Cơ hội đầu tiên cho hai nhà lãnh đạo gặp mặt, có thể là tại Việt Nam, bên lề hội nghị thượng đỉnh APEC vào tháng 11.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và các cộng sự cấp cao trong một hoạt động đối ngoại. Ảnh: Eurasia Review.
South China Morning Post ngày 22/1 đưa tin, các chuyên gia Mỹ gợi ý rằng, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nên tiếp cận với tân Tổng thống Mỹ Donald Trump và gửi đặc sứ tới Washington càng sớm càng tốt, để xoa dịu căng thẳng với chính quyền mới.
Ông Tập Cận Bình cũng nên xem xét khả năng gặp gỡ ông Donald Trump, thực hiện các bước đi chủ động trong những vấn đề quan trọng với tân Tổng thống Hoa Kỳ. Chẳng hạn như vấn đề CHDCND Triều Tiên và hợp tác kinh tế, Bắc Kinh có thể đưa ra một cử chỉ thiện chí.
Elizabeth Economy, Giám đốc nghiên cứu châu Á tại Hội đồng Quan hệ đối ngoại Hoa Kỳ cho biết, tạo dựng quan hệ cá nhân tốt và gặp gỡ một nhà lãnh đạo độc đáo như Donald Trump ngay từ những ngày đầu có thể mang ý nghĩa đặc biệt với quan hệ Trung – Mỹ, vốn có nhiều dấu hiệu không chắc chắn.
Trước khi làm Tổng thống Mỹ, ông Donald Trump là một doanh nhân thành đạt, một tỉ phú. Cho nên quan hệ cá nhân và các kết nối riêng thường được ông coi trọng.
“Làm quen với ai đó, phát triển một mối quan hệ hợp tác cá nhân với ai đó, tôi nghĩ rằng sẽ rất quan trọng đối với vị tân Tổng thống này so với bất kỳ Tổng thống tiền nhiệm nào”, bà bình luận.
Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã rất thông minh khi quyết định công du New York ngay sau khi Donald Trump đắc cử. Ông là nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên gặp Donald Trump sau khi tỉ phủ này trúng cử.
Paul Haenle, Giám đốc Trung tâm Carnegie – Thanh hoa tại Bắc Kinh cũng cho rằng, hai nhà lãnh đạo Tập Cận Bình – Donald Trump nên gặp nhau càng sớm càng tốt.
Ông Paul Haenle từng là một cựu quan chức an ninh quốc gia Mỹ dưới thời George W. Bush và Barack Obama. Haenle tin rằng, G-20 vào tháng 7 năm nay cũng là một cơ hội, nhưng tốt nhất là ông Bình nên gặp ông Trump trước đó.
Wang Huiyao, Chủ tịch Trung tâm Toàn cầu hóa và Trung Quốc đặt tại Bắc Kinh nhận định, một cơ chế liên lạc trực tiếp, một quan hệ xây dựng trên sự tin cậy cá nhân giữa 2 nhà lãnh đạo sẽ tốt hơn bất kỳ bên thứ 3 nào.
Tuy nhiên Stephen Yates, một cựu Phó Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ giúp việc cựu Phó Tổng thống Dick Cheney và có mối quan hệ gần gũi với nhóm chuyển giao của ông Donald Trump cho hay:
Từ giờ đến cuối năm nay khó thu xếp một cuộc gặp cho ông Tập Cận Bình và Tổng thống Donald Trump trong một sự kiện riêng biệt. Cơ hội đầu tiên cho hai nhà lãnh đạo gặp mặt, có thể là tại Việt Nam, bên lề hội nghị thượng đỉnh APEC vào tháng 11.
Theo Yates, ông Donald Trump có thể bỏ qua hội nghị G-20 tại Đức vào tháng 7 vì ông tin rằng hoạt động này làm “lãng phí thì giờ của mọi người”. Những sẽ là bất thường nếu Trump không dự hội nghị APEC.
Ông Tập Cận Bình cũng có thể được mời thăm Washington sớm hơn, nhưng khả năng này không cao, vì năm đầu tiên của Tổng thống Hoa Kỳ thường được dành để thăm viếng các nước đồng minh.
Vì vậy, Trung Nam Hải có thể cử đặc sứ của họ qua Washington để gặp Tổng thống Mỹ và các quan chức cấp cao khác của Nhà Trắng. Trung Quốc đã từng làm điều này bằng cách phái Phó Thủ tướng, Ngoại trưởng Tiền Kỳ Tham đi Mỹ chỉ sau 2 tháng khi Tổng thống Bush nhậm chức năm 2001.
Yates khuyến cáo Bắc Kinh, không nên làm om sòm về những phát biểu của ông Trump trên Twitter, thay vào đó nên tập trung thiết lập các kênh liên lạc chính thức càng sớm càng tốt.
Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ Thôi Thiên Khải đang làm việc này, nhưng tốt nhất là Bắc Kinh nên cử quan chức cỡ Ngoại trưởng đi Washington. Vấn đề Triều Tiên nên là một món quà, Bắc Kinh có thể dùng nó để xây dựng lòng tin với Washington.