Ngay sau khi Tổng thống Mỹ D.Trump quyết định nâng thuế từ 10% lên 25% đối với lượng hàng hóa trị giá 200 tỷ USD của Trung Quốc từ 10/5, bên cạnh việc đáp trả bằng việc tăng thuế đối với 60 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ, Trung Quốc đã tiến hành một chiến dịch truyền thông công kích Mỹ.
Sau khi vòng đàm phán thương mại Mỹ – Trung lần thứ 11 kết thúc mà không đạt được thỏa thuận nào cùng với việc cả hai bên đều có các chỉ trích, trừng phạt lẫn nhau khiến dư luận càng quan ngại hơn về một cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất nhì thế giới leo thang. Mỹ ngay lập tự thực hiện đầy đủ quy trình áp thuế từ 10% lên 25% đối với lượng hàng hóa trị giá 200 tỷ USD của Trung Quốc. Trong khi Trung Quốc cũng thử sức đáp trả bằng việc áp thuế từ 5% – 25% đối với 60 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ. Tuy nhiên, có thể thấy con số 60 tỷ so với hơn 200 tỷ là quá chênh lệch.
Đổ lỗi cho Mỹ khiến đàm phán thất bại, căng thẳng leo thang
Báo chí, truyền thông Trung Quốc (thông tấn xã, bộ ngoại giao, bộ thương mại, truyền hình, báo giấy…) những ngày qua liên tục bàn luận về vấn đề này theo hướng công kích hành động của Mỹ là thù địch, nhằm triệt hạ Trung Quốc hay tuyên bố hiệu triệu sẵn sàng chiến với Mỹ. Theo báo chí nhà nước Trung Quốc, nước này đang chuẩn bị đình chỉ các cuộc đàm phán thương mại với Mỹ nếu Washington tiếp tục các hành động cứng nhắc chống lại Bắc Kinh.Một bình luận được đăng trên “Taoran Notes”, báo mạng của Nhật báo kinh tế Trung Quốc cho rằng, Trung Quốc sẽ không đáp trả hiệu quả với Mỹ nếu Washington không tỏ ra chân thành trong việc giải quyết các tranh chấp thương mại của hai nước.Bài bình luận viết “nếu không có bất kỳ hành động cụ thể thực sự nào từ phía Mỹ, việc họ đến và đàm phán sẽ là vô nghĩa”.Điều này ám chỉ tuyên bố của Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin ngày 15/5 cho rằng, ông sẽ tiếp tục tới Bắc Kinh để tiếp tục đàm phán thương mại với Trung Quốc.“Tốt hơn cả là hoãn các cuộc đàm phán và trả lại nó về quỹ đạo bình thường”, bài bình luận nhấn mạnh. Trung Quốc đã tỏ ra chân thành trong việc giải quyết các bế tắc bằng việc cử Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc tới Washington đàm phán cho dù trước đó Tổng thống Mỹ D. Trump đã quyết định sẽ nâng thuế từ 10% lên 25% đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc trị giá 200 tỷ USD, bài bình luận còn cho biết thêm. Tuy vậy, Mỹ vẫn giữ lập trường cứng nhắc đối với Bắc Kinh sau khi đưa ra những hạn chế với công ty công nghệ Huawei của Trung Quốc. “Mỹ không tỏ ra chân thành để tiếp tục đàm phán. Thay vào đó, họ còn mở rộng các chiến thuật gây áp lực. Một mặt Mỹ cho biết vẫn tiếp tục đàm phán, nhưng mặt khác lại tiếp tục các thủ đoạn nhỏ nhen để phá hoại bầu không khí các cuộc đàm phán”, bài bình luận viết.
