Nhậm chức hôm 17/1, Tổng thống mới Brahim Mohamed Solih của Maldives đang tìm kiếm sự giúp đỡ từ Ấn Độ và Mỹ, để thoát khỏi ‘núi nợ’ của Trung Quốc mà người tiền nhiệm đã để lại khi phát triển các đảo san hô ở Maldives quá nhanh và đầy rủi ro, theo Epoch Times.
Thất bại bất ngờ của cựu Tổng thống Abdulla Yameen ‘thân’ Trung Quốc, đã tạo cơ hội cho Ấn Độ, một đối tác chính trị truyền thống của Maldives, giành lại vị trí ‘tiền đồn chiến lược’ đã bị mất vào tay Bắc Kinh, trong cuộc tranh giành quyền thống trị khu vực.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi là vị khách cấp cao nhất tại lễ nhậm chức trên sân vận động bóng đá quốc gia ở thủ đô Male. Ngược lại, người tham dự cấp cao nhất của Trung Quốc sẽ là Bộ trưởng Bộ Văn hóa và Du lịch Lác Thụ Cương (Luo Shugang).
“Tôi sẽ chuyển lời đến chính phủ mới của Maldives mong muốn của chính phủ [Ấn Độ], làm việc chặt chẽ để thực hiện các ưu tiên phát triển của họ, đặc biệt là trong các lĩnh vực cơ sở hạ tầng, chăm sóc sức khỏe, phát triển nguồn nhân lực và kết nối”, Thủ tướng Ấn Độ nêu rõ trong một đăng tải trên Facebook
Việc ông Modi tham dự lễ nhậm chức báo hiệu sự kết thúc của nhiều năm quan hệ băng giá do sự mật thiết của cựu Tổng thống Yameen với Trung Quốc, một mối quan hệ đã làm sâu sắc thêm bởi những lo ngại của Ấn Độ, về việc bị bao vây bởi các quốc gia thiên về Bắc Kinh.
Ở Sri Lanka, một quốc đảo ở phía đông nam Ấn Độ, sự cạnh tranh giữa New Delhi và Bắc Kinh là một trong những yếu tố gây ra khủng hoảng chính trị trong những tuần gần đây.
“Ấn Độ Trên hết”
Tân tổng thống Solih, một người khiêm tốn, nhún nhường, một nhà lập pháp kỳ cựu, đã hứa hẹn một chính sách “Ấn Độ Trên hết” ở Maldives, nói rằng quốc gia nhỏ bé với hơn 400.000 dân này, cần quan hệ vững chắc với nước láng giềng gần gũi của mình.
Đội ngũ của ông Solih cũng đang xem xét những dự án đầu tư hàng triệu đô la từ Trung Quốc, cũng như các khoản nợ liên quan mà nước này đã vay từ các bên cho vay Trung Quốc, và nghiên cứu làm thế nào để tái cơ cấu nó.
Tân tổng thống Ibrahim Mohamed Solih của Maldives. (Ảnh: NDTV).
Phát biểu với các phóng viên hôm 15/11, một thành viên của Ủy ban chuyển tiếp của Tổng thống Solih thông báo chính phủ sẽ tiến hành điều tra, để tìm hiểu những gì đã xảy ra, và quy trách nhiệm [cho những người có liên quan].
“Chúng tôi bị tác động để tin rằng có khoảng 1,5 tỷ USD nợ Trung Quốc, nhưng nó có thể tệ hơn”, theo một thành viên khác của nhóm kinh tế hàng đầu của ông Solih, những người đang tổ chức các cuộc thảo luận với các quan chức bộ tài chính trong quá trình chuyển giao, sau cuộc bầu cử vào tháng 9/2018.
Thành viên này cho biết họ đã liên hệ với Ấn Độ, Mỹ và Ả Rập Xê-út, đề nghị hỗ trợ tài chính để có thể giải quyết nợ [với Trung Quốc].
“Chúng tôi cần ngay 200 – 300 triệu USD để bắt đầu hỗ trợ ngân sách”, thành viên này tiết lộ.
Khoản nợ 1,5 tỷ USD chiếm hơn ¼ tổng sản phẩm quốc nội hàng năm của quốc gia này. Một thành viên khác của nhóm kinh tế của tổng thống Golih cho biết các đề xuất hỗ trợ bền vững đã được thảo luận với các quan chức Ấn Độ và Mỹ.
