Chiếc tàu ngầm diesel – điện lớp Varshavyanka (NATO định danh là Kilo) – tàu cuối cùng trong lô 6 chiếc cùng loại Việt Nam đặt mua từ Nga sắp cập cảng Cam Ranh. Trong thành phần Hải quân Việt Nam, chiếc tàu ngầm thứ 6 được đặt tên là Bà Rịa – Vũng Tàu.
Một chiếc tàu ngầm Kilo của Việt Nam
Theo chuyên gia quân sự Nga Victor Litovkin, việc thành lập hạm đội ngầm là một nhiệm vụ rất quan trọng tới Việt Nam:
“Bất kỳ quốc gia ven biển nào cũng đối mặt với đe dọa an ninh nghiêm trọng nếu không có hạm đội tàu ngầm. Các tàu ngầm giúp giải quyết nhiều nhiệm vụ mà các tàu mặt nước không thể giải quyết được. Tàu mặt nước dễ bị phát hiện từ máy bay, UAV, từ vũ trụ. Trên thực tế, tàu ngầm ở độ sau hơn 50m không thể bị phát hiện bằng các phương tiện quan sát với dụng cụ quang học”.
Các tàu ngầm Nga lắp đặt cho Việt Nam là “Hà Nội”, “Hồ Chí Minh”, “Hải Phòng”, “Khánh Hòa”, “Đà Nẵng” và Bà Rịa – Vũng Tàu” có thể lặn sâu tối đa 300m và di chuyển với tốc độ lên đến 20 hải lý/h (37km/h). Nếu so với các loại tàu ngầm khác trên thế giới, tiếng ồn của tàu Varshavyanka phát ra rất thấp, giảm sự phản xạ radar, giúp cho chúng khó bị phát hiện hơn trên màn radar. Tàu ngầm lớp này có thể tìm thấy mục tiêu ở khoảng cách lớn hơn 3 – 4 lần mà bản thân chúng có thể bị đối phương phát hiện.
Không phải ngẫu nhiên các chuyên gia phương Tây gọi tàu ngầm lớp Varshavyanka là “hố đen trong đại dương”. Tàu lớp này có thể bắn tên lửa và ngư lôi tới mục tiêu trên không, trên đất, trên biển và có thể đặt mìn. Tàu lớp Varshavyanka có thể được sử dụng chống tàu ngầm và tàu nổi của đối phương, để bảo vệ các căn cứ hải quân, các đường liên lạc trên biển và ven biển của mình, cho hoạt động tình báo để thu thập bí mật các thông tin từ hệ thống thông tin liên lạc của đối phương.
Trung Quốc cũng sở hữu những tàu ngầm loại này. Tuy nhiên, lợi thế của các tàu ngầm Nga cung cấp cho Việt Nam là chúng mang theo các ngư lôi, mìn và hệ thống tên lửa Kalibr phiên bản mới nhất (nổi tiếng với tên xuất khẩu là Club). Tên lửa Kalibr với tầm bắn 300km sau khi được phóng bay với tốc độ cận âm. Khi tiếp cận mục tiêu, đầu đạn chứa 400 kg thuốc nổ tách ra từ động cơ chính và tăng tốc đến 1km/s, tức là gấp 3 lần tốc độ của âm thanh. Tên lửa tiếp cận mục tiêu ở độ cao 5 – 10m, khiến nó trở thành bất khả xâm phạm với các hệ thống chống tên lửa của đối phương.
Lần đầu tiên các thủy thủ Việt Nam đã làm quen với tàu ngầm của Nga tại nhà máy ở St. Petersburg. Các thủy thủ đoàn của Việt nam đã tham gia các bài tập trên bờ biển và có 5 chuyến đi ra biển. Chương trình đào tạo đã tiếp tục ở Cam Ranh, nơi các chuyên gia Nga thành lập Trung tâm đào tạo có đầy đủ các thiết bị để mô phỏng bất kỳ hoàn cảnh nào, bao gồm trường hợp khẩn cấp, có thể xảy ra trong thời gian cuộc hành quân, kể cả hành quân dài ngày nhất.
Tàu ngầm dài 74m, rộng 10m, thủy thủ đoàn 52 người, có thể vận hành độc lập 1 tháng rưỡi. Điều đó là đặc biệt quan trọng trong tình hình căng thẳng hiện này ở Biển Đông. Chuyên gia Nga cho biết: “Thật khó để đánh giá hết tầm quan trọng của những chiếc tàu ngầm này. Việt Nam có thể sử dụng chúng nhằm bảo vệ một cách hiệu quả hơn lãnh hải, vùng kinh tế biển, hải đảo và các giàn khoan dầu khí của mình”.