Việc Mỹ rút khỏi UNESCO có thể giúp TQ có được vai trò lớn hơn trong bối cảnh Bắc Kinh đang tìm cách gia tăng quyền lực mềm của mình trên phạm vi toàn cầu.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong chuyến thăm trụ sở UNESCO tại Paris vào năm 2014. Ảnh UNESCO
Trung Quốc hôm thứ 6 (13/6) cho biết nước này sẽ tiếp tục tham gia và hợp tác với các nước khác trong Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hoá (UNESCO) của Liên hiệp quốc sau khi Washington tuyên bố sẽ rút khỏi tổ chức này hôm trước đó.
“Trung Quốc đánh giá cao tầm quan trọng của UNSESCO và muốn đóng góp nhiều hơn cho sự hợp tác của tổ chức”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh phát biểu trong một cuộc họp báo thường kỳ tại Bắc Kinh.
Trung Quốc cũng đã rút ứng cử viên cho vị trí Tổng giám đốc của UNESCO để ủng hộ cho ứng viên Moushira Khattab của Ai Cập trong một động thái mà các nhà phân tích cho rằng có thể một phần nhằm để tăng cường quan hệ với thế giới Ả Rập, cũng như sự tham gia của Ai Cập trong kế hoạch cơ sở hạ tầng và chiến lược vành đai và con đường của Trung Quốc.
“Chúng tôi ủng hộ cuộc bầu chọn để tìm ra một Tổng giám đốc mới, người sẽ đáp ứng được các yêu cầu của tổ chức và sự mong đợi của các quốc gia thành viên”, bà Hoa Xuân Ánh cho biết.
Trung Quốc là thành viên đóng góp nhiều thứ 3 cho UNESCO, cung cấp 7,9 % kinh phí hoạt động cho tổ chức này, so với 22% của Mỹ và 9% từ Nhật Bản.
Mỹ đã cắt giảm ngân quỹ cho tổ chức UNESCO trong năm 2011 sau khi các thành viên của tổ chức này công nhận tư cách thành viên đầy đủ của Palestine. Hiện tại, Mỹ nợ UNESCO khoảng 550 triệu USD.
Washington viện dẫn “sự thiên vị chống lại Israel” và các khoản chi phí ngày càng tăng là lý do để rút khỏi UNESCO. Israel sau đó tuyên bố cũng sẽ rút khỏi tổ chức này.
Bà Irina Bokova,Tổng giám đốc của UNESCO cho biết bà rất lấy làm tiếc về các quyết định trên.
Bộ Ngoại giao Mỹ thông báo tư cách thành viên UNESCO của Mỹ sẽ kết thúc vào ngày 31/12 nhưng nước này vẫn muốn duy trì vai trò như một nước quan sát thường trực của tổ chức.
Theo ông Jin Canrong, chuyên gia về quan hệ quốc tế tại Đại học Renmin tại Bắc Kinh, cho rằng việc mất nhà tài trợ lớn nhất có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động và sự vận hành của UNESCO, và [do đó] Trung Quốc sẽ đóng vai trò lớn hơn.
“Điều không thể tránh khỏi là tầm quan trọng của TrungQuốc trong tổ chức này sẽ tăng lên, nhưng tôi không chắc liệu Trung Quốc có muốn nắm giữ vai trò này của Mỹ hay không”, ông nói.
Ông Zhang Guihong, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu các Tổ chức quốc tế và Liên hợp quốc tại Đại học Fudan cho biết: “Khi sức mạnh gia tăng, Trung Quốc đang cố gắng mở rộng ảnh hưởng của mình trong các tổ chức quốc tế, trong đó có UNESCO, cho dù Mỹ có tham gia hay không”.
“Việc Mỹ rút đồng nghĩa với việc UNESCO sẽ cần sự hỗ trợ nhiều hơn từ phía Trung Quốc và các thành viên khác.”
Các nhà phân tích khác cũng đồng tình rằng Trung Quốc sẽ đóng một vai trò lớn hơn trong UNESCO, tương tự như khi Tổng thống Mỹ Donald Trump rút khỏi thỏa thuận biến đổi khí hậu toàn cầu hồi đầu năm nay.
Hồi tháng 6, khi ông Trump xem xét rút khỏi hiệp định Paris, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng đã lên tiếng bảo vệ thỏa thuận này, đồng thời cho rằng thỏa thuận không được phép thất bại.
Ông Tập đã tới thăm trụ sở của UNESCO tại Paris vào năm 2014, đồng thời bày tỏ ca ngợi về tổ chức này. Vợ ông, bà Bành Lệ Viện là một đặc phái viên cho chiến dịch của UNESCO về giáo dục cho phụ nữ và trẻ em gái.