Ông Rodrigo Duterte đã thay đổi quyết định, cho phép thực hiện thỏa thuận mở đường cho Washington xây dựng các căn cứ quân sự trên lãnh thổ Philippines.
Nikkei Asian Review ngày 14/12 đưa tin, quả chuông chiến lợi phẩm mà quân đội Hoa Kỳ lấy đi từ một nhà thờ ở Philippines hơn một thế kỷ trước, sẽ vang lên tại chốn cũ vào ngày thứ Bảy 15/12.
Động thái này tượng trưng cho trục chính sách ngoại giao của Tổng thống Rodrigo Duterte quay trở lại phía Mỹ trong bối cảnh lo ngại sự bành trướng ảnh hưởng, sức mạnh của Trung Quốc ngày một gia tăng.
Đại sứ Hoa Kỳ tại Philippines, ông Sung Kim đã trao quả chuông Balangiga cho Manila trong tuần này, 107 năm sau một biến cố trong cuộc chiến tranh giữa Mỹ và Philippines từ 1899 đến 1902 đã gây ra một trận thảm sát.
Ngày 28/9/1901, người dân địa phương thị trấn Balangiga trên đảo Samar đã rung chuông báo hiệu một cuộc tấn công bất ngờ khiến 48 lính Mỹ thiệt mạng.
Năm sau, viên thiếu tướng Hoa Kỳ Jacob Smith đã chỉ đạo binh lính biến Samar thành một vùng đất hoang vu, tàn sát mọi người dân trong làng từ 10 tuổi trở lên, theo nhà sử học Rolando Borrinaga.
Trong khi các con số đưa ra khác nhau, hàng ngàn người được cho là đã bị thảm sát.
Năm ngoái khi phát biểu trước Quốc hội, Tổng thống Rodrigo Duterte đã yêu cầu Hoa Kỳ trả lại quả chuông và ông xem nó là một phần di sản của đất nước.
Tổng thống Donald Trump đã bỏ qua các cáo buộc về nhân quyền trong chiến dịch chống tội phạm của ông Rodrigo Duterte, Tổng thống Philippines cũng dừng những phát biểu chống Mỹ.
Hai quốc gia đang lặng lẽ gác lại một bên những khác biệt trong quá khứ, khi cả hai ngày càng cảnh giác trước giấc mộng bá quyền của Trung Quốc về chiến lược cũng như kinh tế khu vực.
Sau khi bị ông Barack Obama trừng phạt vì “hồ sơ nhân quyền”, tháng 10/2016 Tổng thống Rodrigo Duterte đã tuyên bố “tách” Philippines khỏi Washington trong chuyến thăm Bắc Kinh, để khởi động lại quan hệ với Trung Quốc.
Ông cũng nâng cấp quan hệ với Nga và hạ cấp quan hệ quân sự với Mỹ.
Tuần trước, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana phát biểu tại một diễn đàn rằng, ông Rodrigo Duterte đã thay đổi quyết định, cho phép thực hiện một thỏa thuận tăng cường quan hệ quân sự với Mỹ, mở đường cho Washington xây dựng các căn cứ quân sự trên lãnh thổ Philippines.
 |
| Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, ảnh: Reuters. |
Bộ trưởng Quốc phòng Delfin Lorenzana được Nikkei Asian Review dẫn lời bình luận về tương quan lực lượng ở Biển Đông, rằng: “Mỹ là chỗ dựa lớn nhất của Philippines trong việc đối phó với Trung Quốc.”
Sự hỗ trợ của quân đội Hoa Kỳ trong việc giải phóng thành phố Marawi khỏi các phần tử khủng bố liên kết với tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo năm ngoái, đã trở thành bước ngoặt quan trọng để cải thiện quan hệ song phương, theo Gregory Poling.
Tháng 11 năm ngoái tại hội nghị thượng đỉnh ASEAN ở Manila, ông Rodrigo Duterte cũng đã gọi Mỹ là “người bạn tốt nhất”, đồng thời đề xuất với ông Donald Trump hãy xem xét một hiệp định thương mại tự do song phương.
Tháng 10 năm nay, hai nước đã giải quyết một số vấn đề thương mại để tiến gần hơn các cuộc đàm phán chính thức.
Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin tháng trước đã ám chỉ rằng, sự trở lại của quả chuông Balangiga có thể khiến ông Rodrigo Duterte chấp nhận lời mời của Tổng thống Donald Trump đến thăm Hoa Kỳ.
Mặc dù vậy ông chủ Điện Manacanang vẫn phải cân bằng quan hệ với 2 cường quốc Trung – Nga như một phần trong chính sách đối ngoại độc lập của mình.
Tháng trước, trong chuyến thăm chính thức của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Manila, hai nhà lãnh đạo hàng đầu đã ký kết nhiều văn kiện hợp tác trị giá hàng tỉ USD cũng như một bản ghi nhớ về phát triển dầu khí.
Tổng thống Rodrigo Duterte sẽ tới Balangiga tuần này để tham dự lễ trao trả quả chuông và chấm dứt thời kỳ khó khăn giữa Philippines và Mỹ. Hôm thứ Năm 13/12 ông nói, sự trở lại của quả chuông là theo yêu cầu của người dân Philippines, chứ không cá nhân nào đòi được.