“Tôi tái khẳng định mối lo ngại của chúng tôi đối với nỗ lực của Trung Quốc trong việc xây dựng căn cứ quân sự ở Biển Đông, gây nguy hiểm cho giao thương tự do, đe dọa chủ quyền của các quốc gia khác và phá hoại sự ổn định của khu vực”, Ngoại trưởng Mỹ tuyên bố tại Bắc Kinh.
Cuộc họp báo của 2 ngoại trưởng Mỹ – Trung – Ảnh: Twitter
Sau khi tháp tùng tổng thống Mỹ Donald Trump dự hội nghị thượng đỉnh Mỹ – Triều tại Singapore, tân ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo có chuyến công cán tại Đông Bắc Á. Sau khi dừng chân và có cuộc gặp gỡ chớp nhoáng với các quan chức Hàn Quốc và Nhật Bản tại Seoul, ông Pompeo đã lên đường tới Bắc Kinh.
Bài phát biểu của ông Pompeo tại Bắc Kinh hôm 14.6 có nhắc đến lời cảm ơn đối với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong việc thúc đẩy việc xây dựng hòa bình ở bán đảo Triều Tiên. Thế nhưng, sau lời khen về tinh thần “bồ câu” của Trung Quốc ở Đông Băc Á thì ông Pompeo lại chê ngay những hành động “diều hâu” của Trung Quốc ở Biển Đông.
Ông Pompeo cho biết đã đề cập thẳng chuyện này với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và sau đó ông Vương khẳng định Trung Quốc sẵn sàng giải quyết những tranh chấp này một cách hòa bình mà không cần đến các biện pháp mang tính chất đe dọa, o ép.
Bên cạnh các mâu thuẫn trong thương mại thì tình hình Biển Đông là điểm khúc mắc trong ngoại giao Mỹ – Trung thời gian qua.
Cách đây 2 tuần, tại Đối thoại Shangri-La lần thứ 17 tại Singapore, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis đã có bài phát biểu chỉ trích chính phủ Trung Quốc quân sự hóa các đảo nhân tạo xây trái phép trên Biển Đông nhằm “đe dọa, o ép” các nước trong khu vực, đồng thời cảnh báo việc quân sự hóa Biển Đông của Trung Quốc phải đối mặt với những hậu quả lớn hơn nhiều.
Trong cuộc tập trận hải quân RIMPAC sắp tới, Trung Quốc không được chào đón. Hạ tuần tháng trước, Lầu 5 góc đã loại Trung Quốc khỏi cuộc tập trận quy mô RIMPAC như lời khẳng định hành động hung hăng của Trung Quốc tại Biển Đông không xứng đáng được ngồi cùng mâm với Mỹ trong việc gánh vác an ninh tại Thái Bình Dương.
Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Mỹ, trung tá Christopher Logan khi tuyên bố quyết định loại Trung Quốc ra khỏi cuộc tập trận đã giải thích: “Hành vi của Trung Quốc không phù hợp với nguyên tắc và mục đích của cuộc tập trận RIMPAC”.
Đồng thời, ông Logan khẳng định: “Chúng tôi có bằng chứng rõ ràng về việc Trung Quốc đã triển khai các tên lửa chống hạm, hệ thống tên lửa phòng không và các thiết bị làm nhiễu điện tử đến các đảo ở Trường Sa (thuộc chủ quyền Việt Nam bị Trung Quốc chiếm đóng trái phép)”.