Nữ đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc mới được Tổng thống đắc cử Donald Trump lựa chọn, bà Nikki Haley, là một “ẩn số” với thế giới.
Không ngại phản biện Trump
Khi Trump lựa chọn nữ thượng nghị sỹ Nikki Haley làm Đại sứ của Mỹ tại Liên hợp quốc (LHQ), động thái này được đánh giá là để làm dịu dư luận rằng nội các của ông có xu hướng thiếu đi sự “đa dạng” về giới tính, chủng tộc.
Haley là thượng nghị sỹ nữ “dân tộc thiểu số” đầu tiên của bang Nam Carolina. Bố mẹ của bà là người Ấn Độ nhập cư vào Mỹ.
Bà từng chỉ trích Trump gay gắt trong quá trình tranh cử và cảnh báo rằng “kiểu ăn ở” của ông không có lợi cho ngoại giao Mỹ.
Thậm chí, bà từng nói cách cư xử của vị tỉ phú đối với các nhà bình luận có thể… châm ngòi một cuộc chiến tranh thế giới.
Sự bổ nhiệm mới của Trump cũng gây bối rối cho các nhà phân tích khi họ dự báo, đánh giá đường lối đối ngoại của ông. Các nhà bình luận cho rằng bà Haley thực sự là một “ẩn số”.
Tuy thể hiện là một người ủng hộ thị trường tự do và thương mại hóa toàn cầu, bà hầu như không có kinh nghiệm nào về chính sách đối ngoại cấp quốc gia.
Hiện tại, rất ít người biết quan điểm của bà về vai trò của Mỹ trên thế giới là như thế nào. Sức ảnh hưởng của bà Haley trong chính quyền Trump cũng chưa rõ ràng.
Báo New York Times dẫn lời nhiều học giả và các nhà ngoại giao rằng họ đã “thở phào” khi Trump lựa chọn Nikki Haley làm Đại sứ Mỹ tại LHQ.
Họ cho rằng Haley có thể là một nhân tố giúp “bình ổn” các quan điểm cực đoan của Trump, vì bà sẽ không sợ hãi hay ngần ngại khi thấy cần lên tiếng phản biện Trump.
Bà Haley dường như cũng nhận được sự ủng hộ rộng rãi của những người Cộng hòa bảo thủ, ở cả bang của bà cũng như tại Washington.
Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, một trong những người chỉ trích gay gắt Trump trong quá khứ, đã ca ngợi trên Twitter rằng bà Haley sẽ là một “tiếng nói mạnh mẽ giúp cải cách LHQ và luôn làm việc vì lợi ích của Mỹ trên thế giới.”
Ông François Delattre, đại sứ Pháp tại Liên Hợp Quốc cho biết: “Bà Haley là một người được đánh giá rất cao và rất được kính trọng”.
Trước đó, dư luận đã e ngại vì khả năng trở lại vị trí của cựu đại sứ Mỹ tại LHQ John Bolton (thời tổng thống George W. Bush) vì ông này có quan điểm “hiếu chiến” với tổ chức lớn nhất thế giới.
Bà Nikki Haley bên cạnh Mitt Romney trong chiến dịch tranh cử năm 2011. (Ảnh: NYT)
Nikki Haley – Đại sứ ít kinh nghiệm nhất của Mỹ tại LHQ
Ở một góc nhìn khác, một số nhà bình luận lại cho rằng, việc Trump lựa chọn Haley đại diện cho tiếng nói của Mỹ ở LHQ có thể gây bất lợi cho Mỹ, nhất là trong các xung đột lợi ích với Nga.
LHQ là một diễn đàn thể hiện sự rõ nhất sự căng thẳng, những điểm “xấu xí” của mối quan hệ ngoại giao Mỹ – Nga.
Bakari Sellers, nhà bình luận của CNN, một đảng viên Dân chủ, từng là bạn của bà Haley khi họ cùng làm nghị sỹ Hạ viện, đã phát biểu:
“Phản ứng rất thực tế của tôi là: Bà ấy sẽ là đại sứ tại LHQ có ít kinh nghiệm nhất trong lịch sử của đất nước.
Chúng ta đang chuyển từ từ Samantha Power – một đại sứ Mỹ tại LHQ cực kỳ ‘thành thạo’ trong chính sách đối ngoại và các mối quan hệ địa chính trị, sang Nikki Haley, một người chưa từng có kinh nghiệm đối ngoại nào.”
Một số nhà quan sát phát biểu trên trang Politico rằng việc lựa chọn Haley là một dấu hiệu cho thấy Trump sẽ tuân thủ các cam kết của mình về việc hợp tác nhiều hơn với Moscow. Haley, vì không có kinh nghiệm, sẽ chỉ đi theo sự dẫn dắt của Trump.
Richard Guwam, một thành viên cao cấp của Hội đồng Châu Âu về Quan hệ Ngoại giao cho biết, bà Haley có thể sẽ làm cho Mỹ trở thành một “đại diện u ám, đứng ngoài lề trong khi Anh và Pháp cố gắng kiềm chế Nga”.
Quan hệ Mỹ-Nga tại LHQ đã rất căng thẳng dưới thời tổng thống Obama do bất đồng trong các vấn đề như Syria, Ukraine.
Washington gần đây cũng cáo buộc Nga tấn công tin tặc hệ thống bầu cử Mỹ. Cả hai nước chỉ có vẻ “hợp tác” hơn trong một vài lĩnh vực, ví dụ như đàm phán thỏa thuận hạt nhân với Iran.
Hagar Chemali, cựu phát ngôn viên của Mỹ tại LHQ nhận định: “LHQ là một nơi cực kỳ phức tạp – Phức tạp hơn cả trăm lần so với ngoại giao thông thường.
Đôi khi bạn có thể phải đối phó với kiểu nhân vật không mong muốn mà bạn có thể không bao giờ gặp phải ở Washington.
Và bạn còn phải biết làm thế nào để xử lý từng mối quan hệ, trong lúc phải duy trì được các lợi ích quốc gia của Mỹ”.
Tại LHQ, Nikki Haley sẽ phải làm việc với Vitaly Churkin – đại sứ giàu kinh nghiệm của Nga. Đây được cho là một “bài kiểm tra” năng lực đối với bà.
Trong tuyên bố lựa chọn của mình, Trump ca ngợi Haley như là một “người giỏi thương thảo, và chúng tôi mong sẽ giải quyết được nhiều việc ở đây”.
Ngoài bà Haley, Trump cũng lựa chọn một nữ nghị sỹ khác vào nội các của mình, đó là bà Betsy DeVos, vào vị trí Bộ trưởng Giáo dục.