Trong vài năm trở lại đây, nhất là từ sau khi Toà trọng tài thành lập theo Phụ lục VII của Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 ra phán quyết bác bỏ hoàn toàn bộ tuyên bố chủ quyền phi lý của Trung Quốc ở Biển Đông, Chính quyền Philippines đã có hàng loạt thay đổi trong chính sách đối ngoại. Từ chỗ là nước đi đầu trong mặt trận đấu tranh với các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông, hiện nay Philippines đã trở thành nước có quan hệ “gần gũi” nhất với Trung Quốc trong khu vực.
Philippines thực hiện chính sách “xoay trục” để tìm kiếm lợi ích từ mối quan hệ với TQ. Nguồn: Inquirer/Philstar
Tính thực dụng trong quan hệ với TQ của Philippines
Năm 2018 có thể được coi là “tuần trăng mật” trong quan hệ giữa Philippines và Trung Quốc. Mở đầu trong mối quan hệ tốt đẹp này, phải kể đến việc Philippines và Trung Quốc đã tiến hành đàm phán lần thứ 3 về vấn đề Biển Đông và trao đổi nhiều thỏa thuận hợp tác khai thác tài nguyên ở Biển Đông (10/2018). Tại cuộc họp, hai bên nhấn mạnh các vấn đề trên biển còn đang tranh chấp không phải là tổng thể mối quan hệ Trung Quốc – Philippines; cho rằng việc quản lý hợp lý các tranh chấp ở Biển Đông có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo đảm hòa bình và ổn định khu vực, khẳng định cam kết đối với các nguyên tắc về tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông, tự do thương mại và các biện pháp sử dụng biển hòa bình khác, giải quyết các tranh chấp lãnh thổ và tài phán bằng biện pháp hòa bình, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, thông qua tham vấn và đàm phán hữu nghị giữa các quốc gia có chủ quyền trực tiếp liên quan, thực hiện tự kiềm chế, tuân thủ các nguyên tắc phổ quát của luật pháp quốc tế, bao gồm Hiến chương Liên hợp quốc và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982. Hai bên cũng ghi nhận tầm quan trọng của các diễn đàn đa phương, gồm có Đối thoại Trung Quốc – ASEAN, Diễn đàn an ninh khu vực (ARF), Hội nghị Đông Á (EAS), trong việc thúc đẩy hòa bình và ổn định khu vực. Hai bên nhắc lại cam kết về việc thực hiện đầy đủ, hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), phối hợp chặt chẽ với các nước ASEAN khác để sớm đạt đồng thuận về Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC). Bên cạnh đó, Trung Quốc và Philippines cũng trao đổi quan điểm về các biện pháp tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực, ví dụ như những diễn biến gần đây ở Biển Đông mang ý nghĩa chính trị, an ninh; vấn đề tìm kiếm và cứu nạn trên biển, an toàn hàng hải, bảo vệ môi trường biển, nghiên cứu khoa học biển, nghề cá. Với lưu ý không ảnh hưởng đến lập trường của mỗi bên về vấn đề chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán, hai bên cũng thảo luận về khả năng hợp tác cùng khai thác và phát triển dầu khí. Hai bên nhất trí cuộc họp lần thứ 4 Cơ chế tham vấn song phương sẽ được tổ chức vào đầu năm 2019 tại Philippines.
