2 cụm tàu sân bay Hoa Kỳ ở phía Đông Philippines một mặt mang tính răn đe và cảnh báo những ý định leo thang, mặt khác cũng không tạo cớ để Trung Quốc gây sự.
Tàu sân bay USS John C. Stennis, ảnh: Russia Today.
Trong chiến lược dài hạn, Trung Quốc đang tìm cách thống trị phía Tây Thái Bình Dương. Thông điệp của cuộc tập trận 2 cụm tàu sân bay này là không thể nhầm lẫn, với thời điểm có chủ ý, một quan chức Mỹ giấu tên nói.
PCA dự kiến có thể ra phán quyết vào ngày 7/7 tới đây, trong đó đường lưỡi bò mà Trung Quốc tự vẽ ra năm 1947 để yêu sách “chủ quyền” với toàn bộ Biển Đông dự kiến sẽ bị PCA hủy bỏ. Trong 2 năm qua, Trung Quốc đã ồ ạt bồi lấp xây đảo nhân tạo và đường băng quân sự bất hợp pháp ở Trường Sa (Khánh Hòa, Việt Nam).
Trong tuyên bố về hoạt động của 2 cụm tàu sân bay, Hạm đội Thái Bình Dương cho biết: Là một quốc gia Thái Bình Dương, là một nhà lãnh đạo Thái Bình Dương, Hoa Kỳ có lợi ích quốc gia trong việc duy trì an ninh và thịnh vượng, giải quyết hòa bình các tranh chấp, đảm bảo các hoạt động thương mại hợp pháp không bị cản trở, đảm bảo tự do hàng hải, hàng không trên khắp khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương”.
Đầu tuần này, cụm tàu sân bay John C. Stennis đã tập trận cùng hải quân Nhật Bản, Ấn Độ ở Biển Đông và Tây Thái Bình Dương. Một tàu do thám Trung Quốc đã lởn vởn bên ngoài theo dõi. Còn cụm tàu sân bay Ronand Readgan vừa được bảo trì tại một căn cứ Mỹ ở Nhật Bản.
Cũng trong đầu tháng 6, Thượng nghị sĩ John McCain, Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ đã lên tiếng: “Hoa Kỳ sẽ sớm có 2 cụm tàu sân bay hoạt động cùng nhau ở Thái Bình Dương. Đó là một tuyên bố mạnh mẽ về cam kết lâu dài cua Mỹ đối với an ninh khu vực.”
Người viết cho rằng, Hoa Kỳ và Philippines có thể lo ngại Trung Quốc sẽ có những hành vi leo thang bất ngờ, phiêu lưu quân sự trên Biển Đông khi PCA ra phán quyết hủy bỏ đường lưỡi bò phi lý.
Bởi vậy sự hiện diện của 2 cụm tàu sân bay Hoa Kỳ ở phía Đông Philippines một mặt mang tính răn đe và cảnh báo những ý định leo thang, mặt khác cũng không tạo cớ để Trung Quốc gây sự vì địa bàn tập trận của chúng không năm trong khu vực Biển Đông.
Điều này thể hiện cam kết của Hoa Kỳ như Thượng nghị sĩ John McCain đã nói, trong việc bảo vệ luật pháp quốc tế, tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông mà cụ thể là phán quyết của PCA. Nó cũng góp phần củng cố niềm tin cho khu vực, củng cố tinh thần thượng tôn công lý và pháp luật của Hội đồng Trọng tài 5 thẩm phán do PCA thành lập để thụ lý vụ kiện này trước sức ép không nhỏ từ Trung Quốc.