Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Takeshi Iwaya và Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana (17/4) đã nhất trí hợp tác thông qua các hoạt động huấn luyện chung và hợp tác trong lĩnh vực trang thiết bị quốc phòng, trong khuôn khổ quan hệ đối tác chiến lược.
Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Itsunori Onodera và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Voltaire Gazmin
Tại hội đàm, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Takeshi Iwaya và Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana đã nhất trí tiếp tiếp tục cử Lực lượng phòng vệ Nhật Bản và quân đội Philippines cùng tham gia diễn tập chung với quân đội Mỹ trên Biển Đông. Nhật Bản cam kết cung cấp và hợp tác kỹ thuật trang thiết bị quốc phòng với Philippines, đồng thời hỗ trợ quân đội nước này xây dựng năng lực của cả ba lực lượng hải-lục-không quân. Hai bên cũng tái xác nhận việc tàu hộ vệ lớn nhất của Nhật Bản mang tên Izumo sẽ thăm cảng Subic của Philippines vào tháng 7/2019.
Phát biểu trong chuyến thăm Nhật Bản, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana đã bày tỏ mong muốn hai bên sẽ tăng cường quan hệ đối tác chiến lược khi Nhật Bản chuẩn bị có Nhà vua mới.
Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Takeshi Iwaya đánh giá hợp tác quốc phòng hai bên đang được thúc đẩy trên nhiều lĩnh vực, đồng thời cho biết Tokyo muốn hỗ trợ Philippines trong công tác cứu hộ thảm họa thiên nhiên và nâng cao năng lực giám sát cảnh báo sớm cho Philippines.
Trước đó, trong cuộc gặp giữa Tham mưu trưởng Lực lượng phòng vệ mặt đất Nhật Bản Tướng Koji Yamazaki và Tham mưu trưởng Quân đội Philippines Macairog S. Alberto (4/3), hai bên đã thảo luận các vấn đề liên quan đến hợp tác quốc phòng và an ninh khu vực, trong đó có vấn đề Biển Đông. Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Philippines cho biết, ông Macairog S. Alberto và ông Koji Yamazaki đã thảo luận về an ninh khu vực, trong đó có tình hình Biển Đông, vấn đề chống khủng bố và các vấn đề khác cùng quan tâm. Ngoài ra, hai bên cũng thảo luận các vấn đề như ứng cứu nhân đạo và thảm họa, kế hoạch huấn luyện hậu cần chung và kế hoạch về việc Philippines mua thiết bị quốc phòng từ Nhật Bản vốn cần thiết cho hậu cần và hỗ trợ hậu cần.
Trong những năm gần đây, Nhật Bản và Philippines liên tục gia tăng các hoạt động hợp tác trong vấn đề Biển Đông. Trong chuyến thăm Philippines, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte (11/2018) đã tái khẳng định mục tiêu duy trì tự do hàng hải ở Biển Đông, khu vực vận chuyển hàng hóa quan trọng cho các quốc gia Đông Nam Á. Trước đó, hai nhà lãnh đạo Philippines và Nhật Bản đã có cuộc hội đàm song về các vấn đề tồn đọng trên Biển Đông, trong đó Tổng thống Duterte nhấn mạnh cam kết của Philippines trong việc duy trì các nguyên tắc tự do hàng hải và hàng không, tự do thương mại và các hoạt động hợp pháp khác, thực hiện sự tự kiềm chế, cũng như giải quyết các tranh chấp một cách hòa bình. Mặc dù Nhật Bản không phải một bên tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông, nhưng nước này luôn coi vùng biển này là một khu vực quan trọng cho thương mại của khu vực.
Không những vậy, Nhật Bản còn tăng cường viện trợ cho Philippines. Khi các dự án bồi lấp, xây dựng (và quân sự hóa) đảo nhân tạo (bất hợp pháp) mà Trung Quốc tiến hành cùng với hoạt động tuần tra tự do hàng không hàng hải của Mỹ trên Biển Đông, căng thẳng đã leo thang. Nhật Bản đang tăng cường hợp tác với Philippines. Hỗ trợ phát triển chính thức của Nhật Bản (ODA) đang đóng một vai trò quan trọng. Nhật Bản và Philippines đã trở thành “đối tác chiến lược” từ năm 2011, hợp tác an ninh đã được tăng cường từ đó. Gần đây Cảnh sát biển Nhật Bản trúng thầu cung cấp cho Philippines tàu tuần tra đa năng tổng trị giá khoảng 200 triệu USD, chủ yếu đến từ ODA của Nhật Bản, chính phủ Philippines chỉ có khoảng 30 triệu USD để mua 10 tàu tuần tra. Việc giao hàng dự kiến sẽ diễn ra từ năm 2016 đến 2018. Hải quân Nhật Bản và Philippines cũng lần đầu tiên tập trận chung ở Biển Đông.
