Duterte cho rằng biện pháp ngoại giao sẽ hiệu quả hơn động thái quân sự trong việc giải quyết các tranh chấp trên Biển Đông.
“Tôi muốn bảo vệ những binh sĩ quân đội và cảnh sát Philippines, những người sẽ có nguy cơ thiệt mạng nếu chiến tranh nổ ra tại vùng biển tranh chấp”, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte ngày 21/4 tuyên bố, đề cập đến những hoạt động gần đây của Trung Quốc tại Biển Đông. “Ngoại giao là giải pháp hay hơn so với động thái quân sự”.
Duterte lưu ý rằng bình luận của ông không phải cảnh báo mà là “lời khuyên dành cho bạn bè”, sau khi có thông tin về việc Trung Quốc đưa nhiều tàu đến gần đảo Thị Tứ thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam đang bị Philippines kiểm soát trái phép. Tàu cá Trung Quốc cũng được cho là đang khai thác sò tai tượng, một trong những loài sò bị đe dọa nghiêm trọng nhất, tại khu vực bãi cạn Scarborough.
Tổng thống Philippines cảnh báo Trung Quốc không đưa lực lượng lên đảo Thị Tứ vì “chúng tôi có binh sĩ ở đó” và ông sẽ “yêu cầu những người lính sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ cảm tử”.
Bộ Ngoại giao Philippines trước đó cho rằng sự hiện diện của khoảng 200 tàu Trung Quốc gần đảo Thị Tứ là phi pháp và đặt ra câu hỏi về mục đích thực sự của Bắc Kinh.
Tổng thống Duterte, người thúc đẩy mối quan hệ gần gũi với Trung Quốc kể từ khi nhậm chức hồi năm 2016, từng nhiều lần nói rằng ông sẽ không gây chiến với Bắc Kinh bởi điều này chẳng khác gì “tự sát”. Tuy nhiên, Salvador Panelo, phát ngôn viên của Tổng thống Philippines, cho biết Manila đã trao công hàm phản đối tới Bắc Kinh về sự hiện diện của các tàu nước này gần đảo Thị Tứ.
Việt Nam từng nhiều lần khẳng định mọi hoạt động tại quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa mà không có sự cho phép của Việt Nam là vi phạm chủ quyền và bất hợp pháp. Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý để khẳng định chủ quyền của mình ở hai quần đảo này, phù hợp với luật pháp quốc tế. Trong khi tìm kiếm giải pháp cho tranh chấp, Việt Nam đề nghị các bên cần kiềm chế, không có các hành động làm phức tạp thêm tình hình.