Phủ tổng thống Philippines khẳng định chủ quyền quốc gia tại Biển Đông là điều “không thể thương lượng”, dẫu cho nước này muốn theo đuổi những mối quan hệ hữu nghị với Trung Quốc.
Ngoại trưởng Teodoro Locsin Jr. trong tháng Ba đã gửi phản đối theo đường ngoại giao đối với sự hiện diện của hàng trăm tàu thuyền Trung Quốc gần đảo Thị Tứ trong thời gian gần đây.
Manila nay nói họ sẽ để cho Bắc Kinh có một khoảng thời gian hợp lý để trả lời về các kháng nghị trên, hãng thông tấn Philippines (PNA) tường thuật.
Tại cuộc họp báo hôm thứ Năm 11/4/2019, phát ngôn viên của tổng thống, Salvador Panelo nói rằng tuy Philippines muốn “nhã nhặn về mặt ngoại giao” với Trung Quốc, nhưng chủ quyền quốc gia là chuyện khác.
“Chúng tôi ân cần, có thể hiểu theo cách là chúng tôi nhã nhặn với họ. Nhưng trong vấn đề chủ quyền quốc gia thì đó lại là một câu chuyện khác. Chúng tôi phải xác quyết chủ quyền quốc gia,” ông nói.
“Tất nhiên là họ cần nói cho chúng tôi biết tại sao họ lại ở đó, và họ đang làm gì ở đó.”
Bản quyền hình ảnh Getty Images Image caption Ngoại trưởng Locsin đã gửi lời phản đối tới Bắc Kinh về việc hàng trăm tàu Trung Quốc tràn vào đảo Thị Tứ
Tàu Trung Quốc tới các đảo do Philippines quản lý
Hàng trăm tàu tuần tra và tàu cá Trung Quốc đã “tràn vào” khu vực quanh đảo Thị Tứ, nơi Manila gọi là đảo Pag-asa, vốn do Philipines kiểm soát, khiến Tổng thống Philpiines hôm 4/4 cảnh cáo rằng sẽ cho lính ‘thực hiện nhiệm vụ cảm tử’ nếu Bắc Kinh không ‘buông’ đảo này.
Đảo Thị Tứ hiện không phải là địa điểm duy nhất đang là thùng thuốc súng gây căng thẳng nghiêm trọng giữa Bắc Kinh và Manila.
Inquirer tường thuật rằng có ít nhất 15 tàu thuyền Trung Quốc được phát hiện có mặt ở vị trí cách đảo Kota (có tên quốc tế là Loaita Island, Việt Nam gọi là đảo Loại Ta, còn Trung Quốc gọi là đảo Nam Thược), chỉ 1 hải lý vào hôm 28/3.
Tin tức cũng nói có các tàu Trung Quốc hiện diện gần đảo Panata (tên quốc tế là Lankiam Cay, Việt Nam gọi là Đá An Nhơn, và Trung Quốc gọi là bãi Dương Tín).
Cả hai thực thể này hiện đều do Philippines kiểm soát và là đối tượng tranh chấp giữa Việt Nam, Trung Quốc, Philippines và Đài Loan.
Philippines hôm thứ Tư 10/4/2019 tuyên bố các tàu Trung Quốc, mà Manila nghi là thuộc lực lượng dân quân vũ trang biển, “không có việc gì” ở gần đảo Loại Ta, PNA dẫn lời phát ngôn viên của tổng thống, ông Panelo.
Bản quyền hình ảnh Getty Images Image caption Đảo Thị Tứ thuộc Quần đảo Trường Sa hiện do Philippines quản lý, là nơi có tranh chấp giữa Việt Nam, Trung Quốc, Philippines và Đài Loan
Manila tuyên bố sẽ không cho phép Trung Quốc xâm phạm vào lãnh thổ của mình.
Ông Panelo nói việc các tàu thuyền Trung Quốc tiếp tục hiện diện tại đảo Loại Ta sẽ bị coi là “sự tấn công” vào chủ quyền lãnh thổ của Philippines, PNA nói.
Trong lúc đó, Bộ Quốc phòng và các lực lượng có vũ trang của Philippines cũng đã “sẵn sàng bảo vệ chủ quyền lãnh thổ”.
Phát ngôn viên của tổng thống cũng nói rằng ông Duterte có thể sẽ nêu vấn đề ra trong cuộc họp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, khi ông tới Bắc Kinh dự Diễn đàn Vành đai và Con đường lần thứ hai, theo kế hoạch sẽ diễn trong tháng này.
Tổng thống Duterte kể từ khi lên nắm quyền tới nay luôn chọn giải pháp tạm thời không theo đuổi nội dung phán quyết mà Tòa Trọng tài Thường trực Quốc tế tại The Hague (PCA) ra hồi 7/2016 về vụ Philippines đệ đơn kiện Trung Quốc về tranh chấp trên Biển Đông, nhằm tranh thủ các quan hệ song phương hữu hảo khác với Bắc Kinh.
Tuy nhiên, phát ngôn viên tổng thống nói rằng chính quyền sẽ vẫn luôn xác quyết chủ quyền lãnh thổ của Philippines.
Ông Duterte trước đó nói ông sẽ xác quyết các nội dung phán quyết của PCA trước khi ông rời nhiệm sở vào năm 2022, PNA nói.
Tàu Mỹ tới đảo do Trung Quốc kiểm soát
Philippines và Hoa Kỳ vừa có cuộc tập trận chung thường niên lần thứ 35, từ ngày 1 đến ngày 12/4.
Trong thời gian này, tin tức nói phía Mỹ đã điều một hàng không mẫu hạm tới khu vực gần rặng san hô chiến lược, nơi đang có tranh chấp giữa Bắc Kinh và Manila.
Được biết các phi cơ đã thao diễn hoạt động bay lên, đáp xuống tàu này.
Phía Mỹ không xác nhận, cũng không bác bỏ tàu chiến hiện diện gần Bãi cạn Scarborough có phải là tàu USS Wasp hay không, nhưng nói đã đưa tàu này tới dự cuộc tập trận chung Balikatan 2019.
Đây cũng là lần tập trận Balikatan đầu tiên có sự tham dự của tàu USS Wasp phối hợp diễn tập cùng chiến đấu cơ tàng hình F-35B Lightning II của Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ, hải quân Hoa Kỳ nói, “thể hiện việc tăng cam kết sức mạnh quân sự cho một vùng Indo-Thái Bình Dương tự do và cởi mở”.