Trong chuyến thăm chính thức cấp nhà nước đầu tiên tới Philippines của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (11/2018), hai bên đã trao đổi và đạt được nhiều thỏa thuận liên quan vấn đề Biển Đông. Phát biểu ngay trước khi bước vào hội đàm với Tổng thống Duterte, Chủ tịch Tập Cận Bình cho rằng “lựa chọn đúng đắn duy nhất” cho Philippines lẫn Trung Quốc là “hợp tác và là láng giềng tốt của nhau”; khẳng định Trung Quốc và Philippines có nhiều lợi ích chung trên Biển Đông, đồng thời cho biết hai nước sẽ tiếp tục xử lý các vấn đề gây tranh cãi và thúc đẩy hợp tác hàng hải thông qua hoạt động tham vấn thân thiện. Ông Tập Cận Bình cũng cam kết sẽ kết thúc đàm phán COC trong ba năm tới, nhằm đóng góp cho “hòa bình, ổn định và lợi ích” của khu vực. Về phần mình, Tổng thống Duterte tuyên bố hai nước “sẵn sàng viết nên chương mới cho sự hợp tác và cởi mở”, nhấn mạnh đây thời điểm để hai bên “đánh giá những tiến bộ đã đạt được và thúc đẩy sâu sắc hơn quan hệ đối tác trên tinh thần hữu nghị, hiểu biết lẫn nhau và tôn trọng bình đẳng về chủ quyền”. Trước đó, phát biểu bên lề Hội nghị Cấp cao Đông Á lần thứ 33 ở Singapore tuần trước, Duterte tuyên bố “Trung Quốc đã nắm được Biển Đông” và nhấn mạnh rằng ông không muốn tiến hành các cuộc tập trận ở vùng biển này vì có thể kích động Bắc Kinh và dẫn đến chiến tranh. Theo Bộ trưởng Năng lượng Alfonso Cusi cho biết trong chuyến thăm, Philippines và Trung Quốc đã ký biên bản ghi nhớ về hợp tác phát triển dầu khí, bao gồm cả các khu vực ở Biển Đông. Hiện chi tiết về thỏa thuận dầu khí giữa Trung Quốc và Philippines, trong đó có vị trí thăm dò, vẫn chưa được tiết lộ. Tuy nhiên, theo dự thảo khung được Thượng nghị sĩ đối lập Philippines Antonio Trillanes công bố, hoạt động thăm dò sẽ được thực hiện dựa trên nguyên tắc lợi ích và tôn trọng lẫn nhau, đồng thời không ảnh hưởng tới lập trường của hai bên về chủ quyền và quyền hàng hải. Trong khi đó, nhiều người theo chủ nghĩa dân tộc ở Philippines coi thỏa thuận thăm dò dầu khí chung nói trên là hành động gây suy yếu tuyên bố lãnh thổ của Philippines ở Biển Đông.
Trước đó, trong chuyến thăm tiền trạm Philippines của Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị (10/2018), hai bên cam kết cùng nỗ lực để thúc đẩy tiến trình tham vấn về COC. Ngoại trưởng Vương Nghị cho biết dưới sự chỉ đạo của các lãnh đạo Trung Quốc và Philippines nhờ có sự nỗ lực chung, tình hình Biển Đông đang cải thiện và trở nên ổn định hơn; khẳng định Trung Quốc sẽ trao đổi với Philippines và các nước ASEAN có liên quan khác để tạo ra đột phá mới trong hợp tác biển, trong đó có đẩy mạnh hợp tác về bảo vệ môi trường, nghiên cứu khoa học, đánh cá, tìm kiếm và cứu nạn, cũng như tăng cường tin cậy và tạo thêm nhiều lợi nhuận cho nhân dân các nước. Liên quan đến hoạt động khai thác chung, Ngoại trưởng Vương Nghị cho biết “Trung Quốc sẵn sàng thảo luận sâu hơn với Philippines về khai thác chung dầu, khí ở Biển Đông”. Đồng thời, Trung Quốc cũng sẵn sàng phối hợp với các nước ASEAN để đẩy nhanh tiến trình tham vấn COC mà Trung Quốc hy vọng sẽ kết thúc quá trình này trong thời gian Philippines là nước điều phối quan hệ ASEAN – Trung Quốc. Trong khi đó, Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin cho rằng Biển Đông không phải là vấn đề riêng giữa Trung Quốc và Philippines, các nước khác như Indonesia hay Malaysia trong ASEAN cũng có chung