TS.Nguyễn Xuân Thủy nhận định, vấn nạn ùn tắc nghiêm trọng tại Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh thể hiện tư duy yếu kém của những người quản lý hai thành phố này.
Ngày 4/3, Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam đã đăng tải bài viết “Muốn giảm tắc đường phải áp dụng “5×5” cấm ô tô cá nhân đi trong nội thành” nêu quan điểm cá nhân của ông Mai Trọng Tuấn – một cựu phi công quân sự.
Ông Tuấn cho rằng, để chống ùn tắc cần áp dụng phương án cấm xe ô tô cá nhân vào trung tâm thành phố khoảng 5 tiếng mỗi ngày trong cả 5 ngày từ thứ 2 đến thứ 6.
Trao đổi với Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam tối ngày 5/3, TS.Nguyễn Xuân Thủy – nguyên Giám đốc Nhà xuất bản Giao thông Vận tải – một chuyên gia đã có hơn 30 năm kinh nghiệm nghiên cứu giao thông đô thị cho biết, ý tưởng của ông Mai Trọng Tuấn quá đơn giản và không thực tế.
Theo TS.Nguyễn Xuân Thủy, ô tô cá nhân nhiều lên chứng minh rằng nền kinh tế của Việt Nam đang phát triển. Ô tô cá nhân là một phương tiện hiện đại, nó cơ động và tiện dụng, là sự lựa chọn ưu tiên của mọi người và mọi gia đình, không riêng Việt Nam mà mọi quốc gia khác cũng vậy.
“Giao thông được ví như mạch máu của nền kinh tế, do đó nếu chống ùn tắc bằng suy nghĩ đơn giản là cấm ô tô cá nhân thì chẳng khác gì cắt đứt mạch máu đó đi. Cái giỏi của những nhà quản lý là họ không cấm mà vẫn giải quyết được vấn đề, còn nếu cấm theo kiểu cơ học như vậy thì không phải là tư duy khoa học”, TS Thủy nêu quan điểm.
Cũng theo TS.Nguyễn Xuân Thủy, việc cấm xe ô tô cá nhân vào trung tâm Hà Nội hay TP.Hồ Chí Minh không giải quyết được căn bản vấn nạn ùn tắc giao thông, mà còn gây ra khó khăn với đời sống của hàng nghìn người dân, hàng nghìn gia đình.
TS. Thủy nói: “Có rất nhiều người phải đi làm 15 – 20 km, thậm chí xa hơn nữa, họ không thể đi xe máy mãi và việc cố gắng để mua được chiếc ô tô là hết sức văn minh, cho nên cấm người ta đi ô tô vào trung tâm giờ cao điểm là một cách giết chết sự văn minh.
Hàng nghìn gia đình cũng phải sử dụng ô tô làm phương tiện đưa đón con nhỏ đi học, ngày thường đã đành, còn những hôm mưa gió, lạnh đến thấu xương thì sao? Chẳng lẽ cả gia đình hàng ngày kéo nhau lên xe bus? Ngay cả taxi không phải lúc nào gọi cũng có, thế thì đời sống của họ sẽ thế nào?
Thế nên cấm ô tô vào trung tâm giờ cao điểm là một biện pháp cơ học hạn chế quyền đi lại của người dân và chắc chắn sẽ gây ra phản ứng”.
|
Muốn giảm tắc đường phải áp dụng “5×5” cấm ô tô cá nhân đi trong nội thành |
Bên cạnh đó, TS.Nguyễn Xuân Thủy cũng nêu lên thực trạng hiện nay, tại Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh hiện tại chỉ có xe buýt là phương tiện công cộng, và cũng chỉ đáp ứng được 8 – 10% nhu cầu đi lại của người dân.
Đồng thời, phải thẳng thắn nói rằng, xe buýt không thể đáp ứng hết nhu cầu đi lại và cũng không thực sự thuận tiện.
“Trong xã hội có nhiều loại công việc khác nhau và vì thế nhu cầu đi lại rất khác nhau, không thể nào mang công việc của người này áp đặt với người khác để bắt họ phải đi bằng một, hai loại phương tiện. Cũng chẳng có nước nào trên thế giới lại áp dụng những biện pháp mang tính cưỡng bức vô lý như thế.
