Campuchia là nước duy nhất phản đối bất kỳ tham chiếu nào đến phán quyết vụ kiện trọng tài Biển Đông tại hội nghị của ASEAN.
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và Thủ tướng Campuchia Hun Sen
Ngày 24/7, South China Morning Post đưa tin, Campuchia là đồng minh thân cận nhất của Trung Quốc và là nước duy nhất phản đối bất kỳ tham chiếu nào đến phán quyết vụ kiện trọng tài Biển Đông tại hội nghị Ngoại trưởng ASEAN.
Campuchia cũng chống lại bất kỳ tuyên bố chung nào nhắc đến Biển Đông. Một nhà ngoại giao ASEAN nói với Reuters: “Campuchia là không thể tin được”.
Trong khi đó, ngày 24/7, tờ Rappler của Philippines cũng dẫn nguồn hãng thông tấn Pháp cho hay, một nhà ngoại giao Đông Nam Á cho rằng, chỉ mỗi Campuchia đang chặn cánh cửa không cho ASEAN ra tuyên bố chung về Biển Đông.
“Nó rất nghiêm trọng. Campuchia phản đối gần như tất cả mọi thứ, thậm chí cả nội dung yêu cầu các bên tôn trọng quá trình pháp lý và ngoại giao đã có trong dự thảo trước đó”, nhà ngoại giao này nói.
Dự thảo mà hãng thông tấn thu được cho thấy phần có tiêu đề “Biển Đông” hiện đang bỏ trống.
Trước đó, Thủ tướng Campuchia Hun Sen đã thông báo trên trang Facebook chính thức của mình: “Thủ tướng Trung Quốc đã tuyên bố rằng Trung Quốc sẽ cung cấp 3.600 triệu Nhân dân tệ, khoảng 600 triệu USD cho Campuchia, trong giai đoạn từ 2016-2018.
Theo yêu cầu của tôi, những người bạn Trung Quốc đã đồng ý cung cấp viện trợ cho tiến trình bầu cử, y tế, giáo dục và chương trình nước sạch, như đào giếng, những dự án đem lại lợi ích cho nhân dân chúng ta”.
Ông Hun Sen nói rằng Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đã đưa ra khoản viện trợ trong cuộc gặp ở Ulaanbaatar, Mông Cổ, nơi họ đang tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Á-Âu (ASEM).
Theo đó, gói viện trợ mà Trung Quốc dành cho Campuchia để phát triển cơ sở hạ tầng y tế, giáo dục và bầu cử trị giá 600 triệu USD được công bố chỉ vài ngày sau khi Toà Trọng tài Thường trực (PCA) ra phán quyết vụ Philipines kiện Trung Quốc về tranh chấp trên Biển Đông.
Trước và sau thời điểm phán quyết, Hun Sen đã lên tiếng tổng cộng 5 lần công khai bày tỏ ủng hộ lập trường của Trung Quốc chống lại phán quyết trọng tài.
Thế nhưng, tờ Asian Correspondent mới đây cho biết, Trung Quốc tuyên bố không mong chờ sự ủng hộ ngoại giao của Campuchia sau khi Bắc Kinh cam kết viện trợ cho Phnom Penh 600 triệu USD.
Gói viện trợ 600 triệu USD không liên quan gì đến vấn đề tranh chấp của Trung Quốc với các nước Đông Nam Á ở Biển Đông.
Ngày 21/7, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng cho hay, viện trợ của Trung Quốc không nên bị thổi phồng hoặc bị nhìn với con mắt huyễn hoặc, nghi ngờ.
“Tôi muốn nói rằng, sự giúp đỡ của Trung Quốc không đi kèm với điều kiện chính trị nào, và được người dân Campuchia rất hoan nghênh. Trung Quốc và Campuchia là hai đối tác hợp tác chiến lược luôn hỗ trợ lẫn nhau và duy trì mối quan hệ hợp tác lâu dài”, ông Lục Khảng nói.
Những năm gần đây, Trung Quốc viện trợ và hỗ trợ tài chính cho Campuchia nhằm giúp quốc gia này phát triển và cải thiện đời sống của người dân. Viện trợ chủ yếu được sử dụng cho các dự án xã hội trong lĩnh vực như y tế, nông nghiệp, bảo vệ nguồn nước, văn hóa và giáo dục.
Có lẽ vì thế, ông Sok Touch, Hiệu trưởng Đại học Khemarak bình luận, quan hệ chặt chẽ giữa Trung Quốc và Campuchia là do sợi dây lợi ích gắn kết, gần đây nhất là sự chấp nhận “ngầm” của Campuchia ủng hộ các hành động của Trung Quốc trên Biển Đông.
“Chúng ta đều biết rằng, trong quan hệ đối ngoại không có bạn bè hay kẻ thù, mà chỉ có sự tồn tại của lợi ích. Vì vậy có lẽ là vì vấn đề Biển Đông, Campuchia mới nhận được 600 triệu USD. Đó là điểm đầu tiên, điểm thứ hai là Campuchia cần tiền để phát triển đất nước”, Sok Touch bình luận.
Đồng tình quan điểm, nhà nghiên cứu Ian Storey từ Viện Nghiên cứu Đông Nam Á ở Singapore nhận xét: “Ở Campuchia, viện trợ kinh tế là cách Trung Quốc mua ảnh hưởng chính trị. Trung Quốc đã sử dụng Campuchia để đánh úp ASEAN nhiều lần.
Bằng cách làm tay trong cho Trung Quốc trong ASEAN, Campuchia đang được nhận phần thưởng kinh tế hào phóng. Nhưng chắc chắn nó không làm tăng giá trị của Campuchia trong con mắt các thành viên còn lại của ASEAN”.