Hãng tin Fairfax của Úc đưa tin vào sáng thứ Ba (10/4), cho biết Trung Quốc đang tiếp cận Vanuatu về vấn đề xây dựng căn cứ quân sự trên quốc đảo Thái Bình Dương này, một kế hoạch có khả năng làm bùng phát căng thẳng trong khu vực.
Báo cáo không dẫn nguồn cho hay chưa có đề xuất chính thức nào, nhưng một số cuộc đàm phán sơ bộ về việc xác lập vị trí đặt căn cứ quân sự hoàn chỉnh ở Vanuatu đã được tiến hành. Bản tin còn cho hay viễn cảnh có một tiền đồn quân sự Trung Quốc ở quá gần Úc đã được đem ra bàn luận ở cấp cao nhất ở Canberra và Washington.
Tuy nhiên, Ngoại trưởng Úc Julie Bishop cho biết các quan chức Vanuatu cam đoan với bà rằng không có một đề xuất chính thức nào từ Bắc Kinh, nhưng không xác nhận việc có các cuộc đối thoại không chính thức hay không.
Bà Bishop nói với đài radio Phát Thanh Úc: “Chính phủ Vanuatu khẳng định không có một đề xuất nào như vậy, nhưng việc Trung Quốc đang tiến hành đầu tư cơ sở hạ tầng ở khắp nơi trên thế giới là sự thật”
“Tôi tự tin rằng Úc vẫn là lựa chọn đối tác chiến lược của Vanuatu”, bà nói thêm.
Người phát ngôn của Thủ tướng Vanuatu Charlot Salwai đã không phản hồi những email yêu cầu bình luận, còn những cuộc điện thoại đến cơ quan Đại diện ngoại giao của Vanuatu ở Canberra cũng không được trả lời.
Đại sứ quán Trung Quốc ở Canberra cũng không bình luận gì về việc này. Tại Bắc Kinh, Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho biết báo cáo của Fairfax “hoàn toàn không phù hợp với sự thật”, trong khi một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc mô tả nó là “tin giả”.
Một tàu bệnh viện hải quân Trung Quốc đã trải qua một tuần thăm Vanuatu vào năm 2014 và sẽ trở lại vào tháng 9/2018. (Ảnh: Dan McGarry / Vanuatu Daily Post)
Fairfax cho hay những cuộc đàm phán sơ bộ bao gồm những thỏa thuận về quyền lui tới, mà trong đó tàu hải quân Trung Quốc sẽ được phép cập bến để được phục vụ, tiếp nhiên liệu và bổ sung nhu yếu phẩm, và cuối cùng trở thành một căn cứ quân sự hoàn chỉnh.
Một kế hoạch như thế sẽ đánh dấu khát vọng mở rộng quân sự của Trung Quốc ra nước ngoài, bên cạnh những hoạt động gây tranh cãi ở châu Á, đặc biệt là Biển Đông nơi Trung Quốc đang xây dựng phi pháp các đảo nhân tạo trên các rặng san hô, bao gồm cả cầu cảng và đường băng.
Những tháng gần đây, cộng đồng quốc tế đã chỉ trích Trung Quốc về việc mua ảnh hưởng ở Thái Bình Dương thông qua viện trợ quốc tế, làm bùng lên mối lo ngại rằng sự ảnh hưởng lâu dài của Úc trong khu vực đang bị bào mòn.
Trung Quốc mở căn cứ quân sự nước ngoài đầu tiên vào tháng 8/2017 ở Djibouti trên vùng Sừng Châu Phi. Đó là căn cứ hải quân đầu tiên của Trung Quốc, nhưng Bắc Kinh mô tả nó như một khu hậu cần.
Vị trí của Djibouti trên rìa Tây Bắc của Ấn Độ Dương đã làm nóng lên quan ngại của Ấn Độ rằng nó sẽ trở thành một trong những “chuỗi ngọc trai” tài sản quân sự bao quanh Ấn Độ, bao gồm Bangladesh, Myanmar và Sri Lanka.
Trung Quốc đã tăng cường sức mạnh hải quân của mình trong những năm gần đây để thách thức sự thống trị của Mỹ trên biển và tăng thanh thế của mình trên khắp thế giới.