Bản tin Biển Đông ngày 18/01/2019.
Học sinh Trung Quốc bị dạy sai về vấn đề Biển Đông
Ngày 17/1, trang GMA News của Philippines đưa tin phát biểu của Phó Chánh án Tòa án tối cao Philippines, Antonio Carpio, cho rằng học sinh ở Trung Quốc đang bị dạy sai lệch về yêu sách lãnh thổ của nước này ở Biển Đông. Ông Carpio nhận định “Trung Quốc nói rằng các hoạt động của Trung Quốc ở Biển Đông đã bắt đầu từ 2000 năm trước, Trung Quốc là nước đầu tiên phát hiện, đặt tên và thăm dò các nguồn tài nguyên ở Biển Đông. Đây là những câu chuyện lịch sử Trung Quốc dùng để yêu sách Biển Đông. Mọi học sinh Trung Quốc từ các cấp cơ sở đến đại học đều được dạy những nội dung này và họ tin vào điều đó”. Ông Carpio bày tỏ lo ngại vì đây thực sự là thế tiến thoái lưỡng nan của Chính phủ Philippines bởi rõ ràng Philippines có quyền chủ quyền đối với một khu vực giàu tài nguyên và Philippines đã chiến thắng tại vụ kiện trọng tài. Theo thẩm phán Carpio, “tất cả mọi người dân Trung Quốc, từ nhà ngoại giao đến tướng lĩnh, đô đốc, chuyên gia, doanh nhân, đều học thuộc lòng điều này. Chính phủ Trung Quốc sẽ không thể tuân thủ Phán quyết cho đến khi nào người dân Trung Quốc thay đổi tư duy, bởi nếu Chính phủ Trung Quốc tuân thủ thì có thể sẽ bị chính người dân lật đổ”. Trước tình hình đó, ông Carpio cho rằng Manila cần phải khẳng định quyền chủ quyền của mình ở Biển Đông một cách mạnh mẽ hơn, tiếp tục thúc đẩy vấn đề tại nhiều diễn đàn, tiếp tục phản đối, đệ đơn ra tòa.
Bộ trưởng Quốc phòng Philippines đề nghị xem lại Hiệp ước với Mỹ
Ngày 17/1, tờ South China Morning Post đưa tin, phát biểu tại tọa đàm của Hiệp hội Nhà báo quốc tế ở Manila, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana cho rằng, trong bối cảnh căng thẳng ở Biển Đông là thách thức an ninh “khó khăn nhất” của Philippines, Manila nên xem lại Hiệp ước phòng thủ với Washington để xác định rõ khi nào Mỹ sẽ tiến hành hỗ trợ. Bộ trưởng Lorenzana phát biểu “Chúng tôi tin rằng đã đến lúc cần ngồi lại với các đối tác phía Mỹ và xem lại các điều khoản của liên minh. Chúng ta là đối tác. Chúng ta có mối quan hệ lịch sử sâu sắc. Chúng ta phải xác định rõ vai trò và trách nhiệm khi cần thiết để cùng khoác tay nhau”. Ông Lorenzana tiết lộ rằng một trong các lĩnh vực ông muốn làm rõ là điều gì sẽ thúc đẩy phản ứng hỗ trợ lẫn nhau, ví dụ liệu Philippines có bị liên quan nếu có chiến tranh nổ ra giữa Trung Quốc và Mỹ “ở đâu đó quanh bãi Vành Khăn”.
Về quan hệ giữa Philippines với Trung Quốc, Bộ trưởng Lorenzana mô tả cách tiếp cận của chính quyền Tổng thống Duterte là can dự “hiệu chuẩn, toàn diện, xây dựng”. Năm 2016, Tòa Trọng tài đã ra Phán quyết bác bỏ yêu sách của Bắc Kinh ở Biển Đông. Tuy nhiên, khi Tổng thống Duterte lên nắm quyền, ông đã quyết định gác Phán quyết sang một bên. Bộ trưởng Quốc phòng Lorenzana cho rằng Philippines sẽ vẫn coi Phán quyết của Tòa Trọng tài là có giá trị và hợp pháp, Philippines “đã không, và sẽ không từ bỏ bất cứ phần lãnh thổ nào của mình”.
Cũng tại buổi tọa đàm, Phó Chánh án Tòa án tối cao Philippines Antonio Carpio đã chỉ ra các bản đồ lịch sử do Trung Quốc sản xuất cho thấy khu vực mà ngày nay là quần đảo Trường Sa và bãi cạn Scarborough chưa bao giờ từng là một phần lãnh thổ Trung Hoa cổ đại. Việc Trung Quốc nêu yêu sách lịch sử đối với các khu vực này thể hiện ý định rõ ràng rằng họ muốn kiểm soát Biển Đông. Ông Carpio cho rằng, có thể có lúc Trung Quốc lùi chậm lại nhưng sẽ tiếp tục tiến lên để đạt được mục tiêu này.