vấn đề. Vấn đề Biển Đông không nên cản trở sự phát triển của mối quan hệ cùng có lợi, thân thiện giữa Trung Quốc và Philippines, cũng không nên cản trở phát triển của sự hợp tác hữu nghị giữa Trung Quốc và ASEAN. Cùng chung quan điểm của Tổng thống Duterte, nhiều quan chức Philippines tuyên bố ủng hộ kế hoạch hợp tác khai thác dầu khí với Trung Quốc ở Biển Đông. Bộ trưởng Ngoại giao Philippines Alan Peter Cayetano cho rằng việc cùng thăm dò và khai thác dầu khí với Trung Quốc ở Biển Đông sẽ bảo đảm cho Philippines không bị thiếu hụt về nguồn năng lượng; nhấn mạnh Philippines không có đủ khả năng về kỹ thuật và tài chính để tiến hành hoạt động này một mình, trong khi các nước như Trung Quốc, Malaysia, Việt Nam có nhiều lợi thế hơn, Philippines sẽ không bị thua thiệt. Cùng quan điểm với Ngoại trưởng Philippines Alan Peter Cayetano, một số Thượng Nghị sỹ Philippines cũng tuyên bố ủng hộ đề xuất thoả thuận chia tỷ lệ 60/40 trong hoạt động thăm dò tài nguyên chung trên Biển Đông giữa Philippines và Trung Quốc. Thượng nghị sĩ Panfilo Lacson cho biết thỏa thuận này “có thể chấp nhận được vì tỷ lệ 60/40 tuân thủ các yêu cầu của Hiến pháp Philippines về hoạt động đầu tư nước ngoài”, và “việc thăm dò chung với Trung Quốc là thiết thực và hợp lý” vì “Philippines không có nguồn lực hay công nghệ để tự thực hiện hoạt động này, và Biển Đông rất giàu tài nguyên dầu mỏ và khí đốt tự nhiên, đã đến lúc tận dụng những tài nguyên thiên nhiên này để cải thiện đời sống của người dân Philippines”. Đại sứ Philippines tại Trung Quốc Santa Romana cho biết, Philippines mong muốn đạt thỏa thuận khai thác dầu và khí đốt với Bắc Kinh tại Biển Đông trong vài tháng tới. Theo ông Jose Santa Romana, các cuộc đàm phán đang được tiến hành để tìm ra một khuôn khổ pháp lý chung cho việc thăm dò khoáng sản của hai bên ở Biển Đông. Trước đó, Trung Quốc và Philippines đã nhất trí thiết lập một ủy ban đặc biệt để bàn việc khai thác chung các mỏ dầu và khí ở ngoài khơi tại khu vực mà hai bên đều có tuyên bố chủ quyền mà không cần phải nêu vấn đề tranh chấp.
Kết quả từ chính sách thực dụng trong quan hệ với TQ của Philippines
Giới quan sát cho rằng, kết quả duy nhất mà Philippines gặt hái được từ chính sách “kết thân” với Trung Quốc đó là việc chứng tỏ với dư luận thấy rằng quan hệ Philippines và Trung Quốc đang trở nên “tốt đẹp” như “cầu vòng sau cơn mưa”, với những “hứa hẹn” đầy triển vọng. Ngoài điều này ra thì trên thực tế Philippine đã không nhận được bất kỳ lợi ích gì nhiều ngoài những mối lo ngại sau:
Thứ nhất, Philippines ngày càng phụ thuộc về kinh tế từ Trung Quốc.Dư luận cho rằng Philippines nhượng bộ với Trung Quốc trong vấn đề tranh chấp chủ quyền Biển Đông, thậm chí là bỏ qua phán quyết của Tòa Trọng tài Liên hợp quốc theo Phụ lục VII về vụ kiện “đường lưỡi bò”, để đổi lại những lợi ích về kinh tế từ Trung Quốc, mà cụ thể là các khoản viện trợ và đầu tư tài chính. Tuy nhiên, thực tế đến nay Philippines đã không nhận được gì nhiều. Qua các tiếp xúc song phương, phía Trung Quốc cam kết sẽ đầu tư và cung cấp những khoản hỗ trợ tài chính ưu đãi lên đế hàng chục tỉ USD cho mục tiêu phát tiển nền kinh tế Philippines. Song đến nay nguồn vốn này vẫn chưa đổ về Philippines, cũng như chưa có bất kỳ dự án cơ sở hạ tầng lớn nào được khởi công. Ngoài ra, những khoản đầu tư của Trung Quốc còn quá ít so với đầu tư của các nước khác như Hàn