“Bão tố” đã nổi lên sau khi chính quyền Mỹ áp thuế nhập khẩu nhôm và thép khiến giới nghị sĩ trong nước phản đối trong khi các đồng minh rục rịch đáp trả.
Ngoài căng thẳng thương mại với Trung Quốc, Mỹ lại vừa chọc giận một loạt đồng minh và đối tác liên quan đến thuế nhập khẩu, dẫn đến lo ngại về bùng phát một cuộc chiến tranh thương mại toàn cầu. Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross hồi cuối tuần thông báo chính thức áp đặt mức thuế 25% đối với thép và 10% đối với nhôm nhập khẩu từ EU, Canada và Mexico, theo Reuters. Chính quyền Tổng thống Donald Trump công bố kế hoạch từ tháng 3 và tuyên bố đây là vấn đề an ninh quốc gia nhằm bảo vệ các nhà sản xuất trong nước trước mối đe dọa từ việc sản xuất thừa mứa của nhiều đối tác. Theo Bộ trưởng Ross, quá trình đàm phán với EU, Canada và Mexico không đạt tiến triển như mong đợi. Tuy nhiên, ông vẫn chừa đường thương lượng khi nói Tổng thống Trump có thể dỡ bỏ thuế suất bất kỳ lúc nào.
Hành động của Mỹ nhanh chóng gặp phải phản ứng phẫn nộ từ nhiều phía, hầu hết là đồng minh lâu năm trên nhiều phương diện. CNN dẫn lời Thủ tướng Canada Justin Trudeau chỉ trích mức thuế “không thể chấp nhận được” này là “điều sỉ nhục” cho mối quan hệ đối tác an ninh song phương. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron gọi đây là quyết định “trái phép” và cảnh báo “chủ nghĩa dân tộc về kinh tế sẽ dẫn đến chiến tranh thương mại”. “Thật không may là chúng ta có lẽ sẽ trở thành G6+1 với Mỹ đứng một mình chống lại mọi người và thi hành chính sách gây nguy cơ phá hoại kinh tế”, Bộ trưởng Tài chính Pháp Bruno Le Maire mỉa mai.
Bên cạnh những lời chỉ trích, các bên khác đều chuẩn bị tung đòn giáng trả. Reuters dẫn lời Ngoại trưởng Canada Chrystia Freeland thông báo nước này sẽ có biện pháp thương mại mạnh mẽ nhất từ sau Thế chiến 2, đánh thuế 10% và 25% đối với 12,8 tỉ USD hàng nhập khẩu từ Mỹ từ ngày 1.7. Đồng thời, Ottawa cũng khiếu nại lên Tổ chức Thương mại thế giới (WTO). Tương tự, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker cho hay sẽ đánh thuế 25% đối với khoảng 200 sản phẩm Mỹ với tổng giá trị 7,5 tỉ USD bao gồm nước cam, vải jean, xe máy, bơ đậu phộng, thuyền máy và thuốc lá. Bộ Kinh tế Mexico thông báo sẽ áp dụng “biện pháp tương xứng” đối với nhiều sản phẩm công và nông nghiệp của láng giềng.
Không những bị nước ngoài phản ứng mạnh, thuế suất mới cũng khiến cho giới nghị sĩ trong nước phản đối. Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan thuộc đảng Cộng hòa tuyên bố: “Tôi không đồng ý với hành động này. Nó nhắm vào những đồng minh của Mỹ, trong khi đáng ra chúng ta nên hợp tác với họ để giải quyết hoạt động thương mại không công bằng của những nước như Trung Quốc”. Chủ tịch Ủy ban Tài chính và Thuế vụ Hạ viện Kevin Brady cũng nhận định: “Châu Âu, Mexico và Canada không phải là vấn đề, vấn đề chính là Trung Quốc”.
Bên cạnh đó, Bộ trưởng Ross gạt đi những lo ngại về tác động xấu từ mức thuế khi cho rằng “chưa đến 1% quy mô nền kinh tế Mỹ bị tác động”. Tuy nhiên, giới phân tích nhận định Mỹ sẽ bị “gậy ông đập lưng ông” do giá cả tăng cao và ảnh hưởng đến khoảng 2,6 triệu việc làm. Điều này có thể lật nhào thành quả giảm tỷ lệ thất nghiệp trong tháng 5.2018 xuống còn 3,8%, mức thấp nhất trong vòng 18 năm qua ở Mỹ.
Mỹ muốn loại xe Đức khỏi thị trường nội
Tạp chí Wirtschaftswoche của Đức loan tin Tổng thống Donald Trump đã nói với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron trong cuộc gặp hồi tháng 4 rằng ông muốn “đuổi” xe hơi Đức ra khỏi thị trường Mỹ. Trước đó, chính quyền Mỹ mở cuộc điều tra việc nhập khẩu xe hơi và có thể áp thuế 25% đối với ngành này nếu tìm thấy bằng chứng “an ninh quốc gia bị tổn hại”. Theo Reuters, mức thuế này nếu được áp dụng sẽ ảnh hưởng vô cùng nặng nề đến ngành xuất khẩu xe hơi của Đức, quốc gia chiếm 90% thị trường xe sang tại Mỹ và là nhà xuất khẩu xe hơi lớn nhất của EU.