“Cuộc tập trận mang tên Joint-Sea 2016 không nên diễn ra ở Biển Đông, nơi đang có những căng thẳng về tranh chấp chủ quyền”.
Đô đốc Scott Swift – Tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương
Đó là nhận định của Đô đốc Scott Swift, Tư lệnh Hạm đội Mỹ ở Thái Bình Dương, khi nói về cuộc tập trận hải quân giữa Nga với Trung Quốc ở Biển Đông vào tháng 9 tới.
Theo AP, Đô đốc Swift khẳng định: “Còn có nhiều nơi khác để tiến hành tập trận. Vì thế tôi nghĩ đây là vấn đề gây quan ngại và những cuộc tập trận chung như thế không đóng góp gì cho ổn định ở khu vực”.
Ông Swift đồng thời nhấn mạnh bất kỳ quyết định nào của Trung Quốc nhằm thiết lập vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) ở Biển Đông là “gây bất ổn về mặt quân sự”.
Cùng với đó đưa ra những tuyên bố trên khi đang có chuyến thăm Hạm đội Bắc Hải tại thành phố cảng Thanh Đảo, Trung Quốc, một phần trong nỗ lực nhằm xây dựng lòng tin và sự hiểu biết lẫn nhau giữa Hải quân hai nước.
Trong bình luận với AP, đô đốc Swift cho biết việc Bắc Kinh không đưa ra được lời giải thích nào về lời từ chối vào phút chót cho nhóm tàu tấn công sân bay John C.Stennis cập cảng Hong Kong là một thất bại trong tính minh bạch quân sự.
Đô đốc Mỹ còn dẫn ra hai ví dụ về sự thiếu minh bạch là: Trung Quốc không cho phép tàu sân bay Mỹ USS John C. Stennis ghé Hồng Kông hồi đầu năm 2016, và Bắc Kinh không hề giải thích vì sao lại xây những nhà chứa máy bay, đồng thời nhấn mạnh việc thiếu minh bạch về mặt quân sự là “hành động gây bất ổn”.
Ông Swift cho biết thêm ông tự tin rằng Hải quân Mỹ sẽ tiếp tục tuần tra đảm bảo tự do hàng hải, áp sát các đảo nhân tạo Trung Quốc xây phi pháp ở Biển Đông, mặc dù các quyết định là do Washington đưa ra.
Trước đó, ngày 28/7, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ John Kirby trong cuộc họp báo thường kỳ tuyên bố đã biết về thông tin Nga – Trung chuẩn bị diễn tập quân sự ở Biển Đông.
“Như tôi đã nói nhiều lần, quân đội có nhiệm vụ diễn tập để củng cố khả năng, đó cũng là một phần của nhiệm vụ bảo vệ quốc gia. Và chúng tôi cũng làm điều đó.
Chúng tôi diễn tập quân sự song phương với nhiều nước. Như các quý vị biết, Trung Quốc cũng tham gia, hoặc được mời tham gia cuộc tập trận RIMPAC gần đây”, thông cáo báo chí của Bộ Ngoại giao Mỹ dẫn lời ông Kirby nói.
Người phát ngôn cho hay, một số cuộc tập trận của Mỹ là song phương, một số khác đa phương. Ông Kirby hy vọng, Trung Quốc và Nga sẽ theo đuổi cơ hội diễn tập đa phương hoặc song phương.
“Nhưng cũng giống như những gì chúng tôi đã làm trong các cuộc diễn tập quân sự, chúng tôi hy vọng tập trận quân sự Nga – Trung sẽ tuân thủ các nghĩa vụ quốc tế và luật pháp quốc tế”, ông Kirby nói.
Dự báo về việc liệu cuộc diễn tập Nga-Trung có làm gia tăng căng thẳng ở Biển Đông hay không, ông Kirby trả lời: “Bản chất của các cuộc diễn tập không nhằm, và không cần thiết phải gây thêm căng thẳng. Tập trận là để trau dồi khả năng. Nó không diễn ra theo cách gây căng thẳng.
Nhưng nó thực sự phụ thuộc vào cách thức tiến hành. Như tôi đã nói, chúng tôi kỳ vọng cuộc tập trận Nga-Trung sẽ tuân thủ các nghĩa vụ và luật pháp quốc tế”.
Trước đó, trong thông báo ngày 28/7, Trung Quốc chỉ nói vắn tắt là cuộc tập trận với Nga sẽ diễn ra vào tháng 9. Dự kiến tham gia cuộc tập trận Nga-Trung năm nay là Hạm đội Nam Hải – hạm đội chịu trách nhiệm ở Biển Đông.
Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Dương Vũ Quân nói rằng, cuộc tập trận sẽ diễn ra cả trên biển và trên đất liền, là “diễn tập thường kỳ” giữa Nga và Trung Quốc, và không nhằm đến bên thứ ba.