Hiện có hơn 2/3 số quốc gia châu Phi đang sử dụng trang thiết bị quân sự của Trung Quốc, theo một báo cáo về năng lực quân sự của các cường quốc thế giới.
Máy bay không người lái của Trung Quốc cũng đã được xuất sang châu Phi. Ảnh: REUTERS
Theo báo cáo “Cân bằng quân sự” của Viện Nghiên cứu Chiến lược quốc tế (IISS) có trụ sở tại London – Anh, Trung Quốc đã xâm nhập đáng kể vào thị trường quốc phòng châu Phi, phản ánh sự ảnh hưởng và đầu tư ngày càng lớn mạnh của Bắc Kinh tại châu lục này.
Dựa trên dữ liệu phân tích hàng xuất khẩu vào 51 quốc gia ở châu Phi, IISS cho hay 68% nước tại châu lục này sử dụng thiết bị quân sự của Trung Quốc.
Ông Joseph Dempsey, tác giả nghiên cứu trên, cho biết các quốc gia châu Phi đang tăng cường sử dụng các mặt hàng quân sự xuất khẩu từ Trung Quốc.
Theo nhà phân tích này, điều đáng chú ý là từ năm 2005, có thêm 10 quốc gia ở châu Phi trở thành “khách hàng thân thiết” với thiết bị quân sự xuất khẩu từ Trung Quốc, gồm: Algeria, Angola, Cape Verde, Nigeria, Chad, Djibouti, Guinea Xích Đạo, Gabon, Uganda và Ghana.
Một báo cáo khác của Viện Nghiên cứu Hòa bình quốc tế Stockholm được công bố vào tháng 2 chỉ ra rằng kim ngạch xuất khẩu vũ khí của Trung Quốc, không bao gồm vũ khí hạng nhẹ, đã tăng 88% từ giữa năm 2011 đến 2015, so với giai đoạn 5 năm trước đó.
Hoạt động xuất khẩu vũ khí của Trung Quốc trên thế giới chiếm 5,9% từ 2011-2015, đứng sau Mỹ và Nga, hai nước xuất khẩu vũ khí lớn nhất thế giới.
Ông Dempsey nhìn nhận: “Trung Quốc đã xuất khẩu vũ khí đến châu Phi trong nhiều thập kỷ qua. Chúng ta đang thấy có nhiều thiết bị tiên tiến hơn do Trung Quốc xuất khẩu, chẳng hạn như máy bay không người lái xuất sang Nigeria…”.
Theo ông Dempsey, không dễ để xác minh số lượng vũ khí Trung Quốc xuất sang các nước châu Phi hoặc giá trị của chúng.
Báo cáo của IISS nêu: “Thật vậy, một số lượng đáng kể các thiết bị nhập khẩu từ Trung Quốc được thỏa thuận giữa các chính phủ dưới hình thức các khoản cho vay hoặc gói đầu tư cơ sở hạ tầng”.
Ông Patrick Wilcken, nhà nghiên cứu về kiểm soát vũ khí của Tổ chức Ân xá Quốc tế, cho hay: “Từng có lịch sử lâu dài về hoạt động cung cấp vũ khí một cách vô trách nhiệm đến các nước châu Phi và sau đó chúng được sử dụng để thực hiện những hành vi tội ác khủng khiếp. Vũ khí và đạn dược do Trung Quốc sản xuất đã lan rộng khắp châu Phi thông qua mua bán bất hợp pháp và sau đó rơi vào tay các nhóm vũ trang và lực lượng chính phủ ở những nơi như Nam Sudan, Darfur và Cộng hòa Trung Phi”.
“Trung Quốc – hay bất kỳ nước xuất khẩu vũ khí nào khác – không được gửi vũ khí đến những nơi có nguy cơ khiến số vũ khí này sẽ được sử dụng trong các hoạt động vi phạm nhân quyền nghiêm trọng” – chuyên gia này nói thêm.