Quốc, Nhật Bản tại Philippines. Trong chuyến thăm Philippines của Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe (01/2017), chính phủ Nhật Bản đã cung cấp ngay gói hỗ trợ, đầu tư trị giá 8,7 tỉ USD cho Philippines. Giới phân tích cho rằng Trung Quốc thường cho vay mà không quan tâm khả năng trả nợ của đối tác, nhưng đổi lại cũng đòi hỏi lãi suất “cắt cổ” hoặc yêu cầu tài sản thế chấp hoặc có giá trị kinh tế lâu dài hay có vị trí an ninh, chiến lược đặc biệt quan trọng trong khu vực, kiểu như mỏ khoáng sản hay cảng biển để giành thêm quyền kiểm soát trong trường hợp bên đi vay vỡ nợ. Chuyên gia Zhuang Guotu thuộc Đại học Hạ Môn, Trung Quốc cho biết các khoản vay đó luôn kèm theo những thỏa thuận chi trả, chẳng hạn dùng một số tài nguyên thiên nhiên thế chấp từ Philippines. Theo phân tích của chuyên gia Tara Francis Chan trên trang Business Insider, các khoản vay của Philippines từ Trung Quốc phải chịu mức lãi suất lên tới 2%-3% trong khi mức lãi suất từ Nhật Bản chỉ ở mức 0,25%-0,75% (tức là rẻ hơn 12 lần so với khoản vay từ Trung Quốc). Còn theo Nghị sĩ Gary Alejano của Philippines thì “Philippines có thể vẫn chưa đứng trước nguy cơ vỡ nợ nhưng việc chính quyền ông Duterte cứ liên tục vay những khoản khổng lồ không kiểm soát từ Trung Quốc để hoàn thành các dự án tham vọng có thể khiến Philipines rơi vào bẫy nợ, đặc biệt là sẽ chứng kiến cảnh ông Duterte quá phụ thuộc vào Trung Quốc”. Theo Nghị sĩ Gary Alejano, trong những dự án hạ tầng có vốn đầu tư Trung Quốc, thay vì hỗ trợ các doanh nghiệp và lao động địa phương, điều kiện gói vay của Trung Quốc cũng kèm theo việc phải chỉ định nhà thầu Trung Quốc thi công hoặc phải sử dụng lao động nhập cư người Trung Quốc, khiến ngày càng nhiều doanh nghiệp Trung Quốc do nhà nước nắm quyền quản lý các dự án đầu tư tại Philippines và người dân Philippines bị mất việc làm vào tay lao động Trung Quốc ngay trên đất nước của mình.
Thứ hai, trên biển Trung Quốc vẫn lấn lướt, đe nạt Philippines ngay trong vùng đặc quyền kinh tế. Thứ nhất, Trung Quốc đã lợi dụng nghiên cứu khoa học để đòi hỏi chủ quyền. Theo thỏa thuận đạt được giữa Chính phủ hai nước hôm (2/2018), Trung Quốc đã công khai việc đưa tàu nghiên cứu khoa học tới khu vực Benham Rise để cùng với các nhà khoa học Philippines tiến hành các hoạt động nghiên cứu, khảo sát đại dương tại bãi cạn Scarborough, vùng đặc quyền kinh tế của Philippines. Dư luận chính giới, các nhà khoa học và người dân Philippines đã phản ứng mạnh mẽ, cho rằng Trung Quốc đang sử dụng danh nghĩa hợp tác nghiên cứu khoa học để xoa dịu quan ngại của các nước về các hoạt động đơn phương của Trung Quốc ở Biển Đông, thông qua hoạt động này để giành vai trò dẫn dắt trong “hợp tác cùng khai thác” theo chủ trương của Trung Quốc, đồng thời tìm cách củng cố các bằng chứng đòi hỏi “chủ quyền” tại các vùng biển tranh chấp. Và đúng như vậy, chính Trung Quốc đã sử dụng những kết quả khảo sát này để phục vụ cho yêu sách chủ quyền. Hội đồng Bản đồ và Khoáng sản quốc gia Philippines (26/2/2018) đã phải đề nghị Bộ Ngoại giao Philippines kiến nghị Tổ chức Thủy văn quốc tế hủy các tên gọi do Trung Quốc đặt cho 05 cấu trúc trong rãnh Benham mà Trung Quốc có được thông qua các hoạt động nghiên cứu, khảo sát. Trong khi rãnh Benham là khu vực nằm hoàn toàn trong Vùng Đặc quyền Kinh tế (EEZ) của Philippines. Trung Quốc cũng tiếp tục sử dụng vũ trang để dọa