũ trang của Quốc dân đảng đều bị thua trận và không muốn giáp chiến với bọn xâm lược Nhật. Sứ giả riêng của Tổng thống Mỹ Ru-dơ-ven, tướng Hớc-lây tán thành chính sách của Đảng cộng sản Trung Quốc và ủng hộ tất cả mọi đề nghị của Đảng. Quan điểm ấy được cả báo chí nước ngoài ủng hộ, đại biểu của họ đã tới thăm Diên An và tỏ thái độ đặc biệt có thiện chí với chính sách của Đảng cộng sản Trung Quốc và tình hình công việc ở Đặc khu. Mục đích của phái độ đặc biệt của Tưởng Kinh Quốc là thăm dò quan hệ của Liên Xô với Đặc khu. Không phải ngẫu nhiên mà Tưởng Giới Thạch cử sang Mát-xcơ-va một người con của hắn đã học ở Liên Xô…
Tôi kèm theo bức điện ý kiến của tôi.
Một là, các con số đều bịa đặt. Số lượng thực sự của các lực lượng vũ trang của Đảng cộng sản Trung Quốc ít hơn nhiều. Đưa tăng số lượng quân đội và dân quân tự vệ bây giờ, là có lợi cho ban lãnh đạo Đảng cộng sản Trung Quốc.
Hai là, Mao Trạch Đông sợ bị vạch tội là không trung thực. Tưởng Giới Thạch có những số liệu về quan hệ thực sự của ban lãnh đạo Đảng cộng sản Trung Quốc với Mặt trận thống nhất kháng Nhật.
Ba là, phái bộ của Tưởng Kinh Quốc nói chung có thể phát hiện nhiều yếu tố không tốt trong chính sách của ban lãnh đạo Đảng cộng sản Trung Quốc. Mao Trạch Đông đã tự biện hộ cho bản thân mình.
4 tháng 11
Cuộc tấn công của quân Nhật triển khai nhanh chóng theo hướng Quế Lâm – Liễu Châu dọc sông Tây Giang. Các lực lượng của quân Nhật được ước tính có đến 350.000 lính.
Giữa năm nay, Diệp Kiếm Anh đã đọc một bản báo cáo trước một nhóm cac phóng viên trong và ngoài nước. Vào tháng 10, do kêt quả của bản báo cáo ấy, đã phát hành cuốn “Đánh giá chung các căn cứ dân chủ kháng Nhật của Trung Quốc” (NXB “Giải phóng”, Diên An, 1944).
Tôi sắp dịch xong cuốn sách. Đây là bảng liệt kê các căn cứ kháng Nhật ở Trung Quốc (các khu giải phóng):
I – Biên khu Thiểm Cam Ninh.
II – Ở phía Bắc Trung Quốc
- Biên khu Sơn Tây – Sát Cáp Nhĩ – Hà Bắc
- Biên khu Hà Bắc – Nhiệt Hà – Liêu Ninh
- Căn cứ Sơn Đông
- Biên khu Sơn Tây – Hà Bắc – Sơn Đông – Hà Nam
- Tây Hà Nam
- Sơn Tây – Hà Nam
- Sơn Tây – Căn cứ Tuy Viễn
III – Ở trung tâm Trung Quốc
- Bắc Giang Tô
- Trung tâm Giang Tô
- Nam Giang Tô
- Biển khu Hồ Bắc – Hà Nam – An Huy
- Hoài Bắc (từ phía Bắc tới sông Hoài thuộc tỉnh An Huy)
- Biên khu An Huy – Giang Tây
- Đông Triết Giang
- Biên khu Giang Tô – Triết Giang
IV – Ở phía nam Trung Quốc
- Biên khu Triết Giang – Giang Tây
- Biên khu Hồ Nam – Hồ Bắc
- Đảo Hải Nam
- Miền Đông Giang (lưu vực sông Đông Giang gần Quảng Châu)
Chuyển vận tương đối nhanh trên cầu hàng không Diên An – Trùng Khánh. Ở Diên An, người ta vội vã đón khách. Hầu như ngày nào, những chiếc “Đâu-glớt” cũng hạ cánh trên đồi, để cho khách xuống. Lần này, người ta hậu đãi Đa-vít, cố vấn chính trị ban tham mưu Uây-đơ-mây-ơ và một anh chàng Oai-tơ nào đó.
Mao cố tình trình bày với tôi rằng những cuộc hiệp thương với người Mỹ nếu không phải để lừa bịp Washington thì cũng là để đe dọa Tưởng Giới Thạch trong mọi trường hợp. Theo tinh thần ấy, ông ta bình luận tất cả những đề nghị của Đảng cộng sản Trung Quốc và Đồng minh là những điều đã trở thành quen thuộc với tôi.
(Còn tiếp)