Năm 2012 khi ông Tuấn nêu ra quan điểm này tôi đã từng nói rằng đề án của ông ấy biết một mà không biết hai. Đến bây giờ, tôi vẫn giữ nguyên quan điểm như vậy, mặc dù tôi hiểu rằng ông ấy cũng có tâm mong muốn giải quyết được vấn đề ùn tắc. Nhưng tôi không bao giờ tư duy theo hướng không quản lý được thì cấm, nó rất phản cảm”, ông Thủy chia sẻ.
 |
| Quá nhiều chung cư cao tầng mọc lên trong một thời gian ngắn tập chung vào các khu vực trung tâm khiến cho hạ tầng giao thông không đáp ứng nổi. ảnh: Báo Thanh Niên. |
Hà Nội hiện đã có khoảng 60 vạn xe ô tô cá nhân và TP.Hồ Chí Minh là khoảng 70 vạn, với tốc độ phát triển của nền kinh tế thì trong tương lai chắc chắn lượng xe cá nhân sẽ còn tăng hơn nữa.
Điều này đặt ra cho các nhà quản lý nhiều câu hỏi khó, làm thế nào vừa đảm bảo tốt nhu cầu đi lại của người dân, nhưng cũng kiểm soát được tình hình giao thông?
TS.Nguyễn Xuân Thủy nêu 4 vấn đề hết sức cần thiết cho Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, đồng thời cũng là bài học cho các đô thị đang phát triển:
Thứ nhất, những lãnh đạo mới của hai thành phố cần rút kinh nghiệm sâu sắc từ những tồn tại đã xảy ra trong 15 năm trở lại đây. Hai thành phố này đều đang giải quyết những rắc rối của ùn tắc giao thông một cách bị động, tức là không đi trước đón đầu, mà khi nó đã diễn ra thì mới tìm cách đối phó. Đấy là lối tư duy cho thấy năng lực lãnh đạo yếu kém.
Chúng ta thử nhìn lại xem trong khoảng 15 năm trở lại đây những người quản lý thành phố này đã để cho biết bao nhà cao tầng mọc lên trong khu trung tâm, dẫn tới tăng dân số cơ học nhanh chóng, gây ra hậu quả tồi tệ của ngày hôm nay.
Thứ hai, để giảm bớt phương tiện cá nhân (bao gồm cả ô tô và xe máy) thì cách duy nhất là phải phát triển các loại phương tiện vận tải công cộng, trong đó chú ý ưu tiên các loại hình vận tải tận dụng không gian trên cao và trong lòng đất (như hệ thống Metro).
Khi nào người dân thấy phương tiện công cộng tốt và đảm bảo được nhu cầu đi lại thì tự khắc họ sẽ lựa chọn, đấy là cách quản lý thông minh, thay vì cấm hết cái này tới cái khác.
Thứ ba, nâng cấp, hiện đại hóa hệ thống hạ tầng kỹ thuật, xây dựng gấp các trục đường lớn (xuyên tâm, hướng tâm, tiếp tuyến, vành đai, đường nối các đô thị vệ tinh), tăng cường các cầu vượt sông.
Triển khai các biện pháp nhằm hạn chế số điểm “giao cắt” giữa các dòng phương tiện, như: lập thể hoá và xây dựng cầu vượt ở các ngã tư lớn (thay vì các vòng xoay), phân luồng hợp lý cho các dòng xe.
Nâng cao hiệu quả hệ thống biển báo, đèn giao thông, áp dụng hệ thống giao thông thông minh. Kết hợp khoa học và chặt chẽ giữa kiến trúc và giao thông, xây dưng các thành phố vệ tinh, kéo dãn, giảm áp lực mật độ dân cư khu vực trung tâm thành phố.
Thứ tư, nhiều đô thị trên thế giới, giao thông đô thị đồng thời tận dụng cả dưới lòng đất, trên mặt đất và trên cao, nhưng ở nước ta chủ yếu chỉ có giao thông trên mặt đất. Đây là vấn đề trước sau gì Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh cũng sẽ phải tính đến, bởi vì dân số sẽ còn tăng mà diện tích đất vẫn chỉ có vậy.
Đồng thời phải đẩy mạnh phát triển các đô thị vệ tinh, điều đó vừa thúc đẩy kinh tế các địa phương khác, tạo liên kết vùng mạnh mẽ, nhưng cũng giảm áp lực cho hai đô thị lớn nhất cả nước.