nạt Philippines trên biển. Theo Bộ Quốc phòng Philippines, một biên đội hỗn hợp của Trung Quốc gồm tàu Hải cảnh mang số hiệu 3368 và tàu Hải quân mang số hiệu 549 (5/2018) đã tìm cách ngăn cản và đe dọa tàu BRP Benguet của Hải quân Philippines đang tiếp tế cho lính đồn trú ở bãi Cỏ Mây thuộc quần đảo Trường Sa. Tờ Phil Star sau đó (6/2018) dẫn thông tin từ Nghị sĩ Gary Alejano (đại diện của đảng Magdalo) cho biết quân đội Philippines đã gửi thông báo cho Bộ Ngoại giao về sự việc này để phản đối hành động của phía Trung Quốc. Người phát ngôn của Tổng thống Philippines, ông Harry Roque đã xác nhận việc Cảnh sát biển của Trung Quốc (5/2018) đã tiếp tục ngăn cản và tịch thu toàn bộ cá đánh bắt của ngư dân Philippines tại vùng biển Scarborough nằm trong EEZ của Philippines. Trước đó, truyền thông Philippines đồng loạt đưa tin một nhóm phóng viên của GMA News (5/2018) đã dùng điện thoại quay lại toàn bộ vụ việc hai cảnh sát biển Trung Quốc lên một tàu cá Philippines và lấy cá mà ngư dân Philippines đánh bắt ở bãi cạn Scarborough. Theo lời ngư dân Philippines “ngay khi họ (cảnh sát biển Trung Quốc) thấy cá, họ sẽ lấy bất cứ con nào mà họ muốn rồi bỏ vào túi nhựa. Thậm chí, họ còn lấy những con ngon nhất”.
Thứ ba, việc Chính quyền Tổng thống Duterte thắt chặt quan hệ với Trung Quốc đã gây ra phản ứng mạnh mẽ từ chính giới và người dân Philippines. Thất vọng với cách tiếp cận quá mềm mỏng của ông Duterte, nhiều quan chức quốc phòng hàng đầu của Philippines gần đây có xu hướng thích công bố các thông tin liên quan tới việc Trung Quốc đang dần từng bước củng cố hạ tầng và sự hiện diện ở Biển Đông bằng cách tiết lộ cho giới truyền thông hoặc cho những người chỉ trích ông Duterte tại Quốc hội. Bộ phận chính trị gia khác tại Toà án, Quốc hội và các đảng chính trị đối lập tại Philippines liên tục chỉ trích thái độ nhu nhược trước Trung Quốc của Tổng thống Duterte, cho rằng Chính quyền Philippines đã bỏ qua phán quyết của Tòa, chấp nhận đánh đổi chủ quyền cho Trung Quốc để lấy lợi ích kinh tế. Người người dân Philippines đã phản đối mạnh mẽ các hành động của Trung Quốc vi phạm phán quyết, xâm phạm chủ quyền của Philippines tại bãi cạn Scarborough. Nhiều cuộc biểu tình của người dân Philippines đã nổ ra để yêu cầu Trung Quốc ngừng ngăn cản hoạt động đánh bắt và tịch thu cá của ngư dân Philippines. Tháng 2/2018, nhiều người Philippines đã tập trung bên ngoài Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila để phản đối các hành động quân sự hóa của Trung Quốc trên Biển Đông. Theo hãng tin Al Jazeera, cuộc biểu tình do các nhà hoạt động tổ chức sau khi truyền thông Philippines đăng tải các hình ảnh cho thấy Trung Quốc đã đi đến giai đoạn hoàn tất các cơ sở phục vụ hải quân và không quân trên các đảo nhân tạo ở Biển Đông. Các nhà hoạt động cho rằng nếu Philippines tiếp tục hợp tác với Trung Quốc có thể sẽ “khuyến khích” Bắc Kinh tiếp tục các hành động phi pháp trên Biển Đông. Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana (3/2018) cho biết Trung Quốc thường xuyên có hành động phản đối, ngăn cản việc quân đội Philippines tiến hành tuần tra thông thường bằng đường không trên bãi cạn Scarborough. Bộ trưởng Delfin Lorenzana khẳng định những khu vực đó nằm trong EEZ của Philippines và Trung Quốc không có quyền gì ở đó, đồng thời tuyên bố sẽ tiếp tục duy trì hoạt động tuần tra bất chấp sự phản đối từ Trung Quốc.
