Mạng lưới điện ổn định là yếu tố sống còn cho các kho vũ khí và căn cứ quân sự của Trung Quốc trên các đảo ở Biển Đông. Vì vậy, trong những năm qua, cùng với quá trình mở rộng xây dựng đảo và quân sự hóa ở Biển Đông, Trung Quốc cũng đẩy mạnh phát triển mạng lưới điện, trong đó có điện gió.
Chính phủ Trung Quốc ráo riết triển khai xây dựng các công trình năng lượng gió trên biển
Trong những năm qua, Trung Quốc đã triển khai nhiều chính sách để thúc đẩy nghiên cứu, chế tạo và triển khai xây dựng các công trình năng lượng gió (điện gió) trên biển. Trong quy hoạch 5 năm lần thứ 12 và lần thứ 13, Trung Quốc đặt mục tiêu ưu tiên phát triển năng lượng tái sinh như gió, điện mặt trời, trong đó tập trung xây dựng các dự án điện gió, điện mặt trời ở khu vực duyên hải và khu vực phía Bắc Trung Quốc. Cục năng lượng quốc gia và Cục Hải dương quốc gia Trung Quốc cũng đã phối hợp công bố “Nguyên tắc thực thi tạm thời quản lý xây dựng khai thác điện gió trên biển”, trong đó quy định khoảng cách từ bờ biển đến các tua bin điện gió ít nhất là khoảng 10 km, tại các vùng biển có độ sâu tối thiểu trên 10 m. Sau đó, Cục năng lượng quốc gia Trung Quốc đã công bố “Phương án xây dựng phát triển điện gió trên toàn quốc giai đoạn 2014 – 2016, trong đó đề cập đến 44 dự án, tổng công suất tua bin đạt 10 GW (10.000 MW).
Từ năm 2007, Trung Quốc đã hoàn thành quy hoạch điện gió tại nhiều địa phương như Triết Giang, Thượng Hải, Giang Tô, Quảng Đông, Hồ Bắc, Bột Hải… Theo các cơ quan năng lượng Trung Quốc, tổng công suất tua bin điện gió mà Trung Quốc lắp đặt trên biển đã đạt trên 1.000 MW. Tháng 12/2016 Trung Quốc hạ thủy con tàu chuyên lắp đặt tua bin điện gió trên biển đầu tiên do Trung Quốc nghiên cứu, chế tạo. Tàu dài 85,8m, rộng 40 m, tải trọng 2.500 tấn, có thể hoạt động ngoài khơi 30 ngày liên tục. Theo Báo cáo “Xu hướng toàn cầu về năng lượng tái tạo năm 2018” của Hội đồng Năng lượng gió Toàn cầu (GWEC) cho biết năm 2017, Trung Quốc đã đầu tư 126,6 tỷ USD vào phát triển năng lượng tái tạo, tăng 31% so với năm 2016.
Mục đích của Trung Quốc đằng sau các dự án điện gió
Giới quan sát và truyền thông các nước đề cập nhiều đến các kế hoạch phát triển điện gió trên biển của Trung Quốc, trong đó đưa ra một số nhận định đáng chú ý về mục đích của Trung Quốc đằng sau các dự án điện gió này:
Thứ nhất, việc Trung Quốc đẩy mạnh các dự án điện gió trên biển là nhằm khẳng định sự vượt trội về công nghệ, trình độ kỹ thuật của Trung Quốc so với các nước trên thế giới và khu vực; giúp Trung Quốc đảm bảo nguồn cung năng lượng cho các vùng duyên hải và các đảo và giàn khoan dầu khí xa bờ. Hiện nay, nguồn điện cung cấp cho các đảo chủ yếu vẫn dựa vào máy phát điện chạy dầu diesel, công suất nhỏ lại gây ô nhiễm môi trường, giá thành cao và tính khả thi thấp, ít nhiều ảnh hưởng đến đời sống của người dân.
