Là một cửa ngõ chủ chốt trong kế hoạch “Con đường tơ lụa mới” của Bắc Kinh, Lào có tầm quan trọng chiến lược với Trung Quốc.
Ngoại trưởng Lào Saleumxay Kommasith (trái) và người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị (phải). Ảnh: Reuters
Thực ra, chẳng khó để thấy sự hiện diện của người Trung Quốc tại Lào. Ở Vientiane, số lượng người Trung Quốc lái những chiếc SUV hiện đại nhiều hơn hẳn số tuk tuk chạy trên phố. Khách sạn do người Hoa đầu tư thì đang mọc lên như nấm tại các công trường xây dựng ồn ào.
Trong 2 năm qua, theo số liệu của Bộ Thương mại Trung QuốcBắc Kinh đã đầu tư khoảng 1 tỉ USD/năm tại Lào.
Trong khi đó, với Mỹ, Lào lại chưa phải là một nơi hấp dẫn đầu tư mạnh mẽ. “Tại Lào, chúng tôi chỉ có 7-8 công ty. Nhưng với Trung Quốc lại là một câu chuyện hoàn toàn khác”, Anthony Nelson, Giám đốc hội đồng kinh tế Mỹ – ASEAN cho biết.
Tuy nhiên, giới ngoại giao cho rằng Tổng thống Mỹ Barack Obama có thể thúc đẩy sự mở cửa ở Lào, bởi nước này đã có chính phủ mới vào tháng 4.
Đất nước Đông Nam Á bình yên sẽ trở nên tưng bừng vào tuần tới, khi các nhà lãnh đạo thế giới có mặt tại Vientianne để tham dự Hội nghị Thượng đỉnh các nước Đông Nam Á ASEAN. Trong số đó có ông Obama.
Theo đánh giá của cây viết Marius Zaharia (Reuters), đây sẽ là cơ hội cuối để ông Obama “tái cân bằng” chính sách ngoại giao xoay trục châu Á trong nhiệm kỳ của mình, một chiến lược nhằm đáp trả động thái phô trương cả về kinh tế lẫn quân sự của Trung Quốc trong khu vực.
Reuters dẫn nguồn một quan chức ngoại giao phương Tây tại Đông Nam Á cho rằng: Bộ máy lãnh đạo mới của Vientiane có dấu hiệu cho thấy, họ không muốn bị rơi vào vòng ảnh hưởng của Bắc Kinh.
“Việc Tổng thống Mỹ tới thăm không bao giờ là quá muộn”, nguồn tin của Reuters nhận định.
Ông Obama sẽ là Tổng thống Mỹ đương nhiệm đầu tiên tới thăm Lào, nơi Mỹ vẫn còn để lại nhiều di chứng chiến tranh.
Dịch chuyển trong chính sách
Quan sát và theo dõi những thay đổi trong chính sách của Lào không phải một việc dễ dàng bởi giới chức của nước này khá kín đáo. Tuy nhiên các nhà ngoại giao phương Tây đã phát hiện thấy một số thay đổi.
Một số quan chức cấp cao có tác động tới dự án đường sắt trị giá 7 tỉ USD của Trung Quốc đã nghỉ hưu. Và dự án hiện đang tạm thời bị ngừng lại vì người Lào không hài lòng với những điều khoản trong thỏa thuận với Trung Quốc.
Trong 2 hội nghị ASEAN vừa qua, Vientiane cũng đã thể hiện lập trường có phần khác biệt với nước láng giềng Campuchia về các vấn đề liên quan tới Bắc Kinh. Trong khi đó, một quan chức quốc phòng tại Washington đề cập tới Lào như một “đối tác quan trọng” của Mỹ.
Ngay cả người dân Lào cũng có phần bất mãn với người Trung Quốc. Những gia đình người Lào gốc Trung có xu hướng tách biệt, không tuân theo phong tục địa phương. “Chúng tôi rất bức xúc với họ (người Trung Quốc). Họ tạo ra một lối sống khác”, một doanh nhân người Lào cho biết.