Mỹ thể hiện sự yếu kém hay hai mặt tại Syria khi phiên quân do Lầu Năm Góc hậu thuẫn bắn nhau với lực lượng được CIA trang bị vũ khí?
Lầu Năm Góc đụng độ CIA
Tờ Los Angeles Times của Mỹ mới đây tiết lộ các lực lượng phiến quân khác nhau ở Syria được các bộ phận khác nhau trong bộ máy chiến tranh của Mỹ hậu thuẫn đang bắn giết lẫn nhau tại Aleppo và khu vực biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ.
Tờ báo này đánh giá thực tế cho thấy sự yếu kém trong khả năng kiểm soát của tình báo cũng như các nhà hoạch định quân sự của Mỹ đối với các nhóm phiến quân mà họ tài trợ và huấn luyện ở Syria.
Từ giữa tháng Hai vừa qua, nhóm phiến quân Fursan al Haq (Những kỵ sĩ công bằng) được CIA trang bị vũ khí đã tháo chạy khỏi thị trấn Marea, cách thành phố Aleppo khoảng 20 dặm về phía Bắc. Trong khi đó, nhóm Lực lượng Dân chủ Syria do Lầu Năm Góc hậu thuận tiến vào từ các khu vực người Kurd ở phía Đông.
Các khu vực xảy ra đụng độ giữa các nhóm khác nhau do Mỹ hậu thuẫn
Thủ lĩnh nhóm Fursan al Haq là Fares Bayoush được báo chí Mỹ dẫn lời tuyên bố: “Bất kỳ phe cánh nào tấn công chúng tôi, bất kể họ được ai ủng hộ, chúng tôi cũng sẽ chiến đấu với họ”.
Các vụ đụng độ tương tự giữa các lực lượng phiến quân ở Syria cũng xảy ra ở Azaz, điểm trung chuyển chiến binh và hậu cần quan trọng giữa Aleppo và khu vực biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ và khu vực Sheikh Maqsud nằm gần Aleppo.
Theo Los Angeles Times, các vụ đụng độ giữa các lực lượng do chính người Mỹ hậu thuẫn cho thấy những khó khăn mà Mỹ đang phải đối mặt trong việc phối hợp hàng chục nhóm phiến quân vốn đang chiến đấu nhằm lật đổ Tổng thống Bashar al-Assad và chống lại tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng.
Nghị sĩ Dân chủ Adam Schiff thuộc Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ đã gọi các vụ đụng độ giữa các lực lượng khác nhau do Mỹ hậu thuẫn “rõ ràng là một hiện tượng kỳ lạ”.
 |
| Tên lửa chống tăng trong tay phiến quân Syria |
Hiện nay tại khu vực phía Bắc Syria xung quanh Aleppo có rất nhiều nhóm đang chiến đấu chống lại lẫn nhau. Đó không chỉ là cuộc chiến giữa lực lượng chính phủ Syria với các phe đối lập mà còn có các cuộc đụng độ giữa các nhóm đối lập, cuộc chiến chống IS, cuộc chiến giữa các cộng đồng Arab, Kurd và Thổ…
Giới chức Mỹ đã thừa nhận với tình hình phức tạp như hiện nay, sự lựa chọn của Mỹ là rất hạn chế. Một quan chức giấu tên được Los Angeles Times dẫn lời nói rằng để đánh bại IS, Mỹ cần phải có đối tác trên mặt đất và người Mỹ đang cố gắng duy trì các mối quan hệ này.
Nước cờ cao tay của Nga
Lầu Năm Góc hiện đã nối lại chương trình huấn luyện và trang bị vũ khí cho phiến quân Syria vốn đã bị tạm dừng sau khi phát hiện nhiều vũ khí do Mỹ tài trợ đã rơi vào tay al-Qaeda.
Dù Mỹ đã triển khai đặc nhiệm tới khu vực phía Bắc Syria, những nơi do người Kurd kiểm soát, nhằm ngăn chặn đụng độ giữa các phe nhóm do Mỹ hậu thuẫn không bắn giết lẫn nhau, song điều này vẫn tiếp tục xảy ra.
