Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump đã chọn cựu đại tướng về hưu Matt Mattis, người từng giữ nhiều chức vụ quan trọng trong quân đội Mỹ lẫn NATO, làm Bộ trưởng Quốc phòng.
Ông Matt Mattis (66 tuổi) được coi là huyền thoại của Thuỷ quân lục chiến Mỹ. Ông gia nhập lực lượng này năm 19 tuổi và từng tham gia các cuộc chiến lớn như Chiến tranh vùng Vịnh, Afghanistan và Iraq, theo Telegraph.
Năm 2007, ông được bổ nhiệm làm lãnh đạo Bộ chỉ huy các lực lượng liên quân Mỹ. Năm 2010, ông làm lãnh đạo Bộ chỉ huy trung tâm Mỹ, giám sát các cuộc chiến ở Iraq, Afghanistan và xung đột tại Syria, Yemen.
Ông Mattis nghỉ hưu vào năm 2013, sớm hơn 5 tháng so với dự kiến và được cho là có mâu thuẫn với chính quyền Obama về chính sách đối với Iran. Để nhận được chức bộ trưởng Quốc phòng, ông phải được Quốc hội Mỹ thông qua một nghị quyết mới. Theo luật liên bang, các nhân viên quân đội về hưu phải sau 7 năm mới được làm bộ trưởng Quốc phòng. Người duy nhất từng được Quốc hội phê chuẩn theo cách này là tướng George Marshall năm 1950.
The Washington Post ngày 1.12 cho biết ông Trump sẽ thông báo quyết định bổ nhiệm này vào thứ hai tuần sau. Trước đó người phát ngôn đội phụ trách chuyển giao quyền lực của ông Trump, Jason Miller nói rằng chưa có quyết định nào được đưa ra, nhưng con trai của tổng thống đắc cử là ông Donald Trump Junior đã đăng một bài viết nói ông Mattis đã được chọn.
Ông Trump từng gọi ông Mattis là người mạnh mẽ, rất đáng được tôn trọng. Hai người có điểm chung là có lập trường cứng rắn đối với những nước đối địch với Mỹ, đặc biệt là Iran. Ông Mattis phản đối thoả thuận hạt nhân Iran và từng nói chế độ Iran là mối đe doạ lâu dài nhất đối với sự ổn định và hoà bình ở Trung Đông.
Mattis – thầy tu chiến binh
Trong 44 năm phục vụ tại Thuỷ quân lục chiến Mỹ, tướng Mattis đã trải qua nhiều trận đánh lớn. Ông lãnh đạo một tiểu đoàn bộ binh tham gia Chiến tranh vùng Vịnh năm 1991 và chỉ huy một nhóm đặc công thọc sâu vào Afghanistan sau vụ khủng bố 11.9.2001. Năm 2003, ông dẫn đầu một sư đoàn với hô hiệu là “hỗn loạn”, tham gia cuộc tấn công đầu tiên vào Iraq.
Ông được gán cho biệt danh “Chó điên” sau trận đánh nổi tiếng tại Fallujah (Iraq) vào năm 2004, khi ông lãnh đạo lực lượng lính Mỹ và Anh chống lại phe nổi dậy ở Iraq. Biệt danh này càng trở nên thích hợp với ông sau những phát ngôn gây tranh cãi sau đó như “không gì tuyệt vời hơn khi bị bắn trượt. Điều đó thật tuyệt”.
 Ông Matt Mattis được xem là huyền thoại trong quân đội Mỹ và tham gia nhiều trận đánh lớn Thuỷ quân lục chiến Mỹ
|
Vào năm 2005, trong một cuộc tham luận về lực lượng Taliban ở Afghanistan, ông Mattis cho biết “khi bạn đến Afghanistan, bạn thấy những tên đánh đập phụ nữ trong 5 năm vì họ không đeo mạng che mặt. Bạn biết đấy, những gã như vậy không còn tính người nữa”. Vì vậy, tướng Mỹ nói “sẽ rất vui nếu bắn chúng. Thật ra, khá là vui nếu đấu với chúng. Có rất nhiều tiếng la hét. Sẽ rất vui khi được bắn một vài người”.
Tướng Mattis là một lãnh đạo rất có uy và từng được tờ Marine Corps Times tôn vinh là Thuỷ quân lục chiến được kính trọng nhất trong thế hệ. Những phát ngôn của ông thường rất mạnh mẽ, nổi tiếng với những câu như “Thuỷ quân lục chiến không biết đánh vần từ ‘thất bại'”, “hãy lịch sự, hãy chuyên nghiệp nhưng phải có kế hoạch giết mọi người mà bạn gặp” (?). Vì không có vợ con nên ông được “tặng” thêm biệt danh là “thầy tu chiến binh”.
Bia, thuốc lá và trấn nước
Trong cuộc gặp với ông Donald Trump hồi tháng 11, ông Mattis đã làm tổng thống đắc cử ngạc nhiên với quan điểm về cách thức mà quân đội và Cục tình báo trung ương (CIA) dùng để tra khảo nghi phạm.
Ông Trump là người ủng hộ việc tra tấn các nghi phạm, đặc biệt là những kẻ phạm tội khủng bố. Trong cuộc gặp, tổng thống đắc cử hỏi: “Ông nghĩ sao về trấn nước?”. Nhưng câu trả lời của ông Mattis làm ông Trump ngạc nhiên.
“Tôi chưa bao giờ thấy cách đó hữu dụng. Tôi luôn nghĩ rằng: hãy đưa tôi vài điếu thuốc và hai ly bia và tôi sẽ làm điều đó (hỏi cung) tốt hơn là tra tấn”, ông Mattis nói.
Ông Trump cho biết rất ngạc nhiên với câu trả lời này, theo Military. “Bạn biết đấy, ông ấy nổi tiếng là Mattis chó điên phải không? Chó điên là vì có lý do. Tôi tưởng ông ấy sẽ nói là: ‘Điều đó thật ấn tượng, đừng bỏ phí’. Tuy nhiên, ông ấy lại nói ‘không, đưa tôi vài điếu thuốc và ly bia, tôi sẽ làm tốt hơn'”.
Tổng thống đắc cử nói không hoàn toàn bị thuyết phục với lập luận rằng “có những kẻ đang chặt đầu hoặc cho người ta vào lồng sắt để nhận nước, trong khi chúng ta không cho phép trấn nước”. Tuy nhiên, ông nói rất ấn tượng về câu trả lời của ông Mattis và nếu thay đổi chính sách này, ông sẽ cần có sự tham khảo ý kiến của người dân Mỹ.