Máy bay Shaanxi Y-8 Bắc Kinh triển khai ra Trường Sa là mẫu vận tải quân sự và dân sự phổ biến nhất ở Trung Quốc với một số biến thể được sử dụng để tuần tra hàng hải và làm nhiệm vụ trinh sát.
Hình ảnh vệ tinh cho thấy một chiếc Shaanxi Y-8 đang đậu trên đường băng Trung Quốc xây dựng trái phép trên Đá Xu Bi, Trường Sa. (Ảnh: AMTI).
Ngày 10/5 Tổ chức Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á (AMTI), Trung tâm chiến lược và nghiên cứu quốc tế (CSIS) cung cấp hình ảnh vệ tinh cho thấy Trung Quốc triển khai máy bay quân sự, được xác định là Shaanxi Y-8 tại đường băng xây dựng trái phép trên Đá Xu-bi thuộc quần đảo Trường Sa, Việt Nam.
Shaanxi Y-8 là dòng máy bay vận tải quân sự tầm trung được Tập đoàn hàng không Thiểm Tây (SAC) sản xuất dựa trên nguyên mẫu máy bay vận tải Antonov An-12 của Liên Xô.
Khác với nguyên mẫu An-12 đã không còn được chế tạo ở Ukraine, Y-8 của Trung Quốc vẫn tiếp tục được nâng cấp và sản xuất. Ước tính có khoảng 169 máy bay Y-8 đã được sản xuất vào năm 2010.
Y-8 có chiều dài 34,02m, sải cánh 38m, chiều cao tính tới đỉnh đuôi đứng là 11,16 m với trọng lượng cất cánh tối đa 61 tấn và tải trọng hữu ích là 20 tấn. Dòng máy bay này được trang bị 4 động cơ tuốc bin cánh quạt WJ-6 công suất 4.250 mã lực/chiếc cho tốc độ tối đa 660 km/h, tầm bay cực đại 5.600 km, trần bay 10,4 km, tốc độ leo cao 10 m/s.
Y-8 được sử dụng hầu hết cho mục đích vận tải binh sỹ, hàng hóa, nhưng SAC còn phát triển thêm nhiều biến thể khác với các nhiệm vụ khác bao gồm máy bay cảnh báo sớm, máy bay do thám, máy bay chống ngầm, máy bay tác chiến điện tử, máy bay chỉ huy.
Hồi tháng 4/2016, Trung Quốc triển khai một chiếc Y-8 tới đường băng mà nước này xây dựng trái phép trên đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Mặc dù Trung Quốc khẳng định đây là mẫu vận tải cơ quân sự thông thường nhưng nhiều chuyên gia khẳng định chiếc Y-8 này là 1 trong 4 biến thể của Y-8 là Y-8X.
Những chiếc Y-8X có thể thực hiện nhiệm vụ tuần tra, giám sát, chống tàu ngầm, tìm kiếm và cứu nạn hàng hải (SAR). Hải quân Trung Quốc được cho là từng triển khai loại máy bay này để thu thập hình ảnh các đảo ở Biển Đông.
Y-8X được trang bị các thiết bị chống tàu ngầm hồng ngoại bao gồm phao âm thanh, máy dò quét sonar, thiết bị tác chiến điện tử hiện đại, hệ thống định vị dẫn đường toàn cầu cùng các hệ thống trinh sát quang học và hồng ngoại tiên tiến.
Y-8X có thể triển khai hoạt động cả ngày lẫn đêm liên tục trong 10,5 giờ ở mọi điều kiện thời tiết. Nó có thể bay với tốc độ tối đa là 662km/h, tầm họat động 5,620 km, trần hoạt động 10,400 m, trọng lượng cất cánh tối đa là 61 tấn.