Trước việc Nhật Bản và Philippines tăng cường hợp tác ở Biển Đông, Trung Quốc nhiều lần lên tiếng phản đối và “cáo buộc” Manila lôi kéo các nước can thiệp vào tranh chấp Biển Đông. Quân đội Trung Quốc từng ám chỉ Philippines đang tìm cách “lôi kéo” các quốc gia khác vào tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông và làm gia tăng căng thẳng khu vực. Tờ Thời báo Hoàn Cầu của Trung Quốc nhiều lần đã đổi trắng thay đen, đánh lừa nhân dân Trung Quốc, ra sức xuyên tạc, cho rằng: “Nhật hỗ trợ Philippines leo thang khiêu khích ở Biển Đông, mưu toan liên kết hành động ở biển Hoa Đông và Biển Đông; Philippines xâm chiếm đảo đá ngầm của Trung Quốc ở Biển Đông, những năm gần đây càng đẩy nhanh các bước khiêu khích, trở thành người tiên phong thách thức quyền lợi chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông. Trong các hành động của Philippines, Mỹ và Nhật Bản đã đóng vai trò đồng lõa”. Thời báo Hoàn Cầu còn ngang nhiên tuyên truyền cho rằng, ngoài muốn “làm trì trệ” sự phát triển của Trung Quốc, Nhật Bản còn có ý đồ thực hiện liên kết giữa tranh chấp biển Hoa Đông với Biển Đông, qua đó gia tăng cảnh khốn khó cho Trung Quốc trong cái mà bài báo gọi là “bảo vệ chủ quyền”. Để cân bằng với Trung Quốc, Philippines bày tỏ “hoan nghênh” đối với tái vũ trang của Nhật Bản (để Trung Quốc không dám ăn hiếp bằng vũ lực). Báo Hoàn Cầu chê bai, cho rằng, sự liên kết hiện nay của Mỹ-Philippines, Nhật Bản-Philippines là hành động “thiển cận”. Hòa bình và phát triển là chủ đề thời đại, các nước có chung an-nguy. “Đi ngược lại với trào lưu” sẽ làm cho vấn đề Biển Đông trở nên phức tạp hơn, phá hoại hòa bình và ổn định của khu vực.
Báo Trung Quốc còn tuyên truyền: sự phát triển của Trung Quốc là cơ hội, chứ không phải là thách thức, trong tương lai, nhu cầu “hợp tác cùng thắng” của các nước trên thế giới đối với Trung Quốc sẽ tăng lên. Bao vây Trung Quốc chắc chắn sẽ chặn đường của mình.
Tuy nhiên, thực tế không hoàn toàn như Trung Quốc và báo chí của họ nói. Khi Trung Quốc mạnh lên, tham vọng bành trướng lãnh thổ cũng không ngừng gia tăng, xu thế bất ổn tăng lên. Những hành động hung hăng, đe dọa vũ lực trên biển của Trung Quốc rất rõ ràng. Nhiều người biết rõ, Trung Quốc đang ra sức phát triển vũ khí trang bị để làm gì, ngoài đối phó với Mỹ, Trung Quốc còn đang tìm cách từng bước bành trướng ở khu vực xung quanh. Trung Quốc ra sức phát triển vũ khí nóng như vậy, nhưng lại luôn xuyên tạc cho rằng các nước láng giềng phát triển vũ khí trang bị là nhằm chống lại họ, ví dụ như Nhật Bản. Đấy có phải là Trung Quốc tìm cách chặn đường phát triển và bảo vệ mình của nước khác hay không?
Trung Quốc cũng ra sức tìm cách xuất khẩu vũ khí để kiếm tiền, nhưng khi nước khác như Nhật Bản cũng làm như vậy (mới bắt đầu gần đây) thì Trung Quốc luôn mồm tuyên truyền Nhật Bản theo “chủ nghĩa quân phiệt”. Phải chăng Trung Quốc chỉ muốn mọi thứ có lợi cho mình, có hại cho nước khác, chỉ muốn mình mạnh lên và nước khác không được mạnh như họ? Phải chăng Trung Quốc đang muốn làm đảo lộn cân bằng sức mạnh ở khu vực.