Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte ngày 26.10 cho biết ông sẽ đứng về phía Nhật Bản trong vấn đề Biển Đông.
Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte và Thủ tướng Nhật Bản
Shinzo Abe trong cuộc hội đàm tại thủ đô Tokyo ngày 26.10.2016
Phát biểu ngay trước cuộc hội đàm với Thủ tướng Nhật Shinzo Abe, ông Duterte cho hay sẽ đứng về phía Nhật Bản trong vấn đề Biển Đông vào thời điểm hợp lý, theo Reuters. Lâu nay Nhật luôn ủng hộ việc tự do lưu thông hàng không và hàng hải ở khu vực Biển Đông.
Về phía Nhật Bản, trong cuộc họp báo chung với ông Duterte sau cuộc hội đàm, Thủ tướng Abe cho biết ông hoan nghênh chuyến thăm của Tổng thống Philippines đến Trung Quốc và nỗ lực của ông Duterte trong việc cải thiện mối quan hệ giữa Manila và Bắc Kinh. Thủ tướng Abe cho biết thêm hai bên đã nhất trí về tầm quan trọng của những giải pháp hòa bình đối với vấn đề tranh chấp lãnh thổ trên biển.
Trong thông cáo chung đưa ra sau cuộc hội đàm hai nguyên thủ, có nhấn mạnh việc hai nhà lãnh đạo chia sẻ quan điểm rằng Biển Đông là tuyến đường biển quan trọng của hoạt động kinh tế toàn cầu. Liên quan vấn đề này, hai nhà lãnh đạo cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tự do lưu thông hàng không và hàng hải, cũng như hợp tác chống khủng bố.
Hãng tin Kyodo trước đó dẫn lời các nguồn tin chính phủ Nhật Bản tiết lộ ông Abe dự kiến kêu gọi ông Duterte hàn gắn mối quan hệ Mỹ – Philippines sau khi ông Duterte tuyên bố “chia tay” về mặt quân sự lẫn kinh tế với Washington trong chuyến thăm Trung Quốc hồi tuần rồi. Nhân chuyến thăm của ông Duterte đến Nhật Bản, Tokyo kỳ vọng Manila có thể đảm bảo rằng chính sách ngoại giao của ông Duterte “xoay trục” về Trung Quốc sẽ không ảnh hưởng đến vấn đề hợp tác duy trì luật pháp quốc tế ở Biển Đông.
Trong khi đó tờ Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc, ngày 26.10 cho rằng Tokyo có khả năng lợi dụng chuyến thăm của ông Duterte để gieo rắc sự bất hòa giữa Bắc Kinh và Manila bằng cách phức tạp hóa vấn đề Biển Đông. “Nhưng Philippines sẽ không mù quáng nghe lời của Nhật Bản, và những gì ông Duterte muốn là nền an ninh quốc gia và sự phát triển kinh tế cho Philippines; chính sách ngoại giao của ông Duterte phục vụ lợi ích của nước này”, theo Nhân dân Nhật báo.
Trong bài phát biểu trước các doanh nghiệp Nhật Bản ngày 26.10, Tổng thống Duterte cũng đã kêu gọi Nhật Bản đầu tư vào Philippines trong nhiều lĩnh vực, từ nông nghiệp đến cơ sở hạ tầng. Và để trấn an Tokyo, ông Duterte nhấn mạnh rằng mục đích chuyến thăm Trung Quốc của ông hồi tuần rồi chỉ thuần về kinh tế, không bàn về vũ khí và vấn đề đồng minh. Ông Duterte còn khẳng định sẽ đuổi hết lính Mỹ khỏi Philippines vì ông muốn đất nước của ông “không còn sự hiện diện của binh sĩ nước ngoài” trong vòng hai năm tới.
Truyền thông nhà nước và chính quyền Trung Quốc trước đây nhiều lần cảnh báo Tokyo chớ can dự vào tình hình Biển Đông. Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm 19.9 còn cáo buộc Nhật Bản cố “làm rối” tình hình Biển Đông, sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Nhật tuyên bố tăng cường hoạt động ở Biển Đông, thông qua việc huấn luyện tuần tra chung với Mỹ.