Thứ tư, thỏa thuận hợp tác khai thác chung ở Biển Đông giữa Philippines và Trung Quốc đạt được trong chuyến thăm Philippines của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vừa qua, vốn được hai bên ca ngợi hết lời, thực tế không mất sáng sủa. Do Trung Quốc và Philippines có các cách hiểu khác nhau về nội hàm của khai thác chung. Phía Trung Quốc thường cho rằng khai thác chung là khái niệm dùng để chỉ hai hay nhiều quốc gia đạt được hiệp định hợp tác giữa chính phủ trong việc cùng khai thác tài nguyên thiên nhiên trong các khu vực chồng lấn, qua đó phối hợp thực thi quyền tài phán trong khu vực và tạo điều kiện để giải quyết tranh chấp. Trong khi,phía Philippines cho rằng hai nước vẫn còn tồn tại sự khác biệt trong cách hiểu. Ví dụ, học giả Jay Batongbacal chỉ ra rằng điểm tham chiếu của Trung Quốc về vấn đề khai thác chung nằm ở việc xác định các vùng biển tranh chấp và tận dụng khai thác nguồn tài nguyên biển, đề cập đến phạm vi bao gồm cả lô SC72 và lô SC57. Trong khi đó, Philippines có xu hướng sử dụng khái niệm để thể hiện hai nước đang thực hiện hợp tác thực tế trên biển, theo đó nhấn mạnh hơn vào việc cùng thăm dò tài nguyên, chứ không phải khai thác toàn diện, đề cập tới phạm vi cơ bản giới hạn trong lô SC57. Ngoài ra, hai bên đang có sự khác biệt trong cơ sở của luật quốc tế về khai thác chung giữa Trung Quốc và Philippines. Nhìn chung, dư luận cho rằng cơ sở của luật quốc tế về khai thác chung chủ yếu đến từ hai khía cạnh, một là dựa trên “nguyên tắc hợp tác” và “nghĩa vụ đàm phán” được đề cập trong Hiến chương Liên hợp quốc. Nguyên tắc còn lại là dựa trên các biện pháp “sắp xếp tạm thời” được đề cập trong Công ước. Đây là cơ sở chính của luật quốc tế về vấn đề khai thác chung trong các cuộc tham vấn và đối thoại giữa hai nước Trung Quốc và Philippines trong một thời gian dài. Tuy nhiên, do phán quyết của Toà ủng hộ chủ trương của Philippines, do đó nhiều người ở Philippines nhận định rằng đây là cơ sở quan trọng để Philippines giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông cũng như các vấn đề về khai thác chung trong tương lai. Tổng thống Duterte cũng từng nhấn mạnh rằng ông sẽ không từ bỏ phán quyết của Toà trọng tài Biển Đông, đồng thời cho rằng đây là một “chiến thắng mang tính lịch sử” của Philippines và đưa ra đề xuất về việc sử dụng phán quyết của Toà tại một thời điểm thích hợp. Vì vậy, Chính quyền Philippines sẽ phải đối mặt với rào cản rất lớn từ Hiến pháp cũng như dư luận người dân, chính giới khi tiến hành hợp tác khai thác chung với Trung Quốc.
Kết luận: Năm 2019, nhìn chung chính sách đối ngoại của Chính quyền Tổng thống Duterte, đặc biệt là trong quan hệ với Trung Quốc về cơ bản sẽ không có nhiều thay đổi, vẫn mang nặng tính “thực dụng”, nhằm tìm kiếm các lợi ích về kinh tế, quân sự, chính trị từ Trung Quốc. Tuy nhiên, Chính quyền Tổng thống Duterte sẽ phải có những điều chỉnh để cân bằng quan hệ với Mỹ và các nước, cũng như giải quyết vấn đề dư luận người dân và nội bộ, giới quân sự trước thềm cuộc bầu cử Quốc hội sẽ diễn ra trong năm 2019.