Trung Quốc ngày 14.7 cảnh báo sẽ “kiên quyết đáp trả” những hành động gây hấn ở Biển Đông và tuyên bố tập trận kéo dài ba tháng giả lập tình huống tham chiến thật ở Biển Đông.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc đưa ra tuyên bố trên ba ngày sau khi Toà trọng tài thường trực (PCA, tại The Hague, Hà Lan) hôm 12.7 đã ra phán quyết về vụ Philippines kiện Trung Quốc liên quan vấn đề Biển Đông, theo đó Bắc Kinh không có “quyền lịch sử” ở Biển Đông, không có cơ sở pháp lý cho cái gọi là “đường lưỡi bò” hay “đường chín đoạn” chiếm trọn gần cả Biển Đông, theo AFP.
Trung Quốc đã tuyên bố phớt lờ phán quyết của PCA, khẳng định PCA không có quyền tài phán. Bắc Kinh ngày 13.7 còn đe dọa lập vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) trên Biển Đông, một động thái nhằm trả đũa phán quyết này.
“Nếu bất kỳ ai muốn có hành động gây hấn chống lại lợi ích, an ninh của Trung Quốc dựa trên phán quyết của PCA, Trung Quốc sẽ kiên quyết trả đũa”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng tuyên bố ngày 14.7.
Quân đội Trung Quốc cũng tuyên bố sẽ tiến hành cuộc tập trận quy mô lớn kéo dài ba tháng (tháng 7 – 9), giả lập tình huống tham chiến thật trên Biển Đông.
Cũng trong ngày 14.7, Bộ Ngoại giao Philippines cho biết tại thượng đỉnh Á-Âu (ASEM), Ngoại trưởng nước này sẽ đề nghị Trung Quốc tuân thủ phán quyết của tòa trọng tài quốc tế về vụ kiện Biển Đông.
Mỹ, Nhật Bản và Úc cũng đã lên tiếng kêu gọi Trung Quốc tôn trọng phán quyết của PCA, gọi phán quyết này là “ràng buộc về pháp lý”. Tuy nhiên, tân Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte lại ra chỉ thị muốn “hạ cánh nhẹ nhàng” với Trung Quốc sau phán quyết của PCA, tỏ ý muốn ngồi vào bàn đàm phán với Bắc Kinh.
Ông Duterte ngày 14.7 còn đề xuất cựu Tổng thống Philippines Fidel Ramos, năm nay 88 tuổi, đến Trung Quốc đàm phán.
“Chiến tranh không phải là một lựa chọn”, ông Duterte nói, đồng thời kêu gọi tiến hành “đàm phán hòa bình” nhưng không nói rõ khi nào.
Ông Duterte, nhậm chức Tổng thống Philippines vào ngày 30.6, từng tuyên bố muốn thắt chặt quan hệ với Trung Quốc và thu hút thêm đầu tư từ Trung Quốc trong những dự án cơ sở hạ tầng quy mô lớn.
Bộ Ngoại giao Philippines ngày 14.7 cho biết tại thượng đỉnh Á-Âu (ASEM), Ngoại trưởng nước này sẽ đề nghị Trung Quốc tuân thủ phán quyết của tòa trọng tài quốc tế về vụ kiện Biển Đông.
Bắc Kinh trước đây từng đề xuất sẽ đồng ý ngồi vào bàn đàm phán với Philippines để giải quyết tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông với điều kiện Manila phải bỏ qua phán quyết của PCA.
Khác với chính phủ ông Duterte, chính quyền Philippines dưới thời Tổng thống Benigno Aquino, đệ đơn kiện Trung Quốc lên PCA vào năm 2013, nhiều lần lên án hành động ngang ngược của Trung Quốc trên Biển Đông. Ông Aquino hồi tháng 6.2015 từng ví hành động bành trướng của Trung Quốc trên Biển Đông như phát xít Đức, đồng thời nhấn mạnh thế giới không thể tiếp tục nhân nhượng Trung Quốc.