Tổng thống Donald Trump hôm nay 8/11 sẽ bắt đầu chuyến thăm kéo dài 3 ngày tới Trung Quốc và chương trình nghị sự cho cuộc gặp giữa nhà lãnh đạo Mỹ và Chủ tịch Tập Cận Bình đang trở thành đề tài được chú ý.
Tổng thống Donald Trump (trái) và Chủ tịch Tập Cận Bình (Ảnh: Reuters)
Phát biểu tại Nhà Trắng hôm 3/11 trước khi bắt đầu chuyến công du châu Á đầu tiên, Tổng thống Donald Trump cho biết ông sẽ trao đổi về các vấn đề Triều Tiên và thương mại trong cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Mặc dù vậy, cho đến nay vẫn chưa có thông báo chính thức về các chủ đề sẽ xuất hiện trong chương trình nghị sự của hai nhà lãnh đạo khi Tổng thống Trump chuẩn bị bắt đầu chuyến thăm 3 ngày tới Trung Quốc.
Trung Quốc mong đợi gì từ chuyến thăm của Tổng thống Mỹ?
Tuyên bố rõ ràng từ Mỹ về quan hệ song phương Mỹ – Trung
“Thương mại và Triều Tiên sẽ là hai chủ đề nằm trong chương trình nghị sự của Mỹ trong cuộc gặp này. Tuy nhiên, Trung Quốc theo đuổi một lập trường khác”, chuyên gia về Mỹ tại Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc Liu Weidong cho biết.
“Mỹ muốn hợp tác với Trung Quốc bằng cách đề cập tới tất cả các vấn đề thực tế trước, sau đó mới phát triển quan hệ chiến lược. Tuy nhiên, Trung Quốc lại muốn Mỹ định hình mối quan hệ trước khi đi vào chi tiết về việc làm thế nào để giải quyết các vấn đề riêng”, chuyên gia Liu cho biết thêm.
Theo ông Liu, Tổng thống Trump cho đến nay vẫn chưa rõ ràng về việc ông nhìn nhận Trung Quốc như thế nào trong chiến lược khu vực của Mỹ. Không giống người tiền nhiệm Barack Obama, người luôn nhấn mạnh sự cần thiết của việc xây dựng mối quan hệ đối tác chiến lược hòa bình với Trung Quốc, ông Trump vẫn chưa đặt bất kỳ mục tiêu nào cho mối quan hệ giữa hai quốc gia.
Nhà nghiên cứu Zhang Zhexin tại Viện nghiên cứu quốc tế Thượng Hải cho biết ông chờ đợi hai nhà lãnh đạo sẽ ra tuyên bố chung sau cuộc gặp sắp tới, trong đó khẳng định Trung Quốc và Mỹ sẽ thiết lập mối quan hệ đối tác kinh tế cân bằng, mở rộng phạm vi hợp tác và phối hợp với nhau để tránh xung đột.
Ngoài ra, theo ông Kerry Brown, chuyên gia về Trung Quốc tại Đại học King ở London, Anh, vấn đề Đài Loan có thể sẽ được đưa vào chương trình nghị sự của cuộc hội đàm giữa hai nhà lãnh đạo Trung – Mỹ.
Quan hệ thương mại đôi bên cùng có lợi
Trong bài phát biểu khai mạc tại Đại hội đảng Cộng sản Trung Quốc hồi tháng 10, Chủ tịch Tập Cận Bình từng tuyên bố rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục mở cửa các thị trường. Tuy nhiên, theo nhà nghiên cứu Zhang Zhexin sự mở cửa này phải mang lại lợi ích cho cả hai bên.
“Trung Quốc sẵn sàng mở thêm các thị trường với Mỹ, ví dụ trong lĩnh vực ngân hàng hay văn hóa… miễn sao hai bên cùng có lợi… Trung Quốc sẽ không nhượng bộ các yêu cầu của Mỹ một cách dễ dàng như trong 10 tháng đầu nhiệm kỳ của Tổng thống Trump, trong đó Bắc Kinh đã chấp thuận các đề xuất do Mỹ đưa ra về thương mại và Triều Tiên”, ông Zhang cho biết.
Theo ông Zhang, trong cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo, Trung Quốc sẽ không để cho Mỹ đổ lỗi về sự mất cân bằng thương mại. Thay vào đó, Bắc Kinh có thể sẽ yêu cầu Washington tự điều chỉnh các chính sách thương mại và cân nhắc các biện pháp cân bằng thâm hụt.
Mỹ muốn gì từ chuyến thăm của Tổng thống Trump tới Trung Quốc?
Cân bằng thương mại
Tổng thống Trump từng cam kết rằng trong cuộc hội đàm với Chủ tịch Tập, ông sẽ yêu cầu Trung Quốc tìm cách cân bằng khoản thâm hụt thương mại trị giá 347 tỷ USD của Mỹ trong quan hệ thương mại với Trung Quốc. Tháp tùng Tổng thống Trump trong chuyến đi tới Trung Quốc lần này có Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross – người dẫn đầu phái đoàn lãnh đạo của 29 công ty Mỹ.
“Ông Trump sẽ không trở về Mỹ nếu không đạt được bất kỳ hợp đồng thương mại hoặc các thỏa thuận thương mại mới với Trung Quốc”, ông Zhang dự đoán.
Cam kết về vấn đề Triều Tiên
Chuyên gia Zhang cho rằng Tổng thống Trump mong muốn Trung Quốc sẽ tích cực thúc đẩy việc phi hạt nhân hóa Triều Tiên và hy vọng Bắc Kinh sẽ tuân thủ nghiêm ngặt các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc nhằm vào Bình Nhưỡng. Tuy nhiên, chuyên gia Liu cho rằng Bắc Kinh có thể sẽ duy trì cách tiếp cận khác Mỹ.
“Trung Quốc vẫn muốn chủ động trong vấn đề Triều Tiên. Nếu Triều Tiên không có các động thái khiêu khích mới, thì cũng sẽ không có thêm bất kỳ hành động nào từ Trung Quốc”, ông Liu nhận định.
Mối quan hệ ổn định hơn
Tổng thống Trump đã cho thấy sự coi trọng của ông trong quan hệ cá nhân với Chủ tịch Tập Cận Bình từ sau cuộc gặp đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo. Mặc dù vậy, ông chủ Nhà Trắng vẫn chỉ trích Trung Quốc về 2 vấn đề là thương mại và Triều Tiên.
Tuy nhiên, Tổng thống Trump rốt cuộc vẫn mong muốn tìm kiếm sự ổn định lớn hơn trong quan hệ với Trung Quốc để cải thiện quan hệ kinh tế.
“Dựa trên những gì Mỹ cần từ Trung Quốc để đạt được các thành tựu kinh tế lớn hơn, ông Trump có lẽ sẽ tránh đề cập tới các vấn đề nhạy cảm”, chuyên gia Zhang cho biết.