Chính phủ Philippines ngày 29.3 tuyên bố Trung Quốc và Philippines sẽ tiến hành hội đàm trực tiếp về tranh chấp lãnh thổ trên Biển Đông vào tháng 5 tới.
Bãi cạn Scarborough nhìn từ trên máy bay, ảnh từ clip của Tuần duyên Philippines ngày 5.8.2016.
Trung Quốc trong tuần này đã đề xuất chủ trì cuộc họp vào tháng 5.2017, bàn về “cơ chế hội đàm song phương” nhằm giải quyết vấn đề tranh chấp lãnh thổ trên biển, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines, ông Charles Jose cho biết vào ngày 29.3.
“Đây là đề xuất mới, cơ chế hội đàm song phương cụ thể là về vấn đề Biển Đông”, ông Jose nói trong buổi họp báo.
Trung Quốc từng bác bỏ phán quyết của PCA và luôn nói muốn giải quyết tranh chấp ở Biển Đông thông qua đối thoại trực tiếp với các bên liên quan, bao gồm Philippines, theo AFP.
Ông Jose lưu ý Trung Quốc đề xuất nhưng không ra điều kiện và hai bên đang hoàn tất khâu chuẩn bị cho cuộc hội đàm sắp tới. “Điều quan trọng là chúng ta có các biện pháp hòa bình nhằm giải quyết tranh chấp”, ông Jose cho biết thêm.
Phát ngôn viên của Tổng thống Philippines, ông Ernesto Abella cũng lên tiếng hoan nghênh đề xuất này. “Thông qua cơ chế này, sự tin tưởng đôi bên và hợp tác hàng hải sẽ được tăng cường và tránh được sự hiểu lầm”, ông Abella nói.
Vào ngày 12.7.2016, Toà trọng tài thường trực (PCA, tại The Hague, Hà Lan) ra phán quyết về vụ Philippines kiện Trung Quốc liên quan vấn đề Biển Đông, theo đó Bắc Kinh không có “quyền lịch sử” ở Biển Đông, không có cơ sở pháp lý cho cái gọi là “đường lưỡi bò” hay “đường chín đoạn” chiếm trọn gần cả Biển Đông.
Tuy nhiên Tổng thống Rodrigo Duterte, nhậm chức hồi tháng 6.2016, không muốn nhắc đến phán quyết này và đẩy mạnh cải thiện mối quan hệ với Bắc Kinh do muốn thu hút đầu tư và thương mại từ Trung Quốc, theo AFP.
Tổng thống Duterte hôm 24.3 cho biết ông sẽ thăm Trung Quốc vào tháng 5 tới và dự hội nghị cấp cao về sáng kiến “Một vành đai, một con đường” do Bắc Kinh tổ chức.
Hôm 23.3, ông Duterte phát biểu rằng ông tin Trung Quốc sẽ không xây dựng trên bãi cạn tranh chấp Scarborough ở Biển Đông, vì Bắc Kinh đã cam kết và không muốn phá hoại tình hữu nghị giữa hai nước.