Tòa án Liên bang Hoa Kỳ buộc tội gián điệp kinh tế và đánh cắp công nghệ hàng hải cho chế độ Trung Quốc và các công ty Nhà nước có liên quan của hai công dân Trung Quốc.
Shan Shi, 53 tuổi, và Gang Liu, 32 tuổi, là thủ phạm chính của kế hoạch ăn cắp bí mật thương mại từ một công ty kỹ thuật đa quốc gia phát triển bọt syntactic (syntactic foam) – một dạng vật liệu có trọng lượng nhẹ, để giúp giữ các vật thể nổi trong các vùng nước sâu, được sử dụng cho mục đích quân sự và thương mại, bao gồm cả việc khai thác dầu mỏ ngoài khơi.
Bộ Tư pháp Hoa Kỳ công bố vào ngày 27/04 rằng Shi, Liu và bốn người khác đã bị truy tố vào tháng 06/2017 về tội âm mưu ăn cắp bí mật thương mại của Hoa Kỳ. Một bản cáo trạng mới bổ sung thêm tội âm mưu gián điệp kinh tế cho Shi và Liu, và cáo buộc rửa tiền cho Shi.
Các bị cáo âm mưu chuyển giao bí mật thương mại cho một công ty ở Trung Quốc Đại Lục, được gọi là Công ty Công Nghệ và Kỹ Thuật Vật Liệu CBM (CBMF) có trụ sở tại thành phố Thái Châu, tỉnh Chiết Giang, và cuối cùng đã xây dựng được một nhà máy sản xuất bọt syntactic với công nghệ đánh cắp từ một công ty đa quốc gia, được gọi là “Công ty A” trong bản cáo trạng.
Các thành viên của âm mưu này thành lập một chi nhánh CBMF ở Houston, Texas, được gọi là CBMI – trong đó Shi là chủ tịch – để giúp công ty mẹ ở Trung Quốc phát triển khả năng sản xuất bọt syntactic, theo bản cáo trạng. Cả hai công ty đã bị truy tố về ba cáo buộc trên.
Shi, một công dân Hoa Kỳ đã nhập tịch, phải đối mặt với án tù tối đa 45 năm tù, trong khi Liu, một thường trú nhân Hoa Kỳ, phải đối mặt với 25 năm tù. Những người khác phải đối mặt với 10 năm tù.
Ảnh chụp về một số loại bọt syntactic (syntactic foam) – vật liệu nổi dùng trong công nghiệp hàng hải. (Ảnh: Engineered Syntactic Systems)
Thực hiện âm mưu của chính quyền Trung Quốc
Đề án này bắt đầu với mong muốn của chính quyền Trung Quốc trong việc phát triển ngành hàng hải của mình. Trong kế hoạch 5 năm gần đây nhất từ 2016 đến 2020, chế độ Bắc Kinh tuyên bố ưu tiên hàng đầu của quốc gia là trở thành một cường quốc hàng hải. Các cơ quan nhà nước và các công ty nhà nước của Trung Quốc đã thúc đẩy sự phát triển của công nghệ hàng hải và sản xuất thiết bị.
CBMF là một trong số các công ty Trung Quốc thuộc “Đội kỹ thuật hàng hải quốc gia” được giao nhiệm vụ phát triển vật liệu nổi ở các vùng biển sâu – bọt syntactic được coi là một trong những vật liệu đó – và các thiết bị hàng hải khác “để tăng cường các lợi ích đối với quân đội Trung Quốc và các lợi ích dân sự khác của Trung Quốc”, theo bản cáo trạng.
Công ty Trung Quốc nhận được hơn một nửa số tiền nghiên cứu từ chính quyền Bắc Kinh, trong khi nhóm nghiên cứu và phát triển của nó gần như hoàn toàn bao gồm những sinh viên tốt nghiệp từ Đại học Kỹ thuật Cáp Nhĩ Tân, một trường học liên kết với quân đội Trung Quốc. Shi cũng tốt nghiệp Đại học đó. Cuối cùng, CBMF cũng đã ký hợp đồng cung cấp các vật liệu nổi cho Tập đoàn Công nghiệp Đóng tàu Trung Quốc thuộc sở hữu Nhà Nước.
Những tài liệu này cũng là một phần quan trọng trong chương trình 863 của chế độ Trung Quốc, hỗ trợ tài chính và hướng dẫn cho các công ty Trung Quốc, để họ có được công nghệ và thông tin kinh tế nhạy cảm của Hoa Kỳ. Một bài đăng trực tuyến năm 2014 chào đón sự ra mắt của một hệ thống lặn sâu được phát triển bởi một viện nghiên cứu biển thuộc ChemChina, một công ty hóa chất Nhà Nước của Trung Quốc, cũng tuyên bố tương tự.
Kế hoạch
Shi thấy rằng Houston có thể là một nguồn tiềm năng để mua công nghệ bọt syntactic. Từ tháng 06/2014 đến tháng 05/2017, công ty mẹ CBMF đã chi khoảng 3,1 triệu đô la cho CBMI để duy trì hoạt động và trả lương cho nhân viên.
“Dựa vào chủ trương của chính quyền Trung Quốc, và vì muốn bỏ qua các bước nghiên cứu và phát triển kỹ thuật tốn kém và tốn thời gian để tự phát triển bọt syntactic, các cá nhân có tên trong Bản cáo trạng này đã lấy cắp bí mật thương mại của Công ty A liên quan đến bọt syntactic, mà không có sự cho phép của Công ty A”, theo nội dung của bản cáo trạng.
Họ đã làm như thế nào? Shi và các đồng sự của ông đã săn đón các nhân viên cũ và hiện tại còn làm việc tại Công ty A, bao gồm Liu, một kỹ sư phát triển vật liệu và có quyền truy cập vào các dữ liệu bí mật và thương mại độc quyền của Công ty A.
CBMI cũng tìm cách để có được bí mật thương mại thông qua việc phát triển các mối quan hệ kinh doanh với Công ty A và với các công ty Hoa Kỳ khác.
Cuối cùng, hành vi trộm cắp bí mật thương mại đã giúp CBMF thành lập một nhà máy vào năm 2016 để sản xuất bọt syntactic với công nghệ độc quyền của Công ty A. Những bí mật thương mại này cũng có lợi cho trường đại học Cáp Nhĩ Tân; Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy Trung Quốc; Tổng công ty Dầu khí quốc gia Trung Quốc; và chính quyền của Lâm Hải, một thành phố cấp quận ở Thái Châu, theo bản cáo trạng.