Tỷ phú Donald Trump sẽ tiếp quản Nhà Trắng từ tay Tổng thống Obama vào đầu năm sau kèm một núi các thách thức toàn cầu, trong đó có Trung Quốc.
Tổng thống đắc cử Donald Trump (Ảnh: Spencer Platt/Getty Images).
“Chúng ta không thể tiếp tục cho phép Trung Quốc ‘ăn hiếp’ nước ta, đó là điều họ đang làm”, ông Trump tuyên bố tại một cuộc mít tinh ở Indiana vào tháng 5, theo CNN.
Vấn đề của Trung Quốc
Một trong những vấn đề nổi cộm nhất là xung đột Biển Đông. Hoạt động chiếm đất và xây dựng đảo nhân tạo của Trung Quốc là điều đáng báo động đối với Hoa Kỳ. Theo CNN, Washington e ngại rằng Trung Quốc có thể trở thành một thế lực bá quyền, thống trị các quốc gia Đông Nam Á có tuyên bố chủ quyền trong khu vực nhưng lại không sức mạnh quân sự chống lưng.
Mỹ cũng lo ngại rằng sự bành chướng của Trung Quốc sẽ giúp họ kiểm soát các tuyến đường thủy trên Biển Đông vốn có hàng tỷ đô la giá trị hàng hóa lưu chuyển mỗi năm. Và điều này sẽ tác động lớn đến dòng chảy tự do hoá thương mại toàn cầu.
Ngoài ra, ông Trump cũng phải đối phó với hoạt động tin tặc của Trung Quốc đang tấn công mạng nước Mỹ và và các quốc gia khác trên thế giới.
Vấn đề nhân quyền của Trung Quốc lâu nay vẫn nằm trong tầm ngắm của Hoa Kỳ. “Tâm điểm của những vi phạm nhân quyền ở Trung Quốc” là nạn mổ cướp nội tạng do chính quyền hậu thuẫn, theo luật sư nhân quyền Matas và cựu Quốc vụ khanh David Kilgour.
Hồi tháng 6, Hạ viện Mỹ đã ra Nghị quyết 343 lên án và yêu cầu Trung Quốc chấm dứt tội ác này đối với các tù nhân lương tâm, trong đó phần lớn là các học viên Pháp Luân Công, ngoài ra còn có người Duy Ngô Nhĩ, người Tây Tạng, và những người theo đạo Cơ Đốc.
Về khía cạnh kinh tế, người Mỹ lo ngại hoạt động thao túng tiền tệ của Bắc Kinh và tác động tiêu cực từ nền kinh tế đang suy thoái của Trung Quốc, theo CNN.
Ngoài ra, mức độ tiêu thụ than đá khổng lồ của Trung Quốc cũng là một vấn đề vì nó góp phần vào tình trạng ấm lên trên toàn cầu.
Bắt đầu từ đâu?
Trong một loạt các vấn đề về Trung Quốc, có lẽ tân Tổng thống sẽ đặt ưu tiên số một vào vấn đề Biển Đông. Theo CNN, ông Trump nên tìm đến Philippines, khi mà Tổng thống Rodrigo Duterte của nước này đang chuyển hướng sang Trung Quốc, sau nhiều thập kỷ là đồng minh tin cậy của Hoa Kỳ.
Mỹ coi Philippines như đồng minh mạnh nhất tại Đông Nam Á, theo CNN. Nhưng gần đây Tổng thống Duterte tuyên bố ông muốn “chia tay Hoa Kỳ” cả về kinh tế và quân sự, và theo đuổi mối quan hệ gần gũi hơn với Trung Quốc.
Diễn biến tiếp theo có thể làm thay đổi cán cân quyền lực ở Biển Đông. Vậy nên, theo CNN, ưu tiên hàng đầu của ông Trump cần phải là: Đối phó như thế nào trước những thay đổi bất ngờ trong mối quan hệ với Manila, và điều đó ảnh hưởng như thế nào đến tham vọng của Trung Quốc tại khu vực.
Cả Mỹ và Trung Quốc đều đang tham gia một cuộc chơi dài hạn trên Biển Đông, CNN nhận định. Các hòn đảo nhân tạo mới của Trung Quốc và các thiết bị quân sự mà họ đưa lên đó sẽ không sớm ra đi. Còn quân đội Mỹ đã chuyển trọng tâm nhiều hơn về phía Trung Quốc, theo một chính sách ‘xoay trục’ của Washington được đề ra với sự góp sức của cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton.
CNN cho rằng cả hai đều là những chiến lược dài hạn, và cả hai quốc gia đều có các nguồn lực để thực hiện chúng. Vì vậy, cuộc tranh giành ảnh hưởng trên Biển Đông giữa hai cường quốc sẽ là một cuộc chiến lâu dài, theo CNN.