Giới chuyên gia, cựu quan chức TQ tích cực phân tích, bình luận
Trong một bài công kích khác, cựu Thống đốc ngân hàng trung ương Trung Quốc Châu Hiểu Xuyên cho biết trong một diễn đàn ở Bắc Kinh ngày 17/5 rằng, chiến thuật của một số nhà lãnh đạo là bất chấp logic và thất bại. Ông Châu không chỉ đích danh Mỹ hay ông Trump, mà nói rằng: “Một số nhà lãnh đạo mới được bổ nhiệm đã vi phạm lý thuyết kinh tế và lẽ thường, và khi đưa ra các quyết định về chính sách thì chỉ phụ thuộc vào tư duy thương mại. Tôi tin rằng cách làm việc không khoa học này, bỏ qua kiến thức và lý thuyết mà người tiền nhiệm của chúng ta đã tích lũy, sẽ va vào tường.”
Nhận định này của ông Châu được đưa ra sau khi phát ngôn viên Bộ Thương mại Trung Quốc Cao Phong nói, Trung Quốc đã không biết gì về chuyến đi đã lên kế hoạch của ông Mnuchin tới Bắc Kinh và cảm thấy tiếc nuối vì Mỹ đã đơn phương và liên tục leo thang các xung động thương mại. Phát biểu tại một phiên điều trần tại Thượng viện Mỹ, ông Mnuchin cho biết, nhiều khả năng ông sẽ tới Bắc Kinh trong tương lai gần để tiếp tục thảo luận. Trong khi đó ông Trump cũng cho biết, ông dự kiến sẽ gặp người đồng cấp Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề Hội nghị thượng đỉnh G-20 ở Osaka, Nhật Bản vào tháng 6 tới. Tuy nhiên, Bắc Kinh cũng cho biết, họ không nhận được thông tin chính thức về cuộc gặp này.
Đề cao các biện pháp đối phó của TQ đối với Mỹ
Cựu Thống đốc ngân hàng Trung Quốc khẳng định, việc sẵn sàng trả đũa của Bắc Kinh không nên bị xem nhẹ. Sự chân thành của Trung Quốc không được trả lại bằng một phản ứng tích cực. Trung Quốc không có lựa chọn nào khác ngoài trả đũa bằng cách áp thuế với 60 tỷ USD hàng nhập khẩu của Mỹ. “Nếu bất cứ ai nghĩ rằng Trung Quốc đang lừa gạt, đó sẽ chỉ là một tính toán sai lầm lớn khác. Chúng ta sẽ có biện pháp đối phó với bất cứ ai đặt thuế cho chúng ta”, ông Châu nói. Ông Trần Long, một nhà kinh tế tại Gavekal Dragonomics ở Bắc Kinh, cho biết hai nước vẫn còn một số vấn đề có liên quan đến nhau cần phải thảo luận, bao gồm thời gian và quy trình xóa bỏ thuế quan, và nhất trí sản phẩm nào và với số lượng bao nhiều mà Bắc Kinh nên mua để giúp khắc phục thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc.
Một số bài báo khác bình luận việc siết chặt và đưa thêm hàng tiêu dùng vào cuộc chiến thương mại, Tổng thống Trump cho thấy ông không quan tâm đến việc giá cả gia tăng, ảnh hưởng đến cuộc sống của các hộ gia đình, cũng như hàng triệu lao động Mỹ. Dẫn ý kiến của Chủ tịch American Apparel &Footwear Association, một hiệp hội đại diện cho hàng nghìn nhãn hiệu quần áo, khẳng định mỗi năm một gia đình 4 người ở Mỹ sẽ phải chi thêm 2.300 USD cho các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu. ếu như ông Trump tiếp tục thực hiện như lời đe dọa là sẽ đánh thuế tất cả các mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, thì hậu quả sẽ trở nên nghiêm trọng hơn. Theo các nhận định, trong trường hợp này, không loại trừ khả năng Bắc Kinh có thể tìm cách gây khó khăn cho các doanh nghiệp Mỹ tại Trung Quốc, trong đó có việc kêu gọi người tiêu dùng tẩy chay hàng hóa Mỹ. Trong bối cảnh đó, hai nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ bước vào cuộc chiến tranh thương mại toàn diện. Báo chí Trung Quốc truyền tải thông điệp nhất quán của Trung Quốc là sẽ không dễ bị Mỹ “bắt nạt” nhưng cũng mong muốn đi đến thỏa thuận với Mỹ.