Hôm 13/4, các nước Mỹ – Anh – Pháp đồng lòng bắn tên lửa tới các cơ sở vũ khí hóa học của chính quyền Syria nhằm trừng phạt Tổng thống Assad về các cuộc giết hại thường dân bằng khí độc.
Kể từ năm 2013, Ủy ban Điều tra Liên Hợp Quốc đã ghi nhận hơn 35 cuộc tấn công bằng vũ khí hoá học ở Syria, nơi được coi là kho vũ khí hóa học lớn nhất thế giới với các chất độc thần kinh như VX.
Một cuộc tấn công bằng khí độc lại diễn ra tại Syria vào hôm 7/4. Thế giới một lần nữa lại chứng kiến những hình ảnh đau lòng về những người đàn ông, phụ nữ và trẻ em Syria thoi thóp hít thở trong những ngôi nhà ở Douma, một thị trấn nổi dậy ở ngoại ô của thủ đô Damascus.
“Thực tế là cuộc tấn công này không có gì đáng ngạc nhiên. Chế độ Syria có lịch sử sử dụng vũ khí hóa học chống lại người dân của họ một cách tàn nhẫn và đáng ghê tởm”, Thủ tướng Anh Theresa May cho biết trong tuyên bố hôm 14/4.
Ông Kenneth Roth, giám đốc điều hành của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, khẳng định hôm 9/4 rằng cuộc tấn công dân thường bằng khí độc tại Syria hôm 7/4 là một tội ác chiến tranh mang dấu ấn của chính phủ Bashar al-Assad, theo Reuters.
Một hình ảnh từ video được phát hành bởi phòng dân sự Syria ở Douma cho thấy một tình nguyện viên giữ mặt nạ oxy cho một đứa trẻ sau cuộc tấn công vũ khí hóa học hôm 7/4/2018. (Ảnh: HO / AFP / S)
Chính quyền Assad đã phủ nhận trách nhiệm, trong khi Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov nói rằng các cáo buộc như vậy là không đúng sự thật.
47 tổ chức nhân quyền, trong đó có Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, đã đưa ra một bản tuyên bố chung vào ngày 13/4, kêu gọi Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres chỉ định khẩn cấp một nhóm các nhà điều tra nhằm xác định những người chịu trách nhiệm về việc sử dụng vũ khí hoá học ở Syria.
Tuy nhiên, Nga đã ngăn chặn nỗ lực điều tra về các cuộc tấn công này thông qua quyền phủ quyết của mình tại Liên Hợp Quốc.
Để đáp lại hành động tấn công thường dân bằng khí độc của chính quyền Assad, một cuộc không kích với hơn 100 tên lửa đã được triển khai nhắm vào các cơ sở vũ khí hóa học tại Syria.
Cuộc không kích nhắm vào các cơ sở vũ khí hóa học tại Syria vào rạng sáng 14/4 (theo giờ Syria) là một hoạt động chung của các lực lượng Mỹ, Anh và Pháp.
Tổng thống Trump cho biết trong một tuyên bố về lệnh không kích: “Vào cuối Thế chiến thứ I, hơn một triệu người đã bị giết hoặc bị thương vì vũ khí hóa học. Chúng ta không bao giờ muốn thấy sự trở lại đáng sợ đó. Vì vậy, hôm nay, các quốc gia Anh, Pháp và Hoa Kỳ đã triển khai sức mạnh chính nghĩa của mình để chống lại sự tàn bạo và dã man đó”.
Abdul-Hamid Alyousef, 29 tuổi, ôm hai người con sinh đôi của mình, hai bé bị giết trong một cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học ở Khan Sheikhoun ở tỉnh Idlib, Syria, ngày 4/4/2017. Alyousef cũng mất vợ, hai anh em, cháu trai và nhiều thành viên khác trong gia đình sau cuộc tấn công mà chính quyền Assad bị lên án. (Ảnh: AP)
Không có phương án nào ngoài việc không kích
Hội đồng Bảo an đã không thể thành lập nhóm điều tra việc sử dụng vũ khí hóa học ở Syria, vì Nga sử dụng quyền phủ quyết để bác bỏ cuộc điều tra đối với đồng minh của mình, chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad.
Bà May khẳng định: “Vì vậy, không có phương án thay thế cho việc sử dụng vũ lực để làm suy giảm và ngăn chặn việc sử dụng vũ khí hóa học của chế độ Syria. Đây không phải là can thiệp vào một cuộc nội chiến. Đây không phải là thay đổi chế độ. Đây là một cuộc tấn công có giới hạn và có mục tiêu, điều đó sẽ không làm leo thang căng thẳng trong khu vực và đó là điều cần thiết nhằm ngăn ngừa thương vong của người dân.”
Những nơi nào bị nhắm tới?
Liên quân 3 nước đã phóng 105 tên lửa nhằm vào các mục tiêu được chọn lựa kỹ lưỡng tại Syria nhằm phá hủy năng lực vũ khí hóa học của chính quyền Assad nhưng không gây ảnh hưởng tới thường dân.
Các mục tiêu này bao gồm: Một trung tâm nghiên cứu khoa học ở Damascus; Cơ sở lưu giữ vũ khí hóa học ở phía tây Homs; Và một cơ sở lưu trữ vũ khí hoá học gần Homs.