Lượng khoáng sản mới tìm thấy gần đây có thể sẽ làm thay đổi cán cân quyền lực giữa Trung Quốc và Ấn Độ ở Himalaya.
Kho báu gần 60 tỉ USD
Trung Quốc đã bắt đầu tiến hành hoạt động khai khoáng quy mô lớn trên phần lãnh thổ của mình tại khu vực tranh chấp với Ấn Độ ở Himalaya. Tại nơi này, một “kho báu” khổng lồ gồm vàng, bạc và các loại khoáng chất quý hiếm khác – mà các nhà địa chất Trung Quốc định giá gần 60 tỉ USD – được phát hiện.
Zheng Youye, giáo sư của Đại học Địa chất Trung Quốc, xác nhận với tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) rằng: Theo một loạt phát hiện trong những năm gần đây, giá trị tiềm năng của quặng tại huyện Lhunze (một cứ điểm quân sự Trung Quốc lấy được từ Ấn Độ cách đây gần 60 năm) và khu vực lân cận ở vào khoảng 58 tỉ USD.
“Đây mới chỉ là tính toán sơ bộ”, ông Zheng nói.
Mặc dù hoạt động khai khoáng đã diễn ra trên dãy núi cao nhất thế giới suốt hàng nghìn năm nhưng những khó khăn trong việc tiếp cận các khu vực hẻo lánh và lo ngại về môi trường đã hạn chế quy mô của nó.
Sở dĩ các mỏ khai khoáng mới có phạm vi ở mức chưa từng thấy là nhờ nhiều năm chính phủ Trung Quốc mạnh tay đầu tư vào đường sá và cơ sở hạ tầng trong khu vực. Chỉ trong vòng vài năm, phát hiện này đã biến một nơi vắng vẻ, hẻo lánh với 30.000 cư dân thành một trung tâm khai khoáng phát triển.
Người ta đổ xô tới khu vực này, nhiều tới mức chính quyền địa phương không thể tính toán được chính xác số dân hiện có ở đây. Những đường hầm khổng lồ, sâu hút được đào xuyên vào những dãy núi dọc theo đường phân giới quân sự, cho phép khai thác hàng nghìn tấn quặng mỗi ngày.
Đường điện và mạng viễn thông đã được thiết lập, trong khi công tác xây dựng sân bay có khả năng phục vụ máy bay chở khách đang được tiến hành.
Theo số liệu chính phủ, tính đến cuối năm ngoái, quy mô khai khoáng ở Lhunze đã vượt qua tất cả những khu vực khác ở Tây Tạng. Tăng trưởng GDP đạt 20%, đầu tư hạ tầng gấp đôi so với 2016 còn thu nhập bình quân của dân địa phương thì gấp ba so với thời khai khoáng chưa nở rộ.
Biển Đông thứ hai
Hồi tháng 10/2017, ngay sau khi chấm dứt thời gian đối đầu căng thẳng trên cao nguyên Doklam, vụ đối đầu tồi tệ nhất giữa Trung Quốc và Ấn Độ trong nhiều năm qua – Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã nhấn mạnh chủ quyền của Bắc Kinh trong lá thư gửi một gia đình ở Lhunze.
Trong đó, ông Tập hối thúc người dân Lhunze “định cư” để phát triển khu vực, phục vụ lợi ích quốc gia.
Nguồn tin thân cận với kế hoạch khai khoáng cho hay, tốc độ phát triển chóng mặt ở Lhunze là một phần trong quyết tâm của Trung Quốc nhằm lấy lại toàn quyền kiểm soát Nam Tây Tạng, hay còn được biết tới với tên gọi Arunachal Pradesh – hiện là một bang của Ấn Độ có diện tích tương đương Áo, có rừng nguyên sinh, đất đai màu mỡ và giàu khoáng sản.
Theo ông Zheng, lượng quặng mới tìm thấy gần đây có thể sẽ làm thay đổi cán cân quyền lực giữa Trung Quốc và Ấn Độ ở Himalaya.
Trung Quốc đã chinh phục được Nam Tây Tạng sau khi phát động một cuộc chiến tranh nhằm vào Ấn Độ hồi đầu những năm 1960, “nhưng quân đội chúng tôi đã phải nhanh chóng rút lui bởi chúng tôi không có người ở đó để giữ đất”, nhà khoa học Trung Quốc nói.
Ông Zheng nhận định: Các hoạt động khai khoáng mới sẽ dẫn tới sự gia tăng nhanh chóng và rõ rệt về dân số Trung Quốc ở Himalaya và tạo cơ sở ổn định, lâu dài cho bất kỳ chiến dịch ngoại giao hoặc quân sự nào.
“Việc này tương tự với những gì xảy ra ở biển Đông”, ông Zheng nói, đề cập tới khu vực biển – nơi Trung Quốc xây dựng các đảo nhân tạo trái phép và tăng cường hoạt động hàng hải trái phép.
Hao Xiaoguang, nhà nghiên cứu của Học viện Khoa học Vũ Hán, Hồ Bắc, đồng thời là một chuyên gia cấp cao của chính phủ Trung Quốc về tranh chấp Trung Quốc – Ấn Độ, cũng đồng tình với quan điểm này. Hao cho rằng, nhiều khả năng Bắc Kinh chọn phương án tiếp cận với Himalaya tương tự như ở biển Đông.
Trong bối cảnh sức mạnh kinh tế, quân sự, địa chính trị của Trung Quốc đang gia tăng, thì việc “Nam Tây Tạng quay trở về dưới quyền kiểm soát của Trung Quốc chỉ còn là vấn đề thời gian”, Hao nói.
Hiện nay Ấn Độ đang kiểm soát phần lớn Nam Tây Tạng, khu vực được biết tới với nền văn hóa đầy bản sắc và phong cảnh trù phú.
D. Rameshwar Rao, một nhà khoa học thuộc Viện Địa chất Himalaya Wadia của Ấn Độ cho hay, cơ quan này không biết Trung Quốc đang tiến hành các hoạt động khai khóng phạm vi rộng ở biên giới Arunachal.