Hồi năm ngoái, Mỹ đã thành lập một liên minh mới – Lực lượng Dân chủ Syria – với mục tiêu vũ trang cho nhóm này để giành lãnh thổ từ IS ở miền Đông Syria cũng như cung cấp thông tin cho các cuộc không kích do Mỹ tiến hành.
Nòng cốt của nhóm này là Các đơn vị Bảo vệ Nhân dân người Kurd (YPG) cùng một vài nhóm của người Arab. Liên minh này được Mỹ viện trợ vũ khí bằng cách thả dù và cử đặc nhiệm hỗ trợ.
Tướng Joseph Votel, Tư lệnh các lực lượng đặc nhiệm Mỹ cho biết có tới 80% tay súng của Lực lượng Dân chủ Syria là người Kurd. Chính việc Mỹ hậu thuẫn cho lực lượng này đã gây căng thẳng trong quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ thời gian qua.
Trong khi đó, CIA lại có một trung tâm tác chiến đặt tại Thổ Nhĩ Kỳ và từ đây trực tiếp cung cấp vũ khí cho các nhóm phiến quân ở Syria, trong đó có tên lửa chống tăng TOW từ kho vũ khí của Saudi Arabia.
 |
| Các tay súng người Kurd tại Syria |
Như vậy, trong khi Lầu Năm Góc đang cùng với các đồng minh hỗ trợ các lực lượng phiến quân nhằm chiến đấu chống IS thì hoạt động của CIA lại nhằm mục tiêu tiếp tục gây sức ép đối với chính phủ của ông Assad với hi vọng nhà lãnh đạo Syria phải ngồi vào bàn đàm phán.
Ban đầu, các nhóm do CIA và Lầu Năm Góc hậu thuẫn hoạt động ở các khu vực khác nhau. Lực lượng Dân chủ Syria do Lầu Năm Góc vũ trang hoạt động ở vùng Đông Bắc Syria, trong khi các nhóm được CIA hậu thuẫn hoạt động ở phía Tây.
Nhưng các cuộc không kích của Nga đã khiến các lực lượng do CIA ủng hộ bị suy yếu và tạo điều kiện để các lực lượng người Kurd mở rộng khu vực kiểm soát tới ngoại ô Aleppo, đồng thời thường xuyên đụng độ với các nhóm “của” CIA.
Rõ ràng chiến dịch quân sự của Nga đã làm “rối loạn” các kế hoạch của Mỹ tại Syria. Không chỉ buộc Washington phải nhượng bộ và Moskva giờ đây còn khiến người Mỹ sa lầy thực sự.
 |
| Máy bay chiến đấu của Nga tại Syria |
Chuyên gia Heras thuộc Trung tâm An ninh mới của Mỹ có trụ sở tại Washington cho rằng những gì đang diễn ra cho thấy Mỹ đang gặp khó khăn như thế nào và việc ngăn chặn các vụ đụng độ như vậy là chủ đề chính trong các chiến dịch phối hợp với Thổ Nhĩ Kỳ.
Thị trấn Marea ở Aleppo hiện là nơi IS đang nỗ lực giành lợi thế để tiến về các khu vực còn lại ở miền Bắc Syria. Hôm 18/2, Lực lượng Dân chủ Syria với đa số tay súng người Kurd đã tấn công vào thị trấn này. Chính tại đây, lực lượng do Lầu Năm Góc hậu thuẫn đã đụng độ với lực lượng do CIA ủng hộ.
Phía Thổ Nhĩ Kỳ đã phản đối và buộc Mỹ gây sức ép khiến lực lượng người Kurd rút ra ngoại ô Marea. Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng các vụ bắn giết lẫn nhau giữa các nhóm phiến quân do chính người Mỹ vũ trang, huấn luyện và hậu thuẫn sẽ còn tiếp diễn, đặc biệt tại Aleppo.