Tổng thống Duterte viện dẫn Hiệp ước Phòng thủ Chung giữa Mỹ và Philippines, tiếp tục kêu gọi Washington điều Hạm đội 7 tới Biển Đông để đối phó với Trung Quốc.
“Bây giờ, tôi đang kêu gọi Mỹ. Dựa trên Hiệp ước Phòng thủ Chung, tôi muốn Mỹ tập hợp tất cả Hạm đội 7 của họ tới đối phó với Trung Quốc. Khi đó, tôi sẽ tham gia cùng họ. Tôi sẽ ngồi cùng tàu với Đô đốc Mỹ”, ông Duterte nói trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình.
Tuyên bố của ông Duterte được đưa ra sau khi các quan chức Mỹ và Philippines kết thúc cuộc họp Rà soát Chiến lược Song phương kéo dài hai ngày ở Manila. Theo đó, cả hai nước đều thừa nhận tầm quan trọng của mối quan hệ đồng minh vững mạnh trong việc tăng cường hợp tác an ninh, cũng như thúc đẩy ổn định và thịnh vượng khu vực.
Tuyên bố trên nối dài những lời thách thức Mỹ đối phó với Trung Quốc trên biển Đông được nhà lãnh đạo Philippines đưa ra gần đây đáp trả các chỉ trích nói rằng ông đang mềm mỏng với Trung Quốc về các tranh chấp trên biển Đông.
Hiệp ước quốc phòng chung giữa Mỹ và Philippines được ký kết vào năm 1951, những năm đầu Chiến tranh Lạnh. Theo hiệp ước này, Manila và Washington cam kết hỗ trợ cho quốc gia còn lại trong trường hợp một trong hai quốc gia bị tấn công vũ trang vào lãnh thổ lục địa hoặc đảo ở Thái Bình Dương thuộc quyền tài phán của quốc gia đó, các lực lượng vũ trang, các tàu hoặc máy bay ở Thái Bình Dương.
Mỹ nhấn mạnh họ không đứng về phía nào trong các tranh chấp lãnh thổ tại các vùng biển tranh chấp nhưng sẽ thực thi các biện pháp đảm bảo an ninh, an toàn hàng hải trên vùng biển này.
Lãnh đạo Bộ Quốc phòng của Philippines từng kêu gọi xem xét lại hiệp ước này vì lo ngại nó sẽ kéo Manila vào một cuộc chiến với Trung Quốc.
Các tranh chấp trên biển Đông vẫn đang là vấn đề nhức nhối giữa Philippines và Trung Quốc bất chấp việc quan hệ giữa 2 nước cải thiện đáng kế do chính sách “thân thiện” với Bắc Kinh mà ông Duterte áp dụng sau khi lên nắm quyền cách đây 3 năm.
Trung Quốc tuyên bố chủ quyền với gần như toàn bộ biển Đông, phớt lờ các phán quyết của Tòa trọng tài tại La Hague năm 2016 bác bỏ các yêu sách chủ quyền phi pháp của Bắc Kinh với vùng biển này. Trung Quốc nhiều lần bị lên án vì bồi đắp các căn cứ quân sự, triển khai tàu, máy bay tới các khu vực tranh chấp trên biển Đông.
“Cả 2 bên ý thức được tầm quan trọng của liên minh mạnh mẽ giữa Philippines và Mỹ trong việc tăng cường hợp tác an ninh và thúc đẩy sự ổn định và an ninh khu vực”, tuyên bố chung đưa ra sau cuộc đối thoại nói trên nêu rõ.
Cũng theo tuyên bố này, cả Washington và Manila tái khắng định cam kết bảo vệ tự do hàng hải, hàng không trên biển Đông, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giải quyết tranh chấp một cách hòa bình theo luật pháp quốc tế được phản ánh trong Công ước Luật Biển.
Sau cuộc họp, Cố vấn An ninh Quốc gia Philippines Hermogenes Esperon bày tỏ hy vọng cộng đồng quốc tế luôn đồng hành cùng Philippines trong nỗ lực duy trì tự do hàng hải trên biển Đông.