Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep) đăng tải thông tin cho biết, thời gian vừa qua, đã có một vài doanh nghiệp (DN) thủy sản bị lừa đảo có nguy cơ mất hàng trăm nghìn USD với một khách hàng nước ngoài.
Nhiều DN thủy sản Việt Nam “ngậm trái đắng” vì không kiểm tra kỹ thông tin đối tác (Ảnh minh họa)
Công ty này có tên là Echopack Inc, đại diện bởi người có tên Jason Brown, có địa chỉ tại: 5084 Francois, Cusson Lachine, Quebec, Canada. Các lô hàng xuất khẩu đều được sử dụng thanh toán qua Ngân hàng General Equity (đại diện cho Công ty Echopack tại Level 4, General Equity house, 17 Albert street, Auckland 1010, New Zealand), qua hình thức L/C 60 ngày.
L/C được mở trong đó có 2 điều khoản rủi ro, gồm: khách hàng được lấy một vận đơn để lấy hàng ra kiểm dịch khi hàng đến và chữ ký của khách hàng tại Ngân hàng mở phải trùng với chữ ký của khách trên hợp đồng thương mại ký với doanh nghiệp xuất khẩu.
Theo mô tả của Vasep thì sự việc thường diễn tiến như sau: Sau khi lô hàng của các DN thủy sản Việt Nam xuất cho Echopack (tên người đại diện: Jason Brown) theo phương thức trên, Echopack lấy hàng. Sau đó, các ngân hàng đại diện cho các DN tại Việt Nam đã gửi hồ sơ, chứng từ cho ngân hàng General Equity đề nghị thanh toán tiền hàng sau khi Echopack đã lấy được hàng. Tuy nhiên, phía ngân hàng chậm phản hồi và không chịu thanh toán với lý do là L/C bất hợp lệ.
Ngân hàng General Equity đã gửi email thông báo điểm bất hợp lệ của bộ chứng từ về chữ ký của Echopack khi đăng ký mở L/C tại ngân hàng hàng General Equity khác với chữ ký trên hợp đồng với các DN thủy sản Việt Nam trong bộ chứng từ. Sau đó, họ gửi lại phía Việt Nam bộ chứng từ xuất khẩu, trong đó bị thiếu một bản gốc vận đơn trong số 3 bản.
Vasep và các DN thành viên nhận định rằng, người mua là Echopack và Ngân hàng General Equity đã cấu kết lấy hàng và không thanh toán tiền hàng.
Echopack có ý định lừa đảo vì đã lấy hợp đồng có chữ ký khác với hợp đồng đã ký giữa hai bên để mở L/C và trong L/C đã gài điều khoản chữ ký trong hợp đồng gửi cho General Equity mở L/C phải khớp với chữ ký trong hợp đồng đính kèm trong bộ chứng từ gửi đòi tiền. Khi gửi bộ chứng từ đòi tiền theo các điều khoản L/C, General Equity đã biết bộ chứng từ bất hợp lệ nhưng vẫn cho Echopark lấy bản chính vận đơn để lấy hàng.
Còn General Equity cố ý làm sai quy định thanh toán của LC: LC được thanh toán vào ngày đáo hạn trừ khi trước đó người mua thông báo cho ngân hàng phát hành về việc kiểm dịch không đạt và ngân hàng phát hành sẽ có thông báo bằng swift cho ngân hàng thương lượng như: điều khoản thanh toán của L/C là 60 ngày, tuy nhiên thời điểm thông báo bất hợp lệ của bộ chứng từ quá thời hạn đến 40 ngày. Có thông tin rằng, ngân hàng General Equity tại New Zealand đã đóng cửa từ năm 2014 nhưng vẫn mở được L/C và chuyển điện về Việt Nam.
Những lưu ý đối với DN xuất khẩu:
1. Ưu tiên hàng đầu việc tìm hiểu thị trường, kiểm tra đánh giá, xếp hạng rủi ro tín dụng, kinh doanh của các đối tác nước ngoài, đặc biệt các đối tác với giao dịch, đối tác tìm được qua kênh trung gian. Việc thực hiện thẩm tra có thể qua các nguồn tin công khai, mua dịch vụ từ các công ty chuyên cung cấp dịch vụ thẩm tra (như các tổ chức cung cấp thông tin uy tín hay như Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia Việt Nam CIC – Ngân hàng Nhà nước Việt Nam), qua kênh của Hiệp hội tại các nước nhập khẩu, cơ quan đại diện ngoại giao…
2. Vì hợp đồng mua bán luôn là cơ sở để giải quyết các tranh chấp giữa các bên, DN cần quy định chặt chẽ các điều khoản bảo vệ quyền lợi của mình (đặc biệt là điều khoản về cơ quan giải quyết tranh chấp, khiếu nại), tránh các trường hợp bất lợi cho DN khi phát sinh tranh chấp.
3. Đối với khâu thanh toán, lưu ý tìm hiểu nguyên tắc, thông lệ quốc tế để nắm rõ vai trò, trách nhiệm của các bên liên quan, qua đó xem xét lựa chọn các phương thức và điều kiện thanh toán hợp lý, đảm bảo lợi ích cho DN.
4. Trong quá trình thực hiện giao dịch, DN có thể cân nhắc việc sử dụng các dịch vụ của ngân hàng (như xác nhận thư tín dụng, chiết khấu miễn truy đòi, bao thanh toán XK…) để có thêm sự đảm bảo cho khả năng đòi tiền từ phía ngân hàng cung cấp dịch vụ, cũng như hỗ trợ DN tìm hiểu đánh giá các thông tin về nhà NK, đơn vị phát hành thư tín dụng.
Ngoài việc hết sức lưu ý đến 4 nội dung kể trên, Văn phòng Vasep cũng đặc biệt lưu ý các doanh nghiệp thủy sản trên toàn quốc rà soát, nhận diện và ngăn ngừa cần thiết nếu đã và đang có các giao dịch xuất khẩu thủy sản với người có tên Jason Brown kể trên cũng như với công ty Echopack Inc, có địa chỉ tại: 5084 Francois, Cusson Lachine, Quebec, Canada