Thứ hai, cũng là đáng chú ý hơn cả, giới quan sát cho rằng việc phát triển điện gió hiện nay sẽ tạo tiền đề quan trọng cho quá trình xây dựng quy mô lớn điện gió tại các đảo, đá ở Biển Đông đang bị Trung Quốc chiếm đóng, góp phần cung cấp điện cho các công trình quân sự như hệ thống radar, sân bay, cầu cảng, bến bãi, hệ thống tên lửa, hệ thống gây nhiễu radar… Theo tờ Asatimes đánh giá, mạng lưới điện ổn định là yếu tố sống còn cho các kho vũ khí và căn cứ quân sự của Trung Quốc trên các đảo ở Biển Đông. Theo tính toán, chỉ tính riêng một hệ thống radar quân sự ở Biển Đông của Trung Quốc đã cần tới 200 KW để duy trì hoạt động. Trên thực tế, từ năm 2016, Trung Quốc đã lắp đặt hệ 01 thống điện gió trên bãi đá Gạc Ma của Việt Nam do Trung Quốc chiếm đóng phí pháp, nhằm cung cấp năng lượng cho lực lượng đồn trú và hoạt động xây dựng của Trung Quốc tại bãi đá này.
Thứ ba, việc thúc đẩy nghiên cứu, xây dựng các dự án điện gió được báo chí truyền thông Trung Quốc triệt để sử dụng để tuyên truyền có dụng ý, nhằm trấn an và hướng lái dư luận các nước về vấn đề ô nhiễm môi trường do Trung Quốc gây ra, thể hiện vai trò của Trung Quốc trong bảo vệ môi trường sinh thái, tài nguyên thiên nhiên và đi đầu trong áp dụng khoa học công nghệ cho phục vụ các mục đích dân sự của người dân Trung Quốc cũng như mang lại lợi ích chung người dân các nước. Cùng với các yếu tố khác, hệ thống điện gió sẽ góp phần giúp Trung Quốc giành ưu thế vượt trội hẳn so với các nước ở Biển Đông.
Tuy nhiên, Trung Quốc cũng không dễ để có thể xây dựng điện gió ở Biển Đông
Các phân tích chỉ ra rằng việc triển khai các công trình điện gió ở Biển Đông của Trung Quốc đối mặt với rất nhiều khó khăn: (1) Môi trường thi công, xây dựng các trạm điện gió trên biển hết sức phức tạp, cùng với đó là đặc điểm địa chất, kỹ thuật xây lắp và giá thành đầu tư lớn, tính ổn định không cao và phụ thuộc nhiều vào yếu tố thời tiết khi ở Biển Đông thường xuyên phải hứng chịu các cơn bão nhiệt đới cường độ mạnh. Ngoài ra, Trung Quốc cũng phải đảm bảo an toàn cho các tuyến cáp ngầm và hoạt động giao thông hàng hải khi tiế hành thi công các công trình điện gió. (2) Mặc dù đã có nhiều thành tựu về khoa học công nghệ, song Trung Quốc vẫn chưa đủ khả năng thiết kế, sản xuất tua bin công xuất lớn từ 1 MW trở lên, chưa có kinh nghiệm vận hành trạm điện gió cỡ lớn ngoài khơi. Hiện nay chỉ có một số ít công ty Trung Quốc như công ty “Yinhe Avantis Quảng Tây” (GYAW) và “Gold wind” mới đủ khả năng chế tạo các tua bin điện gió đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Kết luận: Cùng với quá trình cải tạo, xây dựng đảo nhân tạo quy mô lớn và quân sự hóa của Trung Quốc ở Biển Đông, việc Trung Quốc đẩy mạnh nghiên cứu, xây dựng các hệ thống điện gió trên biển và có thể đưa các công trình này ra các thực thể do Trung Quốc đang chiếm đóng trái phép ở Biển Đông, hoàn toàn có thể cũng nằm trong những toan tính chiến lược nhằm kiểm soát toàn bộ Biển Đông của Trung Quốc. Bất luận dù là động thái nào nếu được Trung Quốc sử dụng cho các mục đích phi nghĩa, đi ngược lại hòa bình, ổn định của khu vực thì đều cần được cộng đồng quốc tế theo dõi và lên án.