Nhật chi 40 tỷ USD mua vũ khí, TQ phát sốt?

Nhật Bản sẽ chi 40 tỷ USD để mua hơn 100 máy bay trong thời gian tới nhằm duy trì ưu thế không quân trước Trung Quốc.

Mua sắm ồ ạt

Nhật Bản vừa quyết định sẽ bỏ ra 40 tỷ USD để trang bị máy bay tiêm kích nhằm duy trì ưu thế không quân trước Trung Quốc.

Theo giới phân tích, động thái này diễn ra trong bối cảnh Bắc Kinh đang tỏ rõ tham vọng bành trướng quân sự tại Biển Đông và biển Hoa Đông.

Người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho hay Tokyo đã tiếp xúc đồng thời với các tập đoàn vũ khí Nhật Bản và nước ngoài về hợp đồng mua hơn 100 máy bay chiến đấu. Kế hoạch F3 (F3 Fighter Plan) có mục tiêu trang bị cho quân đội Nhật các máy bay chiến đấu thuộc loại hiện đại nhất. Đây là một trong những chương trình quân sự đắt giá nhất của Nhật Bản.

Theo Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản, tính riêng trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 6/2016, máy bay chiến đấu Nhật đã phải cất cánh 200 lần, so với 114 lần cùng kỳ năm ngoái, để ngăn chặn máy bay Trung Quốc tại khu vực xung quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư đang tranh chấp.

Cũng theo quân đội Nhật Bản, chỉ riêng trong tháng 6/2016, Trung Quốc đã 2 lần đưa tàu vào khu vực nói trên. Ngày 29/6, một cựu quan chức quân sự cấp cao Nhật Bản đưa ra thông tin rằng một máy bay của Nhật suýt bị máy bay chiến đấu Trung Quốc tấn công tại vùng biển Hoa Đông. Tin này sau đó bị chính phủ Nhật bác bỏ.

Phân tích về chương trình mua sắm máy bay trên, các chuyên gia cho rằng nhiều khả năng các công ty Mỹ sẽ giành được hợp đồng do quan hệ đồng minh mật thiết Nhật-Mỹ. Hai tập đoàn Mỹ, Boeing và Lockheed Martin, và tập đoàn Mitsubishi Heavy Industries (MHI) của Nhật Bản là ba trong số các công ty chủ chốt được mời tham gia dự án.

Reuters cho biết 2 tập đoàn Boeing và Lockheed Martin đều cho biết họ rất quan tâm đến chương trình F3 của Nhật, và hy vọng được tham gia.

Theo kế hoạch F3, các máy bay mới sẽ phải hoạt động phối hợp với máy bay F-35 do hãng Lockheed chế tạo mà Tokyo đã đặt hàng, và máy bay F-15J của Mỹ, nhưng được Nhật Bản cải tiến.

Hiện tại, loại máy bay duy nhất đáp ứng được yêu cầu của chương trình F3 là máy bay chiến đấu F-22 của Lockheed Martin. Tuy nhiên, loại máy bay này đã không còn được sản xuất nữa, và Mỹ cũng không cho xuất khẩu loại máy bay chiến đấu tối tân này bất chấp mong muốn của Nhật Bản.

Nhật Bản sắp thiếu máy bay

Một trong những điều kiện của Kế hoạch F-3 là máy bay chiến đấu mà Tokyo sẽ đặt hàng phải được sản xuất ngay tại Nhật Bản, giống như trường hợp F-15J trước đây. Giới phân tích cho rằng điều này sẽ khiến giá thành tăng lên rất cao.

Ngoài hai tập đoàn Mỹ, các nhà sản xuất châu Âu cũng là đối tác tiềm năng. Phát ngôn viên của tổ hợp Eurofighter vừa cho biết, tập đoàn này thường xuyên có liên hệ với chính phủ Nhật Bản để thảo luận các cơ hội hợp tác.

Eurofighter là tập đoàn hàng không quân sự châu Âu bao gồm một loạt các công ty lớn như Airbus Group, BAE Systems, Leonardo Finmeccanica – nhà sản xuất máy bay tiêm kích Typhoon, và Saab – nhà sản xuất máy bay chiến đấu Gripen.

Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng với một ngân quỹ hạn chế, việc ưu tiên tăng mạnh ngân sách trong lĩnh vực này sẽ khiến Nhật Bản giảm chi phí trong lĩnh vực khác. Ưu tiên không quân và hải quân có thể ảnh hưởng đến việc đầu tư cho lĩnh vực hệ thống chỉ huy, kiểm soát, thông tin liên lạc tình báo và trinh sát.

Tuy nhiên, đầu tư cho không quân và hải quân đang trở thành yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh căng thẳng với Trung Quốc gia tăng liên quan tới những tranh chấp lãnh thổ ở Hoa Đông. Đặc biệt, nhiều chuyên gia đang đặt ra câu hỏi về khả năng Nhật Bản sẽ thiếu máy bay chiến đấu trong vòng 5 năm tới.

Theo các số liệu công khai, Nhật Bản đã sản xuất 223 chiếc F-15 theo giấy phép của Mỹ chuyển giao cho MHI. Ngoài ra, Nhật Bản còn có 94 chiếc tiêm kích đa năng F-2 thế hệ 4,5 và được sản xuất dựa trên mẫu F-16 của hãng Lockheed Martin cùng khoảng 70 chiếc F-4 Phantom II.

Những chiếc F-4 đã dần được thay thế, trong khi F-15 và F-2 sẽ bắt đầu “nghỉ hưu” một loạt từ năm 2020. Trong khi đó, quyết định chính thức về Kế hoạch F-3 sẽ chỉ được đưa ra vào mùa hè năm 2018 và việc triển khai trên thực tế phải đợi tới cuối những năm 2020.