Nga và Mỹ đang có cuộc đối đầu căng thẳng liên quan đến vấn đề tên lửa – một vấn đề gây đe dọa an ninh không chỉ đối với châu Âu mà cả thế giới. Trung Quốc bất ngờ bị “lôi” vào cuộc chiến này.
Thủ tướng Đức Angela Merkel hồi cuối tuần vừa rồi đã nói rằng, “không chỉ Mỹ và Nga nên đối thoại về vấn đề giải trừ vũ khí mà Trung Quốc cũng nên tham gia”.
Trung Quốc nên tham gia vào các cuộc đàm phán giải trừ vũ khí cùng với Nga và Mỹ. “Giải trừ vũ khí là điều mà tất cả chúng ta đều phải đối mặt giải quyết và đều phải tập trung vào đó. Không chỉ Nga và Mỹ mà Trung Quốc cũng nên tham gia”, bà Merkel đã phát biểu như vậy tại Hội nghị An ninh Munich diễn ra hôm 16/2 vừa rồi.
Phản ứng trước lời kêu gọi trên, Trung Quốc đã ngay lập tức bác bỏ, thể hiện lập trường kiên quyết không tham gia vào hiệp ước kiểm soát vũ khí thời Chiến tranh Lạnh mà Mỹ cáo buộc Nga vi phạm. Mỹ cũng cho rằng, hiệp ước trên đã áp đặt những hạn chế không công bằng đối với quân đội Trung Quốc.
Lo ngại một cuộc chạy đua vũ trang giữa Trung Quốc, Nga và Mỹ sẽ bùng lên sau khi Hiệp ước Các Lực lượng Hạt nhân Tầm trung (INF) bị xé bỏ do quyết định rút lui của Mỹ, bà Merkel đã lên tiếng kêu gọi ký kết một hiệp ước như vậy ở cấp toàn cầu. Và Nhà lãnh đạo Đức trực tiếp kêu gọi Trung Quốc tham gia.
Nga và Mỹ đã ký kết hiệp ước INF năm 1987 trong đó cấm các hệ thống tên lửa được triển khai trên mặt đất với tầm bắn từ 500km đến 5.500km. Với cáo buộc Nga vi phạm hiệp ước, Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi cuối năm ngoái bất ngờ tuyên bố sẽ rút Mỹ khỏi hiệp ước. Đầu năm nay, chính quyền Mỹ chính thức khởi động tiến trình rút ra khỏi hiệp ước INF – một tiến trình dự kiến kéo dài 6 tháng.
Moscow bác bỏ bất kỳ cáo buộc nào về việc vi phạm INF nhưng Mỹ và các đồng minh NATO vẫn khăng khăng đòi Nga phải hủy bỏ hệ thống tên lửa hành trình có khả năng mang đầu đạn hạt nhân – 9M729. Washington cho rằng, hệ thống tên lửa trên của Nga có thể cho phép nước này tấn công Châu Âu mà gần như không có bất kỳ cảnh báo nào.
Lời kêu gọi của Thủ tướng Merkel về việc Trung Quốc tham gia vào tiến trình đàm phán hiệp ước kiểm soát vũ khí được các nhà ngoại giao NATO miêu tả như là một lối thoát tiềm năng cho tình thế bế tắc hiện nay bởi một hiệp ước mới có thể sẽ giải quyết được nỗi quan ngại của Mỹ về sức mạnh quân sự ngày càng gia tăng của Nga và Trung Quốc.
Tuy nhiên, nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc – ông Yang Jiechi đã nói rằng, các tên lửa của Trung Quốc chỉ mang tính phòng thủ. “Trung Quốc phát triển các năng lực của minh tuân thủ nghiêm túc nhu cầu phòng thủ và không gây ra mối đe dọa cho bất kỳ ai. Vì thế, chúng tôi phản đối việc đa phương hóa thỏa thuận INF”, ông Yang nhấn mạnh.
Trung Quốc đã tuyên bố tham vọng hiện đại hóa Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Hoa vào năm 2035, tăng cường sức mạnh cho Không quân và đưa công nghệ mới, bao gồm những tên lửa hành trình có tốc độ rất cao cũng như trí tuệ nhân tạo, vào quân đội.
Tướng nghỉ hưu của Trung Quốc Yao Yunzhu nói rằng, một hiệp ước kiểm soát vũ khí sẽ chỉ có hiệu quả nếu nó bao gồm cả các tên lửa phóng đi từ trên biển và trên không, ngoài các tên lửa được triển khai trên mặt đất, bởi phần lớn công nghệ quân sự của Trung Quốc là được triển khai trên mặt đất và nước này không muốn mình bị đặt vào thế bất lợi.