Hội nghị thượng đỉnh G20 tại Đức vào tháng Bảy tới dường như là cơ hội đầu tiên để hai nhà lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc gặp mặt chính thức sau cuộc điện đàm bất ngờ hồi đầu tháng Hai.
Nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình (bên trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Theo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP), sau cuộc điện đàm hôm 12/2 giữa Tổng thống Donald Trump và nhà lãnh đạo Tập Cận Bình, câu hỏi lớn đặt ra là khi nào và ở đâu hai nhà lãnh đạo Mỹ – Trung mới mặt đối mặt.
Điểm nhấn trong cuộc điện đàm hồi đầu tháng này là việc ông Trump hứa tôn trọng chính sách “một Trung Quốc” vốn coi Đài Loan là một tỉnh ly khai của Trung Quốc. Trước đó, ông Trump từng đặt câu hỏi Mỹ có nên tiếp tục duy trì quan điểm với chính sách lâu đời của Trung Quốc hay không.
Một số nguồn tin tại Trung Quốc cho rằng khả năng cuộc gặp đầu tiên giữa ông Tập và ông Trump sẽ diễn ra bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 tại Đức vào tháng Bảy tới.
“Bắc Kinh đang tiến hành liên lạc với nhóm của ông Trump về khả năng tổ chức gặp mặt song phương bên lề hội nghị G20 ở Hamburg vào tháng Bảy năm nay”, SCMP dẫn nguồn tin cho biết phía Washington cũng đang có ý định tương tự.
Giới ngoại giao nhận định hội nghị G20 dường như là cơ hội đầu tiên cho ông Trump và ông Tập nhóm họp. Tuy nhiên, việc Tổng thống Mỹ có tới dự G20 hay không lại chưa có gì chắc chắn.
Ông Yuan Peng, Phó Chủ tịch Viện Các mối quan hệ quốc tế đương thời tại Trung Quốc cho rằng cuộc họp riêng giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ – Trung sẽ là tiền đề để hai nước xây dựng quan hệ ngoại giao cũng như thiết lập các kênh đối thoại mới. “Gặp mặt song phương là điều cấp thiết nhất mà hai nước cần làm sớm trong tương lai”, ông Yuan nói.
Còn theo ông James Woolsey, cựu Giám đốc CIA kiêm cố vấn an ninh cấp cao của ông Trump cho tới tháng Một, nhận định G20 là thời điểm thích hợp để hai nhà lãnh đạo Mỹ – Trung ngồi đàm phán cùng nhau.
Trong khi đó, Tiến sĩ Gal Luft, Giám đốc Viện Phân tích An ninh toàn cầu ở Washington cho rằng ông Trump và ông Tập nên gặp mặt sớm nhất có thể “để thể hiện quan điểm cá nhân và hiểu biết lẫn nhau”.
Tuy nhiên, nếu ông Trump vắng mặt tại hội nghị G20 ở Hamburg, cơ hội gặp mặt tiếp theo của ông Trump và ông Tập sẽ là hội nghị thượng đỉnh Hợp tác kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC) diễn ra tại Việt Nam vào cuối năm nay.
Theo ông Yuan, “Mọi chuyện giờ chỉ còn phụ thuộc vào ông Trump vì ông Tập chắc chắn sẽ tới dự G20 và APEC. Khi ông Trump xuất hiện, Trung Quốc sẽ cố gắng sắp xếp các cuộc đối thoại song phương giữa hai nhà lãnh đạo”.
Giới quan sát nhận định với ông Trump, hội nghị G20 sắp tới dường như chỉ “dành riêng cho ông Tập”. Thậm chí, Trung Quốc còn sắp tổ chức một cuộc hội thảo mang tên “Một vành đai, một con đường” vào tháng Năm tới. Điều chắc chắn, ông Trung sẽ không tham dự cuộc họp ở Trung Quốc.
Ông Steve Tsang, Giám đốc Viện nghiên cứu Trung Quốc SOAS ở London chia sẻ: “Còn hơn 5 tháng nữa mới tới hội nghị ở Hamburg. Liệu ông Trump có thể từ bỏ những lo lắng về Trung Quốc như trong giai đoạn tranh cử Tổng thống Mỹ hay không? Điều này không ai biết”.
Trong khi đó, ông Yuan thừa nhận việc thiếu các kênh liên lạc với nhóm của ông Trump vẫn là thách thức lớn nhất đối với Trung Quốc trong việc hàn gắn quan hệ với Mỹ. Ngoài ra, Tổng thống Trump cũng tỏ ra không mấy mặn mà sử dụng các kênh đối ngoại, quân sự và kinh tế sẵn có để thảo luận với Trung Quốc.
Cũng theo ông Yuan, Bắc Kinh và Washington nên cố gắng tìm kiếm các mối quan hệ hợp tác mới. Cụ thể, ông Tập có thể mời ông Trump tham gia Ngân hàng Đầu tư Cơ sở hạ tầng châu Á (AIIB) cũng như sáng kiến “Một vành đai, một con đường”.
Đồng quan điểm với ý kiến trên, cựu Giám đốc CIA Woolsey tin rằng các dự án thương mại như tài chính và xây dựng cơ sở hạ tầng là cơ hội tốt để Mỹ và Trung Quốc bắt tay hợp tác giúp đôi bên cùng có lợi.
Chia sẻ với SCMP, theo ông Luft, khả năng ông Trump và ông Tập có thể gặp mặt riêng trước cả tháng Bảy.
“Một cuộc điện đàm là chưa đủ. Với ông Trump, cần có một cuộc thảo luận để hiểu rõ về con người Tổng thống Mỹ từ đó xây dựng quan hệ đối thoại. Khi đã gây dựng được bầu không khí bạn bè thân hữu, mọi thứ sẽ được giải quyết dễ dàng hơn. Nhưng với một bầu không khí căng thẳng, chỉ cần chuyện nhỏ cũng sẽ bị biến thành cuộc chiến lớn”, ông Luft nhấn mạnh.