Bản tin Biển Đông ngày 25/10/2018.
Trung Quốc phản đối Anh thực hiện tự do hàng hải ở Biển Đông
Tại cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 24/10, liên quan đến phát biểu của Đô đốc Anh Philip Jones về việc Anh sẽ thực hiện quyền tự do hàng hải ở Biển Đông, Người phát ngôn Hoa Xuân Oánh bày tỏ quan ngại sâu sắc và kiên quyết phản đối tuyên bố của phía Anh. Bà Hoa một lần nữa khẳng định tình hình Biển Đông đang được cải thiện và ổn định, cả ASEAN và Trung Quốc đều có ý chí mạnh mẽ về duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông và đang tiến hành các hành động cụ thể để đạt được điều đó. Bà Hoa, tuy không chỉ đích danh, nhưng buộc tội “một số nước” đang cố gắng khuấy lên rắc rối, tạo sóng to, gió lớn ở Biển Đông. Đồng thời, bà Hoa chất vấn ngược lại Anh không phải đại diện cho toàn bộ cộng đồng quốc tế. Trung Quốc ký kết và tuân thủ Công ước Luật Biển 1982 ngay từ những ngày đầu trong khi một trong những đồng minh của Anh còn chưa phê chuẩn, chưa là thành viên chính thức của Công ước. Bà Hoa cho rằng Anh cần sáng suốt nhìn vào những gì đồng minh đó đã làm, thay vì lựa chọn đứng với phe phái đồng minh. Đồng thời, bà Hoa Xuân Oánh khẳng định cái gọi là tự do hàng hải là không tồn tại, bất cứ bước đi nào nhằm ép buộc hay đe dọa người khác chấp nhận lời diễn giải đơn nhất về luật pháp quốc tế dưới danh nghĩa tự do hàng hải là hành động vi phạm luật pháp quốc tế.
Tại buổi họp báo, bà Hoa cũng nhắc lại vụ tàu HMS Albion của Anh đi vào vùng nước quần đảo Hoàng Sa, làm tổn hại quan hệ Trung – Anh, đề nghị Anh tôn trọng sự quan ngại của Trung Quốc và ngừng các hành động gây hấn.
Tập trận hải quân Trung Quốc – ASEAN tập trung vào quy tắc nhằm chấm dứt xung đột
Ngày 24/10, Asia Times đưa tin, phát biểu tại cuộc họp giữa lãnh đạo các nhóm quan sát quân sự của 10 nước ASEAN tại Trạm Giang trước cuộc tập trận chung ASEAN – Trung Quốc sẽ diễn ra vào ngày 29/10 tới, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa đã ca ngợi cuộc tập trận hải quân đầu tiên kéo dài 1 tuần này là dấu mốc thể hiện quyết tâm chung của ASEAN và Trung Quốc nhằm bảo vệ hòa bình khu vực. Theo Nhân dân Nhật báo, đây là lần đầu tiên ASEAN triển khai tập trận chung với một nước ngoài khối; các nước tham gia sẽ chia sẻ kinh nghiệm về các kỹ thuật cứu nạn, quân y, xây dựng kế hoạch và chiến lược cho các tình huống giả định. Một trong những nội dung trọng tâm của cuộc tập trận sắp tới là an toàn hàng hải cũng như các hoạt động tìm kiếm cứu nạn theo Bộ quy tắc phòng tránh va chạm bất ngờ trên biển (CUES). Bộ quy tắc này được ký năm 2014 nhằm giảm thiểu khả năng xảy ra các vụ việc trên biển giữa các nước ký kết, ngăn ngừa căng thẳng leo thang.
Bắc Kinh sỉ nhục Mike Pompeo, giờ lại muốn thể hiện sự thân thiện
Ngày 25/10, South China Morning Post đăng bài viết bình luận về chuyến thăm Bắc Kinh vừa qua của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo. Theo đó, Trung Quốc đã sỉ nhục ông Pompeo khi ông đến Bắc Kinh giữa lúc căng thẳng đang dâng cao về thương mại và vấn đề Biển Đông. Tuy nhiên, một số người ở Bắc Kinh không đồng ý với cách hành xử như vậy và hy vọng có thể sử dụng một diễn đàn an ninh nào đó để thể hiện một “Trung Quốc thân thiện hơn”. Theo một quan chức lân cận cho biết, Ngoại trưởng Mỹ hy vọng có cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhưng bị từ chối. Tại cuộc gặp sau đó với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị, ông Vương Nghị dành gần như toàn bộ thời gian để phê phán chính quyền Trump vì không ngừng làm leo thang căng thẳng thương mại, thậm chí còn không mời cơm Ngoại trưởng Pompeo – một điều trái với các quy tắc lễ tân. Theo quan chức này, một số nhân vật trong Bộ Quốc phòng Trung Quốc không hài lòng với cách Ngoại trưởng Vương Nghị đối xử với Ngoại trưởng Pompeo, bày tỏ hy vọng Diễn đàn Hương Sơn sẽ là cơ hội để thể hiện cho các đối tác nước ngoài thấy một Trung Quốc thân thiện hơn. Dự kiến, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa sẽ phát biểu về “lập trường chính trị hòa bình” của Trung Quốc tại diễn đàn nhằm tìm cách trấn an Washington và các nước láng giềng Đông Nam Á rằng Trung Quốc không phải một mối đe dọa.
Jia Qingguo, chuyên gia quan hệ quốc tế tại Đại học Peking cho rằng Bắc Kinh hy vọng sử dụng diễn đàn Hương Sơn để tìm ra điểm chung với các nước láng giềng Châu Á, đặc biệt là về vấn đề Biển Đông. “Bắc Kinh không muốn các tranh chấp lãnh thổ về Biển Đông với các nước láng giềng Châu Á ảnh hưởng đến quan hệ ngoại giao với các nước thành viên ASEAN. Trung Quốc đánh giá cao quan hệ với tất cả các nước Châu Á vì họ quan trọng đối với an ninh khu vực. Đó là lý do vì sao quân đội Trung Quốc cố gắng làm việc với các đối tác ở khu vực”.
Areas in which South China Sea claimants should have provisional rights to license hydrocarbon exploration and production, pending a final delimitation of claims.