‘Chiếc cầu Hữu nghị’
Những dấu hiệu về sự bùng nổ cơ sở hạ tầng xuất hiện ở khắp mọi nơi tại thủ đô Male, nơi du khách được chở trên những chiếc tàu thuyền tốc độ cao, đến những khu nghỉ mát sang trọng, được xây dựng trên đảo san hô ở vùng biển nước xanh lam.
Trong năm nay, khoảng 400 công nhân Trung Quốc đã hoàn thành chiếc “Cầu Hữu nghị” Trung Quốc – Maldives, dài 1,6km, cao vượt lên trên thành phố, nối liền sân bay trên một hòn đảo, với thủ đô Male nằm trên một hòn đảo khác.
Sân bay này đang được mở rộng, với một đường băng thứ hai, để chứa hàng ngàn khách du lịch đến đây mỗi ngày.
Việc phát triển sân bay là một điều đặc biệt nhức nhối đối với Ấn Độ, sau khi chính phủ Maldives hủy bỏ một thỏa thuận trị giá 511 triệu USD với công ty phát triển hạ tầng GMR của Ấn Độ, và trao hợp đồng cho công ty TNHH Tập đoàn Xây dựng Đô thị Bắc Kinh.
Chính quyền của cựu Tổng thống Yameen cũng đã bất ngờ không hạn chế [xây dựng] các đảo mới và đầm phá, từ 1.192 hòn đảo nhỏ, tạo nên quần đảo hình chuỗi hạt, để phát triển các khu nghỉ dưỡng.
“Có bí mật như vậy xung quanh tất cả những giao dịch này, sẽ khiến chúng ta phải mất vài tuần lễ để hình dung những gì đã xảy ra”, bà Mariya Ahmad, một nghị sĩ và phát ngôn viên của Tổng thống Solih, thông báo.
Nhận thấy cơ hội, Ấn Độ đã nói với đội ngũ của tân Tổng thống Solih rằng họ sẵn sàng giúp đỡ, theo các quan chức chính phủ Ấn Độ ở New Delhi và chính quyền Maldives ở Male.
Theo một quan chức Ấn Độ, một vài năm trước, Ấn Độ đã cung cấp một hạn mức tín dụng trị giá 75 triệu đô la, trong đó 1/3 đã được sử dụng trước khi thỏa thuận ngoại giao được thiết lập với chính quyền trước đó. Ngoài ra còn có một thỏa thuận hoán đổi tiền tệ, giữa Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ (RBI) và Cơ quan Tiền tệ Maldives, qua đó có thể giúp duy trì sự ổn định tài chính.
Ấn Độ đã có một thỏa thuận hợp tác quốc phòng lâu dài với Maldives, cung cấp an ninh ven biển và tuần tra đối với khu vực đặc quyền kinh tế của họ. Nhưng ông Yameen đã coi sự hợp tác này như là một ‘vỏ bọc’ để giám sát, nên đã yêu cầu Ấn Độ rút 2 máy bay trực thăng quân sự, cùng với 50 nhân viên quân sự ra khỏi Maldives trong năm nay.
Tuy nhiên, Ấn Độ đã từ chối, và bây giờ các quan chức ở Delhi cho biết họ mong đợi Maldives sẽ gia hạn thị thực của các nhân viên tham gia này.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Ấn Độ Raveesh Kumar tuyên bố: “”Để duy trì chính sách láng giềng trước tiên của mình, Ấn Độ mong muốn được làm việc chặt chẽ với Maldives để tăng cường hơn nữa quan hệ đối tác”.
Một nguồn tin ngoại giao cho hay, Mỹ cũng quyết định tăng cường hợp tác với Maldives. Quan hệ giữa Maldives với Mỹ cũng đã trở nên căng thẳng do sự đàn áp của ông Yameen đối với các đối thủ chính trị và các thẩm phán tòa án tối cao.
Nhưng Trung Quốc vẫn là một đấu thủ lớn khi xem xét bối cảnh những khoản đầu tư từ các doanh nghiệp quốc doanh Trung Quốc, cũng như số lượng du khách Trung Quốc đổ đến. Điều đó có nghĩa là mối quan hệ này dường như không hoàn toàn sáng tỏ, theo Reuters.
Trong khoảng từ tháng 1 đến tháng 10 năm nay, có 247.911 du khách Trung Quốc đã đến Maldives, chiếm 1/5 tổng số du khách. Ấn Độ, gần hơn về mặt địa lý, nhưng chỉ chiếm 5% lượng du khách.
Đại sứ quán Trung Quốc đã không trả lời yêu cầu bình luận về những lo ngại rằng các dự án của Trung Quốc đã khiến cho Maldives gặp